21. yüzyıl âşıklık geleneği temsilcisi Halil Daylak ve şiirleri üzerine bir inceleme
A study on Halil Daylak, representative of the 21st century minstrelsy tradition, and her poems
- Tez No: 922255
- Danışmanlar: PROF. DR. KADRİYE TÜRKAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Folklore
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 278
Özet
Türk kültürünün önemli miraslarından olan ve kökeni ozan-baksı geleneğine kadar uzanan âşıklık geleneği 16. yüzyılda teşekkül etmeye başlayarak günümüze kadar gelmiştir. Başlangıç noktası olan 16. yüzyıl hakkında bilgiler oldukça sınırlıdır. Âşıklık geleneğinin iki altın çağı olarak nitelendirilen 17. ve 19. yüzyıl ise geleneğin en parlak dönemlerdir. İki altın çağ arasında kalan 18. yüzyılda güçlü isimler yetişmemiştir ve şiir sayıları azdır. 20. yüzyılda yüzlerce âşık yetişmiş olmasına rağmen Tanzimat, Meşrutiyet ve I. Dünya Savaşı'nın etkisi altında kalındığı görülmektedir. Aynı zamanda 1980 yılının sonlarından itibaren ön plana çıkan elektronik kültür ortamı, âşıklık geleneğini de etkisi altına almaya başlamıştır. 21. yüzyılda ise Tanzimat edebiyatıyla birlikte gündeme gelen yeni edebi anlayışlar ortaya çıkmıştır. Söz konusu oluşumlardan etkilenen âşık şiirinde daha çok sosyal konular ele alınmaya başlanmıştır. Ayrıca sözlü kültür ortamında başlayan gelenek değişime ayak uydurarak bir nevi dijital ortam olarak adlandırılması mümkün olan noktaya kadar ulaşmıştır. Bu bağlamda 21. yüzyılda yetişen âşıklardan biri olan Halil Daylak, gelenekte yaşanan kültür değişmelerinin geldiği son noktayı saptama konusunda yardımcı olacak bir isimdir. Literatür taraması ve kaynak kişiyle temas kurularak hazırlanan bu çalışma giriş ve üç ana bölümden müteşekkildir. Giriş bölümünde, araştırmanın konusu ve alanı, araştırmanın amacı, araştırmada kullanılan yöntem başlıklarına yer verilmiştir. Birinci bölüm ise Araştırma Alanı İle İlgili Bilgiler adını taşımakta ve İç Anadolu özelinde değerlendirilen âşığın, Kayserili olması hasebiyle Kayseri ilinin coğrafyası ve tarihi hakkında bilgi verilmektedir. İkinci bölüm için Âşık ve Âşıklık Geleneği şeklinde bir adlandırma yapılmış olup geleneğin temsilcisi âşıklar hakkında bilgi verilmiştir. Bunun yanında söz konusu bölümde geleneğin şekillenmesi açısından önemli olan diğer unsurlar da açıklanmaya çalışılmıştır. Çalışmanın esas kısmını oluşturan üçüncü bölüm ise 21. Yüzyıl Âşıklık Geleneği Temsilcisi Halil Daylak ve Şiirleri adı altında bir değerlendirmeye tabii tutulmuştur. Çalışmanın sonucunda, Âşık Halil Daylak'ın âşıklık geleneği, edebi yönü, kültür ve gelenek taşıyıcılığında büyük bir görev üstlendiği ve iyi bir örnek oluşturduğu gözlemlenmiştir.
Özet (Çeviri)
The tradition of minstrelsy, which is one of the important legacies of Turkish culture and whose origins date back to the minstrel-baxi tradition, began to form in the 16th century and has survived to the present day. Information about the 16th century, which is the starting point, is quite limited. The 17th and 19th centuries, which are characterized as the two golden ages of the minstrelsy tradition, are the brightest periods of the tradition. In the 18th century, which falls between the two golden ages, there were no strong names and the number of poems was small. In the 20th century, although hundreds of minstrels were trained, it is seen that the tradition remained under the influence of Tanzimat, Constitutional Monarchy and World War I. At the same time, the electronic culture environment, which has come to the fore since the end of 1980, has started to influence the minstrel tradition. In the 21st century, new literary understandings emerged with the Tanzimat literature. Affected by these formations, minstrel poetry started to deal with more social issues. In addition, the tradition that started in an oral culture environment has kept pace with change and reached a point that can be called a kind of digital environment. In this context, Halil Daylak, one of the minstrels who grew up in the 21st century, is a name that will help to determine the last point reached by the cultural changes in the tradition. This study, which was prepared by reviewing the literature and contacting the source person, consists of an introduction and three main chapters. In the introduction, the subject and field of the research, the purpose of the research, and the method used in the research are given. The first chapter is titled Information on the Research Area and gives information about the geography and history of Kayseri province, since the minstrel, who is evaluated in Central Anatolia, is from Kayseri. For the second part, a naming has been made in the form of minstrelsy and minstrelsy tradition and information is given about the minstrels who are the representatives of the tradition. In addition, other elements that are important in terms of shaping the tradition are also tried to be explained in this section. The third part, which constitutes the main part of the study, was subjected to an evaluation under the name of Halil Daylak and his poems, the representative of the 21st Century Minstrelsy Tradition. As a result of the study, it has been observed that Aşık Halil Daylak has undertaken a great task in the tradition of minstrelsy, literary direction, culture and tradition carrier and has set a good example.
Benzer Tezler
- Yirminci asırdan günümüze âşıklık geleneğinin icra ortamları
The performing environment of minstrel tradition from twentieth century to the present
HİKMET ÇIĞLIK
Doktora
Türkçe
2014
Halk Bilimi (Folklor)İstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FERHAT ASLAN
- 21. yüzyıl âşıklarından Nihat Oltulu'nun (Âşık Kurbanî) hayatı, sanatı ve şiirleri
From 21 centries' minstrels Nihat Oltulu's (Âşık Kurbani) life, art and poetry
TUANA CANDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Halk Bilimi (Folklor)Bandırma Onyedi Eylül ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BERNA AYAZ
- 21. yüzyıl âşıklarından Âşık Temel Turabî
One of the 21st minstrels Temel Turabi
CANAN ARIKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Halk Bilimi (Folklor)Niğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEDİM BAKIRCI
- Âşık Sadık Gül (Hayatı-sanatı ve eserleri)
The life, art and poems of Âşik Sadık Gül
AYNUR KAHRAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Halk Bilimi (Folklor)Nevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÇERİBAŞ