Palyatif bakım alan 65 yaş ve üstü hastalarda kırılganlık ve yaşlı istismarı arasındaki ilişki
The relationship between frailty and elder abuse in patients 65 years and older receiving palliative care
- Tez No: 922463
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYGÜL KISSAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Sağlığı, Hemşirelik, Public Health, Nursing
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Hemşirelik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Halk Sağlığı Hemşireliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 117
Özet
Bu çalışmanın amacı palyatif bakım alan 65 yaş ve üstü hastalarda kırılganlık ve yaşlı istismarı arasındaki ilişkinin değerlendirilmesidir. Kesitsel tipte olan bu araştırmanın evrenini, 01.05.2023-14.04.2024 tarihleri arasında bir devlet ve bir üniversite hastanesi palyatif bakım ünitesinde yatan hastalar oluşturmuştur. Devlet hastanesinden 68 hasta, üniversite hastanesinden 151 hasta örnekleme alınmıştır. Bu araştırmada veriler Sosyo-Demografik Bilgi Formu, Edmonton Kırılganlık Ölçeği (EKÖ), Geriatrik İstismar Ölçeği (GİÖ) ve KATZ Günlük Yaşam Aktiviteleri Ölçeği (KATZ GYA) ile toplanmıştır. Veriler tanımlayıcı istatistiksel metotlar (ortalama, standart sapma, medyan, yüzde, minimum, maksimum değerler), Student-t testi, Tek Yönlü ANOVA testi, Pearson Korelasyon Analizi, Mann Whitney U Testi, Kruskal Wallis Varyans Analizi ile değerlendirilimiştir. Yaş ortalaması 74.35±6.06 olan yaşlı hastaların EKÖ puan ortalaması 8.26±2.86, KATZ GYA puan ortalaması 3.23±1.86, GİÖ puan ortalaması 0.68±1.55'dir. Yaşlı hastaların %19.6'sı ihmal, %15.1'i psikolojik, %3.2'si fiziksel, %3.2'si ekonomik istismar ile karşılaştığını ifade etmiştir. Yaşlı hastaların istismarın herhangi bir türü/türlerine maruz kalma oranı %24 saptanmıştır. Yaş, eğitim düzeyi, birlikte yaşanılan kişiler, kronik bir hastalık varlığı, idrar/gaita kaçırma durumu, acile başvuru ve düşme sayısı, kullanılan yardımcı araca göre yaşlı bireylerin EKÖ ve KATZ GYA ölçeği puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur. Yaşlı bireylerde aile ve bakım verici ilişkilerinin fiziksel istismar hariç istismarın tüm türleri ile ilişkili olduğu belirlenmiştir. Bakım evi, çocuk/torunu ile yaşayan yaşlılarda istismar düzeyi yüksek belirlenmiştir. Yaşlı bireylerde EKÖ puanı arttıkça GİÖ puanının arttığı, EKÖ puanı artıkça KATZ GYA puanın azalmaktadır. Sonuç olarak, yaşlı bireylerin neredeyse dörtte biri istismara uğramaktadır. Kırılganlık ve bağımlılık, yaşlı bireyin kiminle yaşadığı istismara uğramada etkilidir. Özellikle palyatif bakım alan yaşlı ve savunmasız istismar ve ihmal yaşayan yaşlılara yönelik sağlık hizmetlerinde farkındalık ve takip oluşturulmalıdır. Konu hakkında toplumsal duyarlılığı arttırma çalışmaları, yaşlı istismarı ve ihmali konusunda mezuniyet öncesi ve sonrası eğitim ve araştırmalar önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
The aim of this study was to evaluate the relationship between frailty and elder abuse in patients aged 65 years and older receiving palliative care. The population of this cross-sectional study consisted of patients hospitalized in the palliative care unit of a state and a university hospital between 01.05.2023 and 14.04.2024. Samples were taken from 68 patients from the state hospital and 151 patients from the university hospital. In this study, data were collected with the Socio-Demographic Information Form, the Edmonton Frailty Scale (EFS-TR), the Geriatric Mistreatment Scale (GMS) and the KATZ Activities of Daily Living Scale (Katz ADL). The data of the study were evaluated with descriptive statistical methods (mean, standard deviation, median, percentage, minimum, maximum values) Student-t test, One-Way ANOVA test, Pearson Correlation Analysis, Mann Whitney U Test, Kruskal Wallis Analysis of Variance. Elderly patients with a mean age of 74.35±6.06 had a EFS-TR mean score of 8.26±2.86, a mean Katz ADL score of 3.23±1.86, and a mean GMS score of 0.68±1.55. Among the elderly patients, 19.6% stated that they had encountered neglect, 15.1% emotional abuse, 3.2% physical abuse, and 3.2% economic abuse. The rate of elderly patients being exposed to any type/types of abuse was determined to be 24%. A statistically significant difference was found between the EFS-TR and Katz ADL scale scores of elderly individuals according to age, education level, cohabitants, presence of a chronic disease, urine/fecal incontinence, number of emergency department applications and falls, and the assistive device used. It has been determined that family and caregiver relationships are associated with all types except physical abuse in elderly individuals. The level of abuse was found to be high in the elderly living in nursing homes with their children/grandchildren. It was determined that as the EFS-TR score increased in elderly individuals, the GMS score increased, and as the EFS-TR score increased, the Katz ADL score decreased. As a result, almost a quarter of older individuals are abused. Frailty and dependency are effective in abusing the older person with whom they live. Awareness and follow-up should be created in health services, especially for the elderly and vulnerable elderly who receive palliative care and who experience abuse and neglect. Studies to increase social awareness on the subject, undergraduate and postgraduate training and research on elder abuse and neglect are recommended.
Benzer Tezler
- Palyatif bakım servisinde tedavi gören geriatrik hastalarda polifarmasinin; ''Türkiye yaşlıda uygunsuz ilaç kullanım kriterleri'' ile değerlendirilmesi
Polypharmacy in geriatric patients treated in palliative care service; evaluation of 'Turkish inappropriate medication use in the elderly' criteria
ÖZLEM KIRCI
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Aile HekimliğiSamsun ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MAHCUBE ÇUBUKÇU
- Palyatif bakım servisinde yatan bası yarası mevcut hastalarda mortalite ve morbidite üzerine etki eden faktörlerin retrospektif analizi
Retrospective analysis of factors influencing mortality and morbidity in patients with pressure ulcers admitted to palliative care services
ŞENDA YILDIRIM POLAT
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HİLAL ÖZKAYA
DR. SİBEL BAKTIR ALTUNTAŞ
- Yaşlı hastaların son dönem bakımı: Bir palyatif bakım merkezi üzerine fenomenolojik bir araştırma
End of life care for the elderly patient: A phenomenological research on A palliative care center
MELİS ASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
GeriatriAkdeniz ÜniversitesiGerontoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİLÜFER KORKMAZ YAYLAGÜL
- Evde sağlık hizmeti alan yaşlı hastalarda beslenme durumunun ve yaşam kalitesinin değerlendirilmesi
Evaluation of nutritional status and quality of life in elderly patients receiving home health service
AHMET TURAN ENGÜR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Beslenme ve DiyetetikTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiPalyatif Bakım Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YALÇIN ÖNDER
- Palyatif bakım alan onkoloji hastalarının malnütrisyon durumları ile yaşam kalite düzeylerinin belirlenmesi
Determination of malnutrition status and quality of life levels of oncology patients receiving palliative care
EMİNE BÜŞRA YALÇINTAŞ
Doktora
Türkçe
2024
Beslenme ve DiyetetikBaşkent ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜL KIZILTAN