İş kazası ve meslek hastalığının ekonomik maliyetinin mesleki rehabilitasyon temelinde değerlendirilmesi ve Türkiye için hizmet bileşenlerinin belirlenmesi
Evaluation of the economic cost of occupational accidents and occupational diseases on the basis of occupational rehabilitation and determination of service components for Turkey
- Tez No: 922974
- Danışmanlar: DOÇ. DR. İBRAHİM YILMAZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Biyoistatistik, Endüstri ve Endüstri Mühendisliği, Halk Sağlığı, Biostatistics, Industrial and Industrial Engineering, Public Health
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İş Sağlığı ve Güvenliği Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 272
Özet
İş kazası ve meslek hastalığı mevcut çalışma gücünde değişikliklere yol açarak sürekli iş göremezliklere, maluliyete neden olmaktadır. Bu durum sürdürülebilir istihdamı engellediği gibi, söz konusu istihdamdan kopuşlar sosyal dışlanmaya neden olmaktadır. Mesleki rehabilitasyon, çalışanın uygun yöntemler ile rehabilite edilerek uygun işe dönüşü sağlayan ve böylece sosyal dışlanmayı minimize edecek argümanları içeren bir yöntemdir. Ülkemizde mesleki rehabilitasyon iş kazası ve meslek hastalığı sonrası uygulaması olan bir yöntem değildir. Tez çalışması kapsamında yapılan araştırmada mesleki rehabilitasyon hizmeti 2 alternatif senaryoya göre fayda maliyet açısından incelenmiştir. Tüm alternatifler mevcut duruma göre incelendiğinde, Alternatif 1 senaryosu toplam maliyet üzerinde %55,2'lik bir azalış; Alternatif 2 senaryosu ise toplam maliyet üzerinde %60,3'lük bir azalış sağlamıştır. Alternatif 2 senaryosu ise Alternatif 1 senaryosuna göre faydada %4,3'lük bir artış sağlamıştır. Bu sonuçlara göre mesleki rehabilitasyon ve işe dönüş uygulamalarının ekonomik açıdan maliyet etkindir. Hizmet bileşenleri çok kriterli karar verme yöntemlerinden AHP yöntemi kullanılarak yerindelik, insan odaklılık ve maliyet kriterlerine göre belirlenmiştir. Buna göre Ülkemiz için uygulanabilecek mesleki rehabilitasyon hizmeti öncelikli olarak“iş kazası ve meslek hastalığı”sonrası uygulanmalıdır. Meslek rehabilitasyonda hizmet sağlayıcısı öncelikli olarak Sağlık Bakanlığı olmak üzere süreçlerin finansmanında“İşçi-işveren-devlet tarafından finanse edilen sigortacılık sistemi”benimsenmelidir. Hizmet“Sağlık hizmetinin bir parçası olarak mesleki rehabilitasyon hizmeti”olarak kurgulanmalı, hizmetin merkezi yapılanması öncelikle“Türkiye'de belli illerde özel mesleki rehabilitasyon merkezleri”şeklinde olmalı ve hizmet öncelikli olarak işe uygunluk değerlendirmelerini içermelidir. Mesleki rehabilitasyonda işe dönüş ile ilgili nihai karar“işe uygunluk için rapor verebilecek bir komisyon”tarafından verilmeli, komisyonda öncelikli olarak işe dönüşte görevli vaka yöneticisi, Sağlık Bakanlığı temsilcileri, SGK ve İŞKUR'un ilgili birimleri yer almalıdır. İşe dönüş süreçlerinde çalışabilecek vaka yöneticisi öncelikli olarak ayrı bir uzmanlık alanı olarak tanımlanmalıdır. Vaka yöneticisinin vaka sonrası çalışan ile iletişime geçmek, olguya ilişkin bilgileri toplamak, ilgili bilgileri taraflarla paylaşmak, mesleki rehabilitasyon aşamalarında koordinasyon sağlamak, işe dönüş için gerekli dokümantasyonu sağlamak, çalışan ile iletişim kurmak, vakaya özel bireysel eylem planı hazırlamak, tüm ilgili taraflar ve aktörler ile işbirliği içinde çalışmak en önemli fonksiyonları arasında olmalıdır. Vaka yöneticisi vaka yönetiminden sorumlu müstakil bir kurum ya da kurul tarafından atanmalıdır. Vaka yöneticisi mesleki kaza/yaralanma ve hastalık tespitinden itibaren 3 iş günü içinde öncelikli olarak işverenin ya da sağlık kuruluşunun bildirimi üzerine çalışan ile iletişime geçmelidir. Vaka yönetimi süreci“işe dönüş sağlanana kadar”devam ettirilmelidir. Bu çalışma ile mesleki rehabilitasyonda hizmet bileşenlerinin seçiminde ilk defa çok kriterli karar verme tekniği kullanılmıştır. Maliyet etkin bir yöntem olduğu ortaya konulan ve bileşenlerine yer verilen mesleki rehabilitasyon hizmetinin kanun koyucu tarafından yasal bir statüye kavuşturularak uygulanması Ülkemizde insan odaklı İSG'nin gelişimi açısından oldukça önemlidir. Mevcut araştırma Ülkemizde ilk defa yapılmış olmasından dolayı özgündür. Gelecekte bu hizmetin maliyet etkin olup olmayacağının tahmin edilmesi etkin politika gelişimini desteklemesi açısından literatüre önemli katkı sağlayacaktır.
Özet (Çeviri)
Occupational accidents and occupational diseases lead to changes in the existing labour force and cause permanent incapacity for work and disability. This situation hinders sustainable employment, and these breaks from employment cause social exclusion. Occupational rehabilitation is a method that rehabilitates the employee with appropriate methods and provides a return to the appropriate job and thus includes arguments to minimise social exclusion. In our country, occupational rehabilitation is not a method that is applied after occupational accidents and occupational diseases. In the research conducted within the scope of the thesis study, occupational rehabilitation service was analysed in terms of cost-benefit according to 2 alternative scenarios. When all alternatives were analysed according to the current situation, Alternative 1 scenario provided a 55.2% decrease in total cost; Alternative 2 scenario provided a 60.3% decrease in total cost. Alternative 2 scenario provided an increase of 4.3% in the benefit compared to Alternative 1 scenario. According to these results, occupational rehabilitation and return to work practices are economically cost-effective. Service components were determined according to the criteria of relevance, human orientation and cost by using AHP method, one of the multi-criteria decision making methods. Accordingly, the occupational rehabilitation service appropriate for Turkey should be applied primarily after 'occupational accidents and occupational diseases'. In occupational rehabilitation, the service provider should be primarily the Ministry of Health and the 'insurance system financed by the employee-employer-state' should be adopted in the financing of the processes. The service should be designed as 'occupational rehabilitation service as a part of health service', the central structuring of the service should primarily be in the form of 'private occupational rehabilitation centres in certain provinces in Turkey' and the service should primarily include job suitability assessments. The final decision on return to work in occupational rehabilitation should be made by a 'commission that can report on fitness for work', and the commission should primarily include the case manager in charge of return to work, representatives of the Ministry of Health, relevant units of the SSI and İŞKUR. The case manager who can work in the return to work process should be defined as a separate field of expertise. The most important functions of the case manager should be to communicate with the employee after the case, to collect information about the case, to share relevant information with the parties, to provide coordination in occupational rehabilitation stages, to provide the necessary documentation for return to work, to communicate with the employee, to prepare an individual action plan specific to the case, to work in cooperation with all relevant parties and actors. The case manager should be appointed by a separate organisation or board responsible for case management. The case manager should contact the employee within 3 working days of the occupational accident/injury and illness detection, primarily upon notification of the employer or health institution. The case management process should be continued 'until return to work'. In this study, multi-criteria decision-making technique was used for the first time in the selection of service components in occupational rehabilitation. The implementation of the occupational rehabilitation service, which is shown to be a cost-effective method and whose components are included, by giving it a legal status by the legislator is very important for the development of human-oriented OHS in our country. The current research is novel because it is the first research for our country. Forcasting whether this service will be cost-effective in the future will make a significant contribution to the literature in terms of supporting effective policy development.
Benzer Tezler
- İş kazası ve meslek hastalıklarının İş Hukuku bakımından sonuçları
Consequences of occupational accidents and diseases in terms of labor law
ALTAN KAYACAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Hukukİzmir Ekonomi ÜniversitesiÖzel Hukuk Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEYNEP ŞİŞLİ
- Türkiye'de inşaat sektöründeki iş kazaları ve meslek hastalıkları
Construction sector in Turkey business accidents and occupational diseases
AYLİN ÖVER
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriİstanbul ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HASAN ŞENOCAK
- İşverenin işçi sağlığı ve iş güvenliği alanında önlem alma yükümlülüğü ve Türkiye'deki gelişimi
Başlık çevirisi yok
RAHMİ TAN
- A hybrid system for real-time personnel tracking in drilling field
Sondaj sahasında gerçek zamanlı personel takibi için hibrit bir sistem
MEHMET ŞERİF ARSLAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Petrol ve Doğal Gaz Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiPetrol ve Doğal Gaz Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA HAKAN ÖZYURTKAN
- İş Sağlığı ve Güvenliği Hukukunda işveren sorumluluğu
Liability of the employer at Occupational Health and Safety Law
GİZEM ÖNÇER