The design of leisure spaces in contemporary factories in Turkey
Türkiye'de günümüz fabrikalarında boş zaman mekanlarının tasarımı
- Tez No: 920183
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SEVİNCE BAYRAK GÖKTAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: İş - Boş Zaman Mekânı, Kısa Mola Mekânı, Çağdaş Fabrika Tasarımı, Work-Leisure Space, Shortbreak Space, Contemporary Factory Design
- Yıl: 2024
- Dil: İngilizce
- Üniversite: MEF ÜNİVERSİTESİ
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimari Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 127
Özet
Bu araştırma, Türkiye'deki fabrikaların iş ve boş zaman kavramları arasındaki etkileşimini tarihsel ve güncel bağlamlarda incelemektedir. Araştırmanın temel amacı, Istanbul'daki güncel fabrika örnekleri üzerinden boş zamanın mekânsal olarak nasıl organize edildiğini ve çalışanların sosyal ve kültürel ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik çözümlerin nasıl değiştiğini analiz etmektir. Bu doğrultuda, 18. ve 19. yüzyıl Avrupa'sındaki fabrika yerleşim modelleri ile 20. yüzyıl Türkiye'sinde endüstrileşme süreciyle inşa edilen devlet destekli sosyal fabrikalar incelenmiş; her iki bağlamda işçilerin çalışma dışı yaşamlarına dair mekânsal düzenlemeler tarihsel ve teorik perspektiflerle analiz edilmiştir. Araştırma, özellikle güncel fabrika örneklerine odaklanarak, boş zaman alanlarının günümüzdeki karşılığının çalışma mekanlarının tasarımında nasıl değiştiğini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde, boş zaman kavramı tarihsel ve kavramsal boyutlarıyla incelenmiş, Henri Lefebvre, Jean Baudrillard ve Frankfurt Okulu'nun katkılarıyla teorik bir çerçeve sunulmuştur. Ayrıca, Lazzarato, Marx, Lafargue ve Gorz'un iş-boş zaman ilişkisine dair yaklaşımları ele alınmıştır. İkinci bölümde, Türkiye'nin 20. yüzyıldaki modernleşme sürecinde devlet destekli inşa edilen tekstil, şeker ve kâğıt fabrikalarının sosyal alan ve boş zaman organizasyonları analiz edilmiştir. Son bölümde ise, günümüzde faaliyet gösteren fabrikaların boş zaman alanlarına yönelik mekânsal düzenlemeleri, saha gezileriyle yerinde gözlemlenmiş ve somut verilere dayandırılarak pratik bulgularla değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
This research examines the interaction between work and leisure concepts in factories in Turkey, both in historical and contemporary contexts. The primary aim of the research is to analyze how leisure time is spatially organized in contemporary factory examples in Istanbul and how solutions addressing workers' social and cultural needs have evolved. In this context, factory layout models in 18th and 19th-century Europe and state-supported social factories built during the industrialization process in 20th-century Turkey were examined; in both contexts, spatial arrangements regarding workers' non-working lives were analyzed from historical and theoretical perspectives. Spatial arrangements concerning workers' off-duty lives are analyzed through historical and theoretical perspectives. The research aims to reveal how the concept of leisure spaces has evolved in the design of work environments, specifically focusing on contemporary factory examples. The study consists of three chapters. The first chapter examines the concept of leisure in its historical and conceptual dimensions, presenting a theoretical framework shaped by the contributions of Henri Lefebvre, Jean Baudrillard, and the Frankfurt School. Additionally, Lazzarato, Marx, Lafargue, and Gorz's approaches to the relationship between work and leisure are discussed. The second chapter examines the organization of social and leisure spaces in Turkey's 20th-century state-sponsored industrial buildings, focusing on textile, sugar, and paper factories. The final section evaluates the spatial arrangements of leisure areas in currently operating factories based on observations made during field trips, with practical findings grounded in concrete data.
Benzer Tezler
- Dijital göçebeler için bütünleşik ortak yaşam ve çalışma alanlarına yönelik tasarım stratejilerinin belirlenmesi
Defining design strategies of combined coliving and coworking spaces for digital nomads
CEREN İZGİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZGE CORDAN
- Kentsel yaşam kalitesinin yükseltilmesinde boş zaman aktivitelerinin rolü: İstanbul örneği
The role of leisure spaces on quality of urban life: Case of İstanbul
TAYFUN SALİHOĞLU
Doktora
Türkçe
2016
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HANDAN TÜRKOĞLU
- Konutun toplumsal boyutu ve paylaşımlı konut: Konut alanlarında kamusal-özel alan etkileşimi
Social aspect of housing and collaborative housing: Public-domestic space interaction in residential areas
UFUK KÜÇÜKYAZICI
Doktora
Türkçe
2024
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YASEMİN ALKIŞER BREGGER
- The Effects of cultural democratisation movement on the architecture of culture centers in the world and in Turkey
Kültürel demokratikleşme hareketinin dünyadaki ve Türkiye'deki kültür merkezlerinin mimarisi üzerine etkileri
TÜLİN VURAL
Yüksek Lisans
İngilizce
1999
MimarlıkOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYDAN BALAMİR
- Changing consuption trends and design of new shopping centers
Değişen tüketim alışkanlıkları ve yeni alışveriş merkezlerinin tasarımı
SARA KÖSE