Bazı yabancı ot türlerinin Phelipanche aegyptiaca (Pers.) pomel ve Orobanche cumana Wallr.'ya karşı allelopatik etkisinin araştırılması
The investigation of allelopathic effect of some weed species against Phelipanche aegyptiaca (Pers.) pomel and Orobanche cumana Wallr.
- Tez No: 921736
- Danışmanlar: DOÇ. DR. YASİN EMRE KİTİŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bitki Koruma Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 71
Özet
Türkiye'de domates, mercimek, bakla, ayçiçeği, patates ve tütün gibi bazı önemli kültür bitkilerinin üretimi, canavar otlarının tehdidi altındadır. Yapılan çalışmalar canavar otuyla mücadelede tek bir yöntemin yeteri kadar başarılı olamadığını göstermiştir. Bu nedenle hem çevre dostu hem de biyoherbisit olarak kullanılma potansiyeli bulunan allelopati çalışmaları alternatif bir yöntem olarak önem kazanmaktadır. Bu bağlamda domates ve ayçiçeğinde önemli zararlar oluşturan canavar otlarına (Phelipanche aegyptiaca (Pers.) Pomel ve Orobanche cumana Wallr.) karşı, Kokarağaç (Ailanthus altissima (Mill.) Swingle), Tarla sarmaşığı (Convolvulus arvensis L.), Andız otu (Inula viscosa (L.) Aiton), Pembe sarmaşık (Ipomoea triloba L.) ve Dar yapraklı sinir otu (Plantago lanceolata L.) bitkilerinden iki farklı yöntemle elde edilen eksraktların etkileri test edilmiştir. Bu amaçla söz konusu türlerden elde edilen su ve metanol ekstraktlarının laboratuvar koşullarında parazit ve kültür bitkisi tohumlarının çimlenmesine etkileri incelenmiştir. Daha sonra saksı denemeleriyle kültür bitkilerinde fitotoksite oluşturmayan en yüksek ekstraksiyon dozu belirlenmiştir. Bir sonraki aşamada canavar otuyla bulaşık saksılarda ekstraktların canavar otu ve kültür bitkisi gelişimine etkileri araştırılmıştır. Canavar otu çimlenmesi üzerine ekstraksiyon yöntemlerinin etkisi karşılaştırıldığında; P. aegyptiaca'da su ekstraktları, %100 dozda en yüksek inhibisyonu göstermiştir. A. altissima'nın su ekstraktı çimlenmeyi %76,5, C. arvensis'in su ekstraktı %82,9, I. viscosa'nın su ekstraktı %91,6, I. triloba'nın su ekstraktı %97,6, ve P. lanceolata'nın su ekstraktı ise %91,2 oranında çimlenmeyi inhibe etmiştir. O. cumana'da su ekstraktları yine daha etkili olmuştur. A. altissima'nın su ekstraktı %95,4, C. arvensis'in su ekstraktı %50 ve %100 dozda %97,9 ve %99,5 inhibisyon sağlamıştır. I. viscosa'nın su ekstraktı %90,5, I. triloba'nın su ekstraktı %95,8 ve P. lanceolata'nın su ekstraktı ise %98,7 oranında çimlenmeyi inhibe etmiştir. Hiçbir ekstrakt hiçbir dozda domates ve ayçiçeğinin çimlenmesini olumsuz etkilememiştir ancak radikul uzunluklarında farklılıklar belirlenmiştir. Doz tespit denemelerinde sadece domateste A. altissima ve I. viscosa'nın %100 dozu fitotoksik etki gösterdiğinden saksı denemelerinde %50 dozları uygulanmıştır. Ayçiçeğinde hiçbir ekstraktın uygulamasında 100 dozda fitotoksik etki görülmemiştir.Saksı denemelerinde ekstraktların canavar otuna etkilerine bakıldığında P. aegyptiaca için, A. altissima ekstraktı dal sayısını %17 ve kuru ağırlığını %44 azaltmıştır. O. cumana için; P. lanceolata, A. altissima ve I. viscosa ekstraktları dal sayısını sırasıyla %42, %48 ve %60, yaş ve kuru ağırlıklarını ise %57-65 oranında azaltmıştır. Ekstraktların kültür bitkilerine etkilerine bakıldığında domateste; pozitif kontrole göre bitki boyunun C. arvensis'de arttığı, I. viscosa ve I. triloba'da değişmediği, A. altissima ve P. lanceolata'da azaldığı gözlenmiştir. Kök yaş ve kuru ağırlığının I. triloba ve P. lanceolata'da artarken diğerlerinde değişmediği, gövde yaş ağırlığı C. arvensis'de artarken gövde kuru ağırlığı bakımından uygulamalar arasında fark oluşmadığı görülmüştür. Ayçiçeğinde ise ekstraktlar, ayçiçeği boyunu artırmış ve fitotoksik etki göstermemiştir. Domateste P. aegyptiaca'ya karşı A. altissima'nın, ayçiçeğinde ise O. cumana'ya karşı, I. viscosa ve A. altissima'nın allelopatik potansiyelinin yüksek olduğu belirlenmiş ve gelecekte bu iki türün biyoherbisidal etkileri üzerinde durulabileceği kanaati oluşmuştur.
Özet (Çeviri)
The production of some important cultivated plants in Turkey, such as tomatoes, lentils, faba beans, sunflowers, potatoes, and tobacco, is under threat from parasitic weeds. Studies have shown that a single method is not sufficiently effective in controlling these weeds. Therefore, allelopathy studies, which have the potential to be used both as environmentally friendly solutions and as bioherbicides, have gained importance as an alternative approach. In this context, the effects of extracts obtained by two different methods from Tree of Heaven (Ailanthus altissima (Mill.) Swingle), Field Bindweed (Convolvulus arvensis L.), Sticky Fleabane (Inula viscosa (L.) Aiton), Three-lobed Morning Glory (Ipomoea triloba L.), and Ribwort Plantain (Plantago lanceolata L.) were tested against parasitic weeds (Phelipanche aegyptiaca (Pers.) Pomel and Orobanche cumana Wallr.), which cause significant damage to tomatoes and sunflowers. For this purpose, the effects of water and methanol extracts obtained from these plant species on the germination of both parasitic and cultivated plant seeds were examined under laboratory conditions. Then, pot experiments were conducted to determine the highest extract concentration that does not cause phytotoxicity in cultivated plants. In the final stage, the effects of the extracts on the growth of both the parasitic weeds and the cultivated plants were investigated in pots infested with the weeds. When the effects of extraction methods on the germination of parasitic weeds were compared, water extracts showed the highest inhibition at a 100% doses in Phelipanche aegyptiaca. The water extract of A. altissima inhibited germination by 76.5%, C. arvensis by 82.9%, I. viscosa by 91.6%, I. triloba by 97.6%, and P. lanceolata by 91.2%. In O. cumana, water extracts were also more effective. The water extract of A. altissima inhibited germination by 95.4%, while C. arvensis exhibited 97.9% and 99.5% inhibition at 50% and 100% concentrations, respectively. The water extract of I. viscosa inhibited germination by 90.5%, I. triloba by 95.8%, and P. lanceolata by 98.7%. None of the extracts, at any dose, negatively affected the germination of tomatoes or sunflowers; however, variations in radicle length were observed. In the dose determination experiments, only the 100% dose of A. altissima and I. viscosa exhibited phytotoxic effects on tomatoes; so their 50% dose were applied in pot trials. In sunflowers, no phytotoxic effects were observed at the 100% dose of any extract.In the pot experiments examining the effects of the extracts on parasitic weeds, A. altissima extract reduced the shoot number of P. aegyptiaca by 17% and its dry weight by 44%. For O. cumana, the extracts of P. lanceolata, A. altissima, and I. viscosa reduced the shoot numbers by 42%, 48% and 60% respectively, while decreasing fresh and dry weights by 57–65%. Regarding the effects of the extracts on cultivated plants, in tomatoes, compared to the positive control, plant height increased with C. arvensis, remained unchanged with I. viscosa and I. triloba, and decreased with A. altissima and P. lanceolata. Root fresh and dry weights increased with I. triloba and P. lanceolata but remained unchanged in the other treatments. Stem fresh weight increased with C. arvensis, while no significant differences were observed in stem dry weight among the treatments. In sunflowers, the extracts increased plant height and showed no phytotoxic effects. It was determined that A. altissima exhibited high allelopathic potential against P. aegyptiaca in tomatoes, while I. viscosa and A. altissima had high allelopathic potential against O. cumana in sunflowers. These findings suggest that future studies could focus on the bioherbicidal effects of these two species.
Benzer Tezler
- Bazı yabancı ot türlerinin biyolojik savaş açısından önemli fungal patojenleri üzerinde ön araştırmalar
Başlık çevirisi yok
ATA TÜCER
- Bazı uçucu yağ bitkilerinin ve aromakimyasalların yabancı ot türlerinin çimlenmesi üzerine allelopatik etkisi
Allelopathic effect of some essential oils and aromachemicals on germination of weed plants
SEBİLE AZIRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
BiyolojiKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞENGÜL KARAMAN
- Konya yöresinde yaygın bazı yabancı ot tohumlarının çimlenme özellikleri üzerinde araştırmalar
Researches on the germination characteristics of some common weed seeds in Konya province
HÜSEYİN SOLAK
- Rizobakterilerin bazı yabancı ot türleri ve arpa tohumlarının çimlenme ve fide gelişmesi üzerine etkileri
Effects of Rhizobacteria on seed germination and seedling growth of some weed species and barley crops
TUĞBA ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
ZiraatÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAMAZAN ÇAKMAKÇI
- Yüksek düzeyde bor içeren topraklarda yetişen bazı yabancı ot türlerinin incirde beslenme dengesi üzerine etkileri
The effect of some weed species on the nutrition balance of the figs growing in the high soil boron
FULYA ÇAKIR