العُدولُ في شِعرِ ابنِ المُعتزّ
İbnü'l-Mu'tazz'ın siirinde 'udûl meselesi
- Tez No: 921766
- Danışmanlar: DOÇ. DR. USAME İHTİYAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Arapça
- Üniversite: Bingöl Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arap Dili ve Belagatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 206
Özet
Bu tez, Abbâsî dönemi şairlerinden ve dönemin önemli edebî şahsiyetlerinden biri olan Abdullah bin el-Mu'tez'in şiirinde belağatî udûl (sapma) fenomeninin kuramsal ve uygulamalı bir incelemesini içermektedir. Araştırmamızın konusuyla ilgili daha önce yapılmış bağımsız bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu nedenle, geleneksel Arap edebiyat eleştirisi ve modern belağat teorileri çerçevesinde udûl fenomeninin kapsamlı bir kuramsal çerçevesini oluşturmayı amaçlıyoruz. Böylece, udûlün Abdullah bin el-Mu'tez'in şiirinde belirgin bir özellik hâline gelmesini sağlayan sanatsal ve edebî faktörleri analiz etmeye çalışacağız.Çalışmamız giriş, önsöz, dört ana bölüm ve sonuç kısmından oluşmaktadır. Girişte, araştırmanın önemi ve amaçları ele alınacaktır. Önsözde, udûl teriminin kökenine ve bu olgunun gerçekleştiği ölçütlere dair bir kavramsal çerçeve sunulacaktır. Birinci bölümde, şairin hayatı, yaşadığı dönem ve şiirindeki çeşitli temalar ele alınacak; onun şiirsel dilinin karakteristik özellikleri ortaya konulacaktır. İkinci bölümde, Abdullah bin el-Mu'tez'in şiirinde tasvirî (görsel) udûl ele alınacaktır. Bu bağlamda, teşbih (benzetme), istiâre (istiare), kinâye (dolaylı anlatım) ve mecâz-ı mürsel (metonimi) gibi edebî sanatlar üzerinden şairin dilsel sapmaları incelenecektir. Üçüncü bölümde, udûlün şiirin yapısına etkileri ele alınacaktır. Cümlede ögelerin yer değiştirmesi (takdim-tehir), haber-ünsiyet ilişkisi, iltifat (hitap değişimi), hazf (eksiltme), fasl ve vasl (bağlantı ve ayrım) gibi belağatî sapmalar ile fasih kelimelerden sapmalar irdelenecek ve şiirindeki anlam değişiklikleri analiz edilecektir. Dördüncü bölümde ise Abdullah bin el-Mu'tez'in şiirinde ritmik udûl ele alınacaktır. Şairin kullandığı vezinler, kafiyeler, şiirsel zorunluluklar ve bedî' sanatları (tıbâk, cinâs, mukabele, tekrar, tasrî' ve taksîm gibi) incelenerek, bunların şiirsel vizyonun estetik ve sanatsal boyutlarını nasıl şekillendirdiği değerlendirilecektir. Sonuç kısmında, araştırmamız boyunca elde edilen temel bulgular özetlenecek ve nihayetinde kaynakça sunulacaktır.
Özet (Çeviri)
This dissertation is a theoretical and applied study of the phenomenon of rhetorical deviation (al-ʿudūl) in the poetry of ʿAbd Allāh ibn al-Muʿtazz, one of the prominent poets of the Abbasid era. As no prior studies on this topic have been found, we aim to construct a comprehensive theoretical understanding of al-ʿudūl within classical rhetorical criticism and modern rhetorical theories. This will enable us to analyze the artistic and literary factors that make al-ʿudūl a distinctive feature of Ibn al-Muʿtazz's poetry. The structure of this study comprises an introduction, a prelude, four chapters, and a conclusion presenting the research findings. The introduction outlines the significance and objectives of the study. The prelude establishes the conceptual framework of al-ʿudūl, defining its terminology and criteria for deviation from the norm. The first chapter provides a biographical account of the poet, his historical context, his diverse poetic themes, and the linguistic characteristics that shape his poetry. The second chapter examines al-ʿudūl in imagery within Ibn al-Muʿtazz's poetry, focusing on simile, metaphor, metonymy, and synecdoche. The third chapter explores the rhetorical and aesthetic effects of al-ʿudūl in the structural composition of Ibn al-Muʿtazz's poetry, addressing aspects such as word order (precedence and delay), declarative and interrogative structures, shifts in perspective (iltifāt), omission, conjunction and disjunction, and deviation from standard linguistic forms. This chapter also discusses lexical variation in his poetry. The fourth chapter analyzes rhythmic al-ʿudūl in Ibn al-Muʿtazz's poetry, examining its metrical patterns, rhyme schemes, and poetic necessities. It also explores rhetorical embellishments, including antithesis, paronomasia, contrast, repetition, rhyme embellishment (taṣrīʿ), and symmetrical division (taqsīm), assessing their role in shaping poetic vision and their artistic and aesthetic impact. The study concludes with a summary of the key findings and is followed by a bibliography of sources and references.
Benzer Tezler
- العدول في التركيب القرآني
Deviation in holy Qura'an's language construction
SIHAN MOHAMMED
Yüksek Lisans
Arapça
2006
Eğitim ve ÖğretimSakarya Üniversitesiİslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA OSMAN
- العدول التركيبي وأثره البلاغي في الجمل الحديثيةكتاب الرقاق في سنن الدارمي أنموذجًا
El-'Udûlu't-terkîbî ve Eseruhu'l-Belâgî Fî'l-Cümeli'l-Hadîsiyyeti Kitâbu'r-Rikâk Fî Suneni'd-Dârimî Unmûzecen
MAHMOUD FALLAHA
- موجبات العدول عن القول المعتمد في المذهب المالكي: فتاوى دار الإفتاء الليبية أُنموذجاً
Mâlikî mezhebinde mutemed görüşün terk edilme gerekçeleri: Dârü'l- İftâ el-Libiyye fetvâları örneği
OSAMAH ABDULAZİZ OMAR ALQADDARI
Yüksek Lisans
Arapça
2024
Dinİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NECMETTİN KIZILKAYA
- الإلتزام بظاهر القرآن وعدمه وأثره في التفسير
Kur'ân ayetlerinin zahiri anlamlarına bağlı kalmanın tefsire etkisi - Commitment to the apparent meaning of the Qur'an, its lack thereof, and its effect on interpretation - El-iltizam bi zâhiri'l-Kur'an ve ademuhu ve eseruhu fi't-tefsir
WALEED SABAH IBRAHIM
Yüksek Lisans
Arapça
2020
DinFırat ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GIYASETTİN ARSLAN
- الصهيونية من الحركة إلى الدولة 1897-1948
Siyonist hareketin devlete dönüşüm süreci 1897-1948 / The transformation of the Zionist movement into a state 1897-1948
NEZAR ALTAWEL
Yüksek Lisans
Arapça
2024
Siyasal BilimlerMardin Artuklu ÜniversitesiKudüs ve Filistin Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA KADAD