Çukurova bölgesinde tarla koşullarında farklı çinko kaynakları ve uygulama yöntemlerinin soya (Glycine max. L.) bitkisinin verim ve kalite özelliklerine etkisi
The effect of different zinc sources and application methods on the yield and quality characteristics of soybean (Glycine max. L.) under field conditions in the Çukurova Region thesis title
- Tez No: 919704
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA BÜLENT TORUN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 83
Özet
Bu çalışmada, Çukurova Bölgesinde tarla koşullarında farklı çinko kaynakları ve uygulama yöntemlerinin soya bitkisinin verim ve kalite özelliklerine etkisi araştırılmıştır. Araştırma 2023 yılında tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme deseninde ve dört tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Çalışmada ZnSO4.7H2O, ZnCl2 ve Zn-EDTA gübreleri topraktan (1 kg da-1), yapraktan (% 0.2 ) ve topraktan (1 kg da-1) + yapraktan ( % 0.2 ) olmak üzere üç farklı yöntemle uygulanmıştır. Çalışma sonunda Zn uygulama metotları ve gübre kaynaklarının verim üzerinde önemli bir etkisinin olmadığı görülmüştür. Hem Zn kaynağı hem de uygulama metodunu birlikte dikkate alındığında kontrol uygulmasından daha yüksek verim değerleri tüm uygulamalar içinde yalnızca topraktan ZnCl2 uygulamasında olduğu, kontrol uygulamasına göre (426 kg da-1) topraktan ZnCl2 uygulamasından kaynaklı (429 kg da-1) dane verim artışının yaklaşık % 0.7 düzeyinde olduğu belirlenmiştir. Bu bulgulara karşılık Zn kaynaklarının kalite parametrelerinden yalnızca ham yağ oranı üzerinde önemli bir rolü olduğu bulunmuştur. Kontrol uygulamasına kıyasla ham yağ oranında en yüksek artış (% 3.7) ZnSO4 gübre uygulamasından elde edilmiştir. Buna karşılık, Zn uygulama metotlarının ham yağ verimi, ham protein oranı ve ham protein verim değerleri üzerinde önemsiz olduğu belirlenmiştir. Bitki boyu Zn kaynaklarından %5 önem düzeyinde etkilenmiştir. Kontrol uygulamasına kıyasla en yüksek artış %12.16 ile ZnCl2 kaynağından elde edilmiştir. Soyada bakla sayısı üzerine Zn uygulama yönteminin önemli olduğu ve en yüksek bakla sayısının 34.9 adet ile yapraktan (Y) Zn uygulamasında olduğu tespit edilmiştir. Çinko uygulamaları ilk bakla yüksekliği, baklada tane sayısı, bitkide tane sayısı,100 dane ağırlığı ve bitki biyoması gibi parametrelere etkisi önemsiz olmuştur. Elde edilen bu sonuçlardan farklı olarak soyada Zn gübrelemesinin bitkinin Zn ve N beslenmesini iyileştirdiği görülmüştür. Çinko uygulama yöntemlerinin tane Zn konsantrasyonu üzerine %5 düzeyinde önemli bir etkisinin olduğu bulunmuştur. En etkili yöntem ise toprak ve yaprak uygulamalarının kombinasyonu (T+Y) olmuştur. Sonuç olarak, çinko uygulamaları soya bitkisinin bazı kalite parametreleri üzerinde olumlu etkiler yaratsa da, verim üzerinde belirgin bir artış sağlamadığı sonucuna varılmıştır. Çinko uygulama yöntemleri ve kaynakları birlikte değerlendirildiğinde genel olarak ZnCl2 ve toprak+yaprak uygulamasının, soyada büyüme ve verim parametrelerini arttırdığı anlaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
In this study, the effects of different zinc sources and application methods on yield and quality characteristics of soybean plants were investigated under field conditions in Çukurova Region. The study was carried out in 2023 in a randomized block split-plot experimental design with four replications. In the study, ZnSO47H2O, ZnCl2 and Zn-EDTA fertilizers were applied by three different methods as soil (1kg da-1), foliar (0.2%) and soil (1kg-1) + foliar (0.2%). At the end of the study, it was observed that Zn application methods and fertilizer sources had no significant effect on yield. When both Zn source and application method were taken into consideration, it was determined that higher yield values than the control application were only in soil ZnCl2 application among all treatments, and the grain yield increase due to soil ZnCl2 application (429 kg da-1) was approximately 0.7% compared to the control application (426 kg da-1). In contrast to these findings, Zn sources were found to have a significant role only on crude oil content among the quality parameters. The highest increase in crude oil ratio (3.7%) was obtained from ZnSO4 fertilizer application compared to the control treatment. On the other hand, Zn application methods were found to be insignificant on crude oil yield, crude protein ratio and crude protein yield values. Plant height was affected by Zn sources at 5% significance level. The highest increase was obtained from ZnCl2 source with 12.16% compared to the control treatment. It was determined that the Zn application method on the number of pods in soybean was significant and the highest number of pods was in foliar (Y) Zn application with 34.9 pieces. Zinc treatments had insignificant effects on parameters such as first pod height, number of grains in pods, number of grains per plant, 100 grain weight and plant biomass. Different from these results, it was observed that Zn fertilization improved Zn and N nutrition of soybean plants. Zinc application methods were found to have a significant effect on grain Zn concentration at 5% level. The most effective method was the combination of soil and foliar applications (T+F). As a result, it was concluded that although zinc applications had positive effects on some quality parameters of soybean plants, they did not provide a significant increase in yield. When zinc application methods and sources were evaluated together, it was found that ZnCl2 and soil+leaf application generally increased growth and yield parameters of soybean.
Benzer Tezler
- Güneydoğu Anadolu bölgesinde, farklı dozlarda uygulanan çinko (ZnSO4) gübresinin makarnalık buğday çeşitlerinde verim, verim unsurları ve kalite özelliklerine etkisi
Effect of different levels of zinc fertilization (ZnSO4) on yield and yield components and quality traits of some durum wheat cultivars (Triticum turgidum Var. Durum L.) in the southeastern Anatolian region conditions
ENVER KENDAL
- Doğrudan ekim makinalarında çizi açıcı ayak tipleri için anlık bası yüklerinin belirlenmesi
Determining the instant downforce for furrow opener types on direct seeding machine
MUHİTTİN MURAT TURGUT
Doktora
Türkçe
2014
Mühendislik BilimleriÇukurova ÜniversitesiTarım Makineleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZELİHA BARUT
- Çukurova bölgesinde farklı sıra arası ve hasat zamanlarında kediotu (Valeriana officinalis L. ) bitkisinin verim ve uçucu yağ kalitesinin araştırılması
The investigation of different row spaces and harvest times on the yield and quality of essential oil of valerian (Valeriana officinalis L. ) grown in Çukurova region
DURMUŞ ALPASLAN KAYA