Geri Dön

Orman yangını risklerine karşı aloha destekli bir zarar azaltma çalışması; Sarnıç Tepe Mesire Alanı ve Hayvanat Bahçesi örneklemi

A mitigation study for the wildfire risks by using aloha software; Sarnıç Tepe Recreation Area and Zoo case study

PDF İndir

  1. Tez No: 922216
  2. Yazar: SİNEM YAĞMUR
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ HİKMET İSKENDER
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Bilim ve Teknoloji, Kazalar, Ormancılık ve Orman Mühendisliği, Science and Technology, Accidents, Forestry and Forest Engineering
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Afet ve Acil Durum Yönetimi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Afet Yönetimi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 110

Özet

Ormanlar, dünya oksijen çevrimindeki aktif rolleri ile doğal yaşamın en önemli unsurlardan biridir. Dört mevsimi yaşayan, ılıman iklim özelliklerine sahip ülkemizde de bu durum farklı değildir, orman varlığı ve çeşitliliği bakımından oldukça zengin bir ülke konumundadır. Ormanlık alan kapsamında değerlendirilen bölgelerdeki yerleşik ve göçer insanların yaşamı, tabiattaki vahşi yaşam ve özellikle turistik amaçlı kullanılan ormanlık alanların sürdürülebilirliği açısından orman sağlığının sağlanması, korunması gereklidir. Orman yangınları bir ülkeyi maddi ve manevi anlamda yüksek kayıplara uğratan istenmeyen olaylardır. Ülkemizde ormanlık alan olarak kabul edilen ve birtakım faaliyetlerin/çalışmaların yapıldığı alanlarda çıkan orman yangınları, bölgedeki insan hayatını ve yaban hayatını tehlikeye atmaktadır. Ayrıca mevsimsel koşullara, arazi yapısına ve ormanın flora özelliklerine bağlı olan orman yangının ilerlemesi, büyümesi ve yayılması birbirleri ile ilintilidir. Özellikle meteorolojik koşulların değişkenliği orman yangınları ile mücadelenin en büyük zorlukları arasında gösterilmektedir. Afet öncesinde meydana gelme potansiyeli olan riskler göz önünde bulundurulduğunda, alınması gereken önlemleri, belirlenen riskler doğrultusunda zarar azaltma planlamaları ve bu risklere karşı hazırlıklı olma çalışmaları, afet sırasında müdahale uygulamaları ve afet sonrasında da toplumun afetten önceki durumuna bir an önce ulaşması için iyileştirme çalışmaları kapsamında; esnek, risk ve sonuç temelli, tamamlayıcı, birlikte çalışılabilirlik, sürekli geliştirme, liderlik ve ortaklık prensipleri temel alınarak devlet, özel kurum ve kuruluşlar, kişi ve toplumların da dahil olduğu organize etme, planlama ve uygulama çalışmaları afet yönetimi olarak tanımlanmaktadır. Bir orman yangını meydana gelmesi durumunda yetki alanında bulunan insanların tepkileri ve tahliye kararı vermeleri, bireyin cinsiyetine, yaşına, eğitim ve farkındalık durumuna göre büyük farklılıklar göstermektedir. Hayvanların herhangi bir tehlike karşısında yaşadıkları stresten dolayı hırçın, agresif hareketlerde bulundukları, kaçma dürtüsü, içe kapanma veya saklanma gibi davranışlar gösterdikleri bilinmektedir. Tahliye çalışmalarında insanlara nazaran hayvanların yönetilme ve transfer zorluğu karşımıza aşılması gereken önemli bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Özellikle her bir hayvan türünün farklı ihtiyaçları ve zayıflıkları olabileceği göz önüne alınarak tahliye planlarının yapılması, bu planların test edilmesi ve şayet varsa eksikliklerin giderilecek şekilde yeniden revize edilmesi gerekmektedir. Tahliye çalışmaları, bir afet meydana geldiğinde afetten etkilenen tüm unsurların afetin meydana geldiği sıcak alan olarak tabir edilen bölgeden afetten etkilenme riskinin olmadığı ve afetin yayılım alanı dışında bulunan soğuk alana transferi işlemi olarak tanımlanır. Tahliye operasyonları için birçok yöntem mevcuttur, tahliye çalışmaları kapalı alan ve açık alan tahliyesi olarak iki ana başlıkta incelenebilir. Yapılan bu çalışmada açık alan tahliyesi temel alınarak yetki alanına göre tahliye özellikleri incelenmiş, bütünleşik afet yönetimi evrelerinde uygulanması gereken açık alan tahliye operasyonları sırasında karşılaşılabilecek olumlu ve olumsuz yönler irdelenmiştir. Yetki alanı olarak 36°21'29“ N, 30°18'24”E koordinatlarında yer alan Antalya ili Kumluca ilçesinde 15.000 m2'lik bir alana sahip olan Sarnıç Tepe Mesire Alanı ve Hayvanat bahçesi seçilmiştir. Çalışma yapılan konumun hayvanat bahçesi kısmında sürekli olarak çalışan iki görevli ve bir nöbetçi çalışan olmak üzere toplam üç personel bulunmaktadır. Hayvanat bahçesinde kanatlı türlerden 590 adet hayvan ve 155 adet de memeli hayvan bulunmaktadır. Mesire alanı bölümünde aileler için 20 adet masa ve 30 adet sabit mangal yer almaktadır ayrıca bir çocuk parkı ve lokanta bulunmaktadır. Yetki alanına yakınlığı sebebi ile Kumluca Devlet Hastanesinin, Kumluca İlçe İtfaiye İstasyonunun, Kumluca İlçeler Terminalinin, Kumluca Farabi Meslek Anadolu Lisesi ve Yurdunun, Köpek Barınağının, Kumluca Sosyal Bilimler Lisesinin, Opet Petrol İstasyonunun, Ziraat Odası Başkanlığına ait Zeytin Yağı Fabrikasının ve hemen yan tarafında bulunan marangoz atölyesinin etki alanı içerisinde yer aldığı, bölge için hazırlanan senaryolara göre elde edilen grafiklerden bu tesislerin olası bir orman yangınından olumsuz etkilenecekleri anlaşılmaktadır. Bu çalışmada, ALOHA (Areal Locations of Hazards Atmosphere) yazılımı kullanılarak orman yangını bakımından riskli olduğu düşünülen yetki alanı için dört farklı konumda orman yangını çıkabileceği düşünülmüş ve bu durumlar için en kötü ihtimallerin yer aldığı senaryolar kurgulanmıştır. ALOHA yazılımında tehlikeli madde olarak Likit Propan Gazı (LPG) seçilerek, senaryoya göre gerçekleşecek olası bir sızıntı durumunda Kimyasal Sızıntı, Alevli Yangın ve Bleve durumları için yangın başlatılmış ve çıkan sonuçlar irdelenmiştir. Bu çalışma ile afet yönetiminin risk ve kriz Yönetimi kapsayan beş evresinin tamamının etkili ve verimli bir şekilde nasıl kullanılabileceği incelenerek, yetki alanında meydana gelebilecek bir orman yangını riskine karşı başta insan tahliyesi olmak üzere, hayvanat bahçesi kısmında bulunan alandaki hayvanların da tahliyesi için bir örnek oluşturulacaktır, olası eksiklikler belirlenerek bunların giderilmesi, uygulanacak eylemlerin düzeltilmesi sağlanacaktır. Bölgenin coğrafi, kültürel, eğitim ve afetlere karşı farkındalık durumları da göz önünde bulundurulup bu bağlamda belirlenen alan için başlatılan potansiyel orman yangınlarında erken uyarı, insanların ve bölgedeki hayvanat bahçesinde bulunan hayvanların güvenli alana transferi ve orman yangınlarında tahliye kararları incelenmiş ve öneriler sunulmuştur.

Özet (Çeviri)

Forests are one of the most important elements of natural life with their active role in the world's oxygen cycle. This situation is not much different for our country, which has four seasons and a temperate climate. It is a very rich country in terms of forest existence and diversity. It is necessary to ensure and protect forest health in terms of the life of settled and nomadic people in the regions considered within the scope of forest areas, wildlife in nature and especially the sustainability of forest areas used for touristic purposes. Forest fires (wildfires) are undesirable events that cause high material and moral losses to a country. Wildfires that break out in areas that are considered forest areas in our country and where certain activities/works are carried out endanger human life and wildlife in the region. Since the progression, growth and spread of wildfires, especially in open areas, depend on many variable factors, difficulties arise in responding to such fires and determining the fire direction. In addition, the progression, growth and spread of wildfire, which depends on seasonal conditions, land structure and forest flora characteristics, are interrelated. In particular, the variability of meteorological conditions is considered one of the biggest challenges in combating wildfires. According to the definition of UNDP (United Nations Development Programme), natural, technological and human-induced events that stop or interrupt the social life of a society and cause social, economic and physical losses that cannot be overcome by local means are defined as disasters. Considering the risks that may occur before the disaster, within the scope of the precautions to be taken, damage reduction planning in line with the identified risks and preparedness studies against these risks, intervention practices during the disaster and improvement efforts after the disaster to ensure that the society reaches its pre-disaster situation as soon as possible; Organizing, planning and implementing activities involving the state, private institutions and organizations, individuals and societies, based on flexible, risk and result-based, complementary, interoperability, continuous development, leadership and partnership principles, are defined as disaster management. Response efforts include short-term and effective actions taken when disasters occur, such as search and rescue, evacuation, protecting public safety and meeting basic livelihood needs. An effective and usable response plan before a disaster occurs will support the organized, rapid and practical implementation of a response effort. Various models can be used when planning evacuation operations, which is one of the intervention actions. The percentage of people perceiving the first warning is related to their responses to the disaster and evacuation warnings. Disaster evacuation warning should be short, concise, informative, not open to interpretation and understandable by people from all segments of society. Threat perceptions, protective action perceptions and stakeholder perceptions form the basis of people's reactions to threats that may occur in the near future or in the long term. Evacuation decision, model selection, destination and intermediate stops are interconnected choices, and how each factor affects the other is examined in detail, especially when modeling evacuation decisions in wildfires. In the event of a wildfire, the reactions of people within their jurisdiction and the decision to evacuate vary greatly depending on the individual's gender, age, and level of education and awareness. It is known that animals exhibit aggressive and aggressive behavior due to the stress they experience in the face of any danger, such as the urge to escape, introversion and hiding. The difficulty of handling and transporting animals in evacuation operations compared to humans is an important problem to be overcome. Therefore, in order to be prepared for the dangers present in the jurisdiction, it is of great importance to prepare an Animal Evacuation Plan against possible risks that may affect animals. Considering that each animal species may have different needs and weaknesses, evacuation plans should be made, these plans should be tested and revised to eliminate any deficiencies. Evacuation efforts are defined as the process of transferring all elements affected by the disaster when a disaster occurs, from the area called the hot area where the disaster occured, to the cold area outside the spread area of the disaster, where there is no risk of being affected by the disaster. There are many methods of evacuation operations, it is possible to examine evacuation operations under two main headings: closed area and open area evacuation. In this study, evacuation characteristics according to jurisdiction were examined based on open area evacuation, and the positive and negative aspects that may be encountered during open area evacuation operations that should be implemented in integrated disaster management phases were examined. Sarnıç Tepe Recreation Area and Zoo, which has an area of 15,000 [m2] and is located at the coordinates of 36°21'29“ N, 30°18'24”E, in Kumluca district of Antalya province, was chosen as the jurisdiction area. There are a total of three personnel working constantly in the zoo section where the study was conducted, two on duty and one on duty. There are 590 animals of winged species and 155 mammals in the zoo. In the recreation area section, there are 20 tables and 30 fixed barbecues for families, as well as a children's playground and a restaurant. Entry and exit to the jurisdiction area under review is provided through two different routes, from the upper and lower parts of the area. In the region where the Mediterranean climate prevails, there are dense red pine trees as the upper flora. Due to its proximity to the jurisdiction, Kumluca State Hospital, Kumluca District Fire Station, Kumluca Districts Terminal, Kumluca Farabi Vocational Anatolian High School and Dormitory, Dog Shelter, Kumluca Social Sciences High School, Opet Petrol Station, Olive Oil Factory belonging to the Chamber of Agriculture and the one located right next to it. The carpenter workshop is located within the impact area, and it is seen from the graphics obtained according to the scenarios prepared for the region that these facilities are a possible forest area. It is understood that they will be negatively affected by the fire. The ALOHA software used in this study is a computer program of United States origin that was created to model chemical releases, in general terms, which predicts how the distribution of a toxic gas cloud may occur after a chemical release occurs, along with fire and explosion scenarios. This application, which was produced so that the personnel who will implement the response activities in a real emergency can get quick and reasonable outputs and make plans, contains many chemical data that can be considered dangerous. In addition, the information and data that users can add can also be used for some special and specific situations. By processing all the necessary information and data into ALOHA, it is possible to display and use the results obtained in tables and graphs. In these graphics, possible hazards are marked as Red, Orange and Yellow according to their level of severity. As a result of adding these colored areas to the maps with their actual dimensions, it can be easily examined how and to what extent the jurisdiction under review is under threat. Since cross-checking can be done by examining the application results with the studies carried out on the map, the possible margins of error are also reduced. In this study, by using ALOHA software, it was considered that wildfires could break out in four different locations for the jurisdiction that is considered to be risky in terms of wildfires, and worst-case scenarios were designed for these situations. Liquefied Propane Gas (LPG) was selected as the dangerous substance in the ALOHA software, and in case of a possible leakage according to the scenario, a fire was started and the results were examined for Chemical Leak, Jet Fire and BLEVE situations. Using initial fire characteristics obtained from ALOHA and wind direction, endangered areas were identified and impact analyzes were mapped. The forest roads opened by the Regional Directorate of Forestry in the area covered by the scenario were also examined and their use in disaster evacuation works was interpreted. Risk management, which is the most important part of disaster management; The evacuation-related studies to be carried out within the scope of the prevention, mitigation, and preparedness phases will ensure that there is a plan against wildfires that will occur in Kumluca district of Antalya province and that the local people, officials and volunteers within the jurisdiction will be prepared against wildfires. In addition, it will help to carry out the actions in the Response and Recovery phases of the crisis management section of disaster management, which is full of material and moral difficulties and various problems, in a more systematic, disciplined and practical manner. This study will examine how all five phases of disaster management, including risk and crisis management, can be used effectively and efficiently, and an example will be created for the evacuation of humans, as well as the evacuation of animals in the zoo area, against the risk of a wildfire that may occur within the jurisdiction. Possible deficiencies will be identified, these will be eliminated and the actions to be implemented will be corrected. The geographical, cultural, educational and disaster awareness situations of the region were also taken into consideration, and in this context, early warning in case of potential wildfires started for the determined area, transfer of people and animals in the zoo in the region to a safe area, and evacuation decisions in case of wildfires were examined and suggestions were presented.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    763917

    Development of a climate risk assessment method for the provinces of turkiye

    Türkiye illeri için iklim riski değerlendirme yöntemi geliştirilmesi

    GÜLSÜN DUYGU BÜTÜN BAYINDIR

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2022

    Şehircilik ve Bölge PlanlamaOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. EMİNE YETİŞKUL ŞENBİL

  2. Tez No

    610813

    Yangın riski taşıyan açık alanlar için CBS tabanlı, bulut altyapılı, yüksek hassasiyetli, nanofotonik erken yangın tespit sistemi tasarımı ve uygulaması

    Design and implementation of a GIS based, cloud substructured, high sensitive, nanophotonic early fire detection system for fire risk areas

    YÜCEL GÜLLÜCE

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik Üniversitesi

    Bilişim Uygulamaları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. RAHMİ NURHAN ÇELİK

  3. Tez No

    865108

    Makine öğrenmesi metotları kullanılarak orman yangınlarının tahmini: Türkiye'de vaka çalışması

    Prediction of forest fires using machine learning methodology: A case study in Türkiye

    BETÜL ARSLAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa

    Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. DERYA YILTAŞ KAPLAN

  4. Tez No

    857531

    Orman kesim artıklarından Mikrodalga Ekstraksiyonu Yöntemi (MEY) ile Derin Ötektik Çözücüler (DÖÇ) kullanılarak elde edilen biyoaktif bileşenlerin karakterizasyonu

    Characterisation of bioactive compounds obtained from forest trimmings by microwave assisted extraction (MAE) using Deep Eutectic Solvents (DES)

    DİDEM VEREP

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Ormancılık ve Orman MühendisliğiKastamonu Üniversitesi

    Orman Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SAİM ATEŞ

    DOÇ. DR. EYYÜP KARAOĞUL

  5. Tez No

    805748

    İklim değişikliğine karşı mekânsal kırılganlıkların belirlenmesi ve planlama politikalarıyla bütünleştirilmesi; Antalya ili örneği

    Identification of spatial vulnerabilities to climate change and integration with planning policies; the case of Antalya province

    ZÜBEYDE BETÜL PANCAR

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Şehircilik ve Bölge PlanlamaSüleyman Demirel Üniversitesi

    Mimarlık, Planlama ve Tasarım Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. DUYGU GÖKCE

Geri Dön