R.A. Fisherın 'Doğal seçilimin temel teoremi''nin nedensellik problemi çerçevesinde tarihsel bir analizi
A historical analysis of R. A. Fisher's 'Fundamental theorem of natural selection' within the framework of the causality problem
- Tez No: 922917
- Danışmanlar: PROF. DR. NEBİL REYHANİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Doğal Seçilim, Nedensellik, Modern Sentez, Darwin, Mendel, Fisher, Natural Selection, Causality, Modern Synthesis, Darwin, Mendel, Fisher
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 139
Özet
Biyolojinin bir bilim dalı olarak kabul edilmesinde, Modern Sentez olarak adlandırılan sürecin belirleyici bir rolü olmuştur. Bu süreçte, Ronald Aylmer Fisher, Charles Darwin'in Doğal Seçilim Teorisi ile Gregor Mendel'in Kalıtım Teorisi'ni matematiksel bir çerçevede birleştirmiş ve evrimsel değişimi niceliksel olarak ele alan popülasyon genetiğinin oluşumuna önemli katkılarda bulunmuştur. Fisher, ayrıca, doğal seçilim ilkesine dayanarak“Doğal Seçilimin Temel Teoremi”(kısaca: Teorem) olarak adlandırılan“Herhangi bir organizmanın herhangi bir zamandaki uyum gücündeki artış oranı, o andaki uyum gücündeki genetik varyansına eşittir”şeklinde ifade edilen bir teorem geliştirmiştir. Fisher, bu teoremin evrensel bir düzenlilik ortaya koyduğunu savunmuş ve hatta Teorem'in, Termodinamiğin İkinci Yasası'na benzer bir statüye sahip olduğunu ileri sürmüştür. Bu bağlamda, Fisher'ın Teorem'i, hem biyolojik süreçlerin matematiksel açıklanabilirliğini ortaya koyması hem de bilimsel düzenlilik iddiasında bulunması nedeniyle biyoloji tarihi içerisinde özel bir öneme sahiptir. Bu nedenle, doktora tez çalışmam boyunca, Modern Sentezin ufkunda ortaya koyulan, Fisher'ın Teorem'ine ve Teorem'in bileşenleri arasındaki nedensellik ilişkisine odaklandım. Bu doğrultuda ilk olarak, Teorem'in İnşasını hazırlayan tarihsel koşulları ve Modern Sentez sürecini ele aldım. Devamında Fisher'ın Teorem'i nasıl ortaya koyduğunu inceledim. Sonraki iki bölümde Teorem ve Teorem'in birleşenleri arasındaki nedensellik ilişkisini felsefi ve kavramsal bir bağlamda ele aldım ve doğal seçilimin nedensel ve istatistiksel yorumlarını analiz ettim. Devamında, Teorem ve nedensellik ilişkisini biyoloji biliminin pratiğinin içsel ilişkileri bağlamında ele aldım; doğal seçilim, çevre ve genom arasındaki ilişkilere odaklandım. Son olarak, incelenen konular doğrultusunda, Fisher'ın ortaya koyduğu Teorem hakkında bilim tarihi açısından bir değerlendirmede bulundum.
Özet (Çeviri)
The acceptance of biology as a science was significantly advanced by the process known as Modern Synthesis. In this process, Ronald Aylmer Fisher united Charles Darwin's theory of natural selection with Gregor Mendel's theory of heredity into a mathematical framework. This unification was a key contribution to the development of population genetics, which quantifies evolutionary change. Fisher also developed the 'Fundamental Theorem of Natural Selection' (the Theorem), which states:“The rate of increase in fitness of any organism at any time is equal to its genetic variance in fitness at that time.”Fisher argued that this theorem revealed a universal regularity, even suggesting that it held a status akin to the Second Law of Thermodynamics. In this context, the Theorem is significant in the history of biology because it demonstrates the mathematical explainability of biological processes and suggests scientific regularity. For this reason, my doctoral thesis focused on Fisher's Theorem and the causal relationships between its components, as framed by Modern Synthesis. I began by addressing the historical conditions that led to the formulation of the Theorem, specifically the Modern Synthesis. I then explored how Fisher developed the Theorem. In the subsequent chapters, I analyzed the causal relationships between the Theorem and its components in both philosophical and conceptual terms and examined the causal and statistical interpretations of natural selection. The following section focuses on the relationship between the Theorem and causality within the intrinsic relationships of biological science practice, particularly the interactions between natural selection, the environment, and the genome. Finally, I evaluated Fisher's Theorem in terms of the history of science, focusing on the topics examined.
Benzer Tezler
- Kawasaki hastalığı tanısı ile izlenen hastalarda klinik ve laboratuvar bulgularının ve hematolojik parametrelerinin klinik tabloya etkisinin retrospektif değerlendirilmesi
Retrospective evaluation of the effect of clinical and laboratory findings and hematological parameters on clinical picture in patients WHO are being followed up with A diagnosis of kawasaki disease
NUR TEKİN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıBezm-i Alem Vakıf ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞEGÜL DOĞAN DEMİR
- Abdominal cerrahi geçiren hastalarda mobilizasyon protokolünün mobilizasoyon başlama zamanına ve hasta bakım sonuçlarına etkisi
Effect of mobilization protocol on mobilization start time and patient care results in patients undergoing abdominal surgery
FADİME KOYUNCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
HemşirelikSağlık Bilimleri ÜniversitesiCerrahi Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE İYİGÜN
- Lineer tahmin edicilerin kabul edilebilirliği
Admissibility of the linear estimators
GÜLESEN ÜSTÜNDAĞ ŞİRAY
Doktora
Türkçe
2011
İstatistikÇukurova Üniversitesiİstatistik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SADULLAH SAKALLIOĞLU
- Kronik böbrek yetersizliği olan hastalarda interskalen blok uygulamasında bupivakain ve ropivakainin karşılaştırılması
Comparison of bupivacaine and ropivacaine on interscalane branchial plexus block in patients with choronic renal failure
FUNDA GÜMÜŞ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2002
Anestezi ve Reanimasyonİstanbul ÜniversitesiAnesteziyoloji ve Reanimasyon Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. FATİŞ ALTINTAŞ
- Tam protez kullanım geçmişi olan ve olmayan bireylerinin yeni yapılan tam protezlerinin yaşam kalitesi üzerine etkilerinin değerlendirilmesi
Evaluation of the effects of new complete dentures on the quality of life of patients with and without complete denture experience
ÖZGE ÖNCÜ YENİAY
Diş Hekimliği Uzmanlık
Türkçe
2020
Diş HekimliğiAnkara ÜniversitesiProtetik Diş Tedavisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LALE KARAAĞAÇLIOĞLU