İranlı eşcinsel erkeklerin cinsel kimlik yönetimi üzerine bir araştırma
A research on sexual identity management among Iranian gay men
- Tez No: 924236
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SELDA TAŞDEMİR AFŞAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 216
Özet
Bu tez, İranlı eşcinsel erkeklerin kimlik oluşumu ve yönetimi süreçlerini; sosyal inşacılık, queer teori ve sembolik etkileşimcilik perspektifleriyle incelemektedir. Analizin kuramsal çerçevesinde Goffman'ın damgalama kavramı, Jenkins'in süreç odaklı kimlik yaklaşımı ve Brekhus'un işaretli kimlikler analizi yer almaktadır. Bu temel üzerinden, İranlı eşcinsel erkeklerin heteronormatif ve ataerkil değerlerce şekillenen sosyo-kültürel bağlamda cinsel yönelimlerini nasıl müzakere ettikleri ele alınmıştır. Araştırma hem İran'da hem de diasporada yaşayan İranlı eşcinsel erkeklerle yapılan derinlemesine görüşmelerden elde edilen nitel verilere dayanmaktadır. Bulgular, katılımcıların sosyal dışlanma ve aile baskısı gibi birçok zorlukla karşılaştığını göstermektedir. Aşağılayıcı, kadınsılaştırıcı dilin kullanımı, bireyleri toplumdan izole eden bir sosyal işaretleyici işlevi görmektedir. Katılımcılar, cinsel yönelimlerinin“sapkın”veya“anormal”olarak çerçevelenmesinin, içselleştirilmiş damgalama ve düşük özsaygı gibi psikolojik sonuçlara yol açtığını ifade etmiştir. Aile dinamikleri, kimlik açıklama süreçlerinde kritik rol oynamıştır. Aile üyelerinin destekleyici ya da baskıcı tutumları, katılımcıların deneyimlerini derinden etkilemiştir. Diasporadaki katılımcılar daha geniş sosyal kabul görse de, kültürel bağlarını yeni sosyal normlarla dengeleme zorluğu yaşamıştır. Bulgular ayrıca, katılımcıların sosyal ve kültürel engellere karşı geliştirdiği dayanıklılık ve başa çıkma stratejilerini ortaya koymaktadır. Alternatif topluluklar oluşturarak destek ağları kurmuş, aile içinde cinsel kimliklerini seçici şekilde paylaşarak olası zararları en aza indirmeye çalışmışlardır.“Cinselliğin Özel/Kişisel Bir Mesele Olarak Algılanması”teması, sessizlik ve gizlilik stratejilerini pekiştirmiştir.“Normatif Erkekliği Denetleme”teması, beklenen toplumsal rollerin kimlik ifadelerini nasıl sınırladığını göstermektedir.“Öz Kimliği Öne Sürmekten Uyuma Geçiş”teması ise bireylerin görünürlüğü azaltmaya yönelik stratejilerini açıklamaktadır. Bu tez, İranlı eşcinsel erkeklerin yaşam deneyimlerini sunarak LGBTQ+ kimlik tartışmalarına katkıda bulunmakta ve queer çalışmalardaki evrenselci varsayımlara meydan okumaktadır. Heteronormativiteyi sorgulayan kapsayıcı uygulamalar için teorik çıkarımlarla sonuçlanmaktadır.
Özet (Çeviri)
This thesis examines the identity formation and management processes of Iranian gay men through the lenses of social constructionism, queer theory, and symbolic interactionism. The theoretical framework of the analysis incorporates Goffman's concept of stigma, Jenkins' processual approach to identity, and Brekhus' analysis of marked identities. Based on this foundation, the study explores how Iranian gay men negotiate their sexual orientation within a socio-cultural context shaped by heteronormative and patriarchal values. The research is based on qualitative data obtained from in-depth interviews with Iranian gay men living both in Iran and in the diaspora. The findings indicate that participants face multiple challenges, including social exclusion and family pressures. The use of derogatory and feminizing language functions as a social marker that isolates these individuals from mainstream society. Participants reported that framing their sexual orientation as“deviant”or“abnormal”leads to internalized stigma and psychological consequences such as low self-esteem. Family dynamics emerge as a crucial factor in identity disclosure processes. Supportive or repressive attitudes from family members significantly influence participants' experiences. While some individuals find empowerment through familial support, others experience complex relationship dynamics due to heightened visibility. Participants in the diaspora reported greater social acceptance but struggled with balancing their cultural ties and newly encountered social norms. The findings further highlight the resilience and coping strategies participants develop in response to social and cultural barriers. They construct alternative communities and support networks while selectively disclosing their sexual identity within family settings to minimize potential harm. The theme of“Sexuality as a Private/Personal Matter”reinforces silence and secrecy strategies concerning sexual orientation. Similarly, the theme of“Regulating Normative Masculinity”illustrates how societal and familial expectations impose constraints on participants' modes of self-expression. Finally, the theme of“Shifting from Assertion to Conformity”explains participants' transition from actively asserting their identity to adopting strategies that reduce their visibility. By presenting the lived experiences of Iranian gay men, this thesis contributes to LGBTQ+ identity debates and challenges universalist assumptions in queer studies. It concludes with theoretical insights and recommendations for inclusive practices that critically engage with heteronormativity.
Benzer Tezler
- İran'da kadın olmak: Kadınların sosyal hakları
Being a woman in Iran: Women's social rights
AYSAN NAMAZIKHAH
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Uluslararası İlişkilerKarabük ÜniversitesiBölge Çalışmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERSİN MÜEZZİNOĞLU
- İranlı şair Menuçehrî'nin divanında Arapça unsurlar ve incelenmesi
Arabic elements and investigation in the diwan of Iranian poet Manuchahri
MERVE ALPEREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Doğu Dilleri ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMAL TUZCU
- Different Iranian tourist experiences in Turkey, case studies: Istanbul, Antalya, Konya
İranlı turistlerin Türkiye'deki farklı deneyimleri: İstanbul, Antalya, Konya örnekleri
SEYED AMIR HASHEMI MOGHADDAM
Doktora
İngilizce
2021
AntropolojiHacettepe ÜniversitesiAntropoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MARK LEWİS SOİLEAU
- İranlı turistlerin yerelin kalkınması sürecindeki etkilerinin analizi: Van kent örneği
Analysis of the impacts of iranian tourists on local development process: Van city example
VEDAT ŞAPRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Kamu YönetimiVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. VEDAT YILMAZ
- The effect of efl teachers' language awareness on students' grammar knowledge: An exploratory analysis
İranlı İngilizce öğretmenlerinin dil bilincinin öğrencilerin dilbilgisine etkisi: Açıklayıcı bir analiz
ALIAKBAR TAHERI
Doktora
İngilizce
2020
Eğitim ve ÖğretimBoğaziçi Üniversitesiİngiliz Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. SİBEL TATAR