Kitlesel yaralanmalı olayların tanımlanması
Definition of mass-casualty incidents and classification of criteria
- Tez No: 924331
- Danışmanlar: PROF. DR. SEZGİN SARIKAYA, PROF. DR. DOĞAÇ NİYAZİ ÖZÜÇELİK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Acil Tıp, Emergency Medicine
- Anahtar Kelimeler: Afet, Kitlesel Yaralanmalı Olay, Sağlık Afet Koordinasyon Merkezi, Afet Yönetimi, Afet Tıbbı, Disaster, Mass Casualty Incident, Health Disaster Coordination Center, Disaster Management, Disaster Medicine
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yeditepe Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Acil Durum ve Afetlerde Sağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 92
Özet
AMAÇ: Bu araştırmanın amacı ülkemizde kitlesel yaralanmalı olayların (KYO) tanımlanmasında kullanılan Sağlık Bakanlığı Sağlık Afet Koordinasyon Merkezi (SAKOM) bildirim kriterlerini günümüzde yeniden düzenlemek ve KYO tanımlanması için güncel bir yaklaşım sunmaktır. GEREÇ VE YÖNTEM: Bu araştırmada Delphi fikir birliği yöntemi kullanılarak afet eğitimi almış 21 acil tıp uzmanları (ATU) ile 2 yapay zekâ robotu dahil edilmiştir. BULGULAR: Uzman fikir birliği ile SAKOM bildirim kriterleri primer ve sekonder olay kriterleri olarak ikiye ayrılmış ve yeni kriterler eklenmiştir. Primer Kitlesel Yaralanmalı Olay Kriterleri aniden ortaya çıkan olay, bir olayda 10 ve üzeri ölüm, 100 ve üzeri yaralanma, yerel kapasiteyi aşan müdahale ihtiyacı, terör saldırıları, çevresel afetler, Kimyasal Biyolojik Radyolojik Nükleer ile ilişkili olaylar, yangınlar ve toplu karbon monoksit ilişkili zehirlenmeler, uluslararası yardım çağrısı gerektiren olaylar olarak belirlenirken; Sekonder Kitlesel Yaralanmalı olay kriterleri: İklim değişikliği ile ilişkili afetler, her türlü kara, deniz, demiryolu, havayolu aracı kazası, toplumsal eylemler ve olaylar, her türlü patlama olayı, kaybolma sonucu arama ve kurtarma, her türlü toplu gıda içme suyu, inhalasyon yoluyla insan sağlığını tehdit eden etkilenmeler, her türlü maden kazaları, teknolojik kazalar ve siber tehditler, acil sağlık hizmetlerinde görev esnasında gerçekleşen olaylar , bölgesel veya ulusal düzeyde sosyal ve ekonomik kayba yol açan olaylar, kritik altyapıya (hastaneler, köprüler, enerji santralleri vb.) zarar veren olaylar, uzun vadede sağlık, psikolojik ve sosyal sorunlara yol açan olaylar ve savunmasız grupları (yaşlılar, çocuklar, engelliler) hedef alan olaylar olarak belirlenmiştir. KYO aktivasyonunu yapılması için ise: primer olaylar için genellikle sahada medikal afet yöneticileri tarafından doğrudan aktivasyon kararı vermesi önerilirken; sekonder olaylar için İl SAKOM'lar gibi daha merkezi karar vericilerin devreye girmesi önerilmiştir. SONUÇ: Bu araştırmada, ülkemizde KYO tanımlanmasında kullanılan SAKOM bildirim kriterleri, acil tıp uzmanlarının görüşleri doğrultusunda yeniden değerlendirilmiş ve güncellenmiştir. Uzman görüşlerine göre yeni KYO kriterleri, primer ve sekonder kitlesel yaralanmalı olay kriterleri olarak iki ana kategoriye ayrılmıştır. Yeni KYO kriterleri, olayların aciliyet derecesine göre hızlı ve etkili müdahale stratejilerinin geliştirilmesine olanak sağlayacaktır.
Özet (Çeviri)
OBJECTIVE: The aim of this study is to revise the current criteria used by the Health Coordination Center in Disaster (HCCD) for defining mass casualty incidents (MCIs) in Türkiye, and to provide an updated approach for MCI characterization. MATERIALS AND METHODS: This study employed the Delphi method, a consensus-building technique, involving 21 emergency physicians (EPs), and 2 AI systems. RESULTS: Through expert consensus, the HDCC criteria were divided into primary and secondary event criteria, and new criteria were added. Primary mass casualty incident criteria: sudden events, incidents involving 10 or more deaths, 100 or more injuries, situations requiring responses beyond local capacity, terrorist attacks, environmental disasters, Chemical, Biological, Radiological, and Nuclear-Explosion (CBRN-E) incidents, fires, mass Carbon Monoxide poisoning incidents, and events requiring international assistance. Secondary mass casualty incident criteria: climate change-related disasters, land, sea, rail, or air transport accidents, public protests or events, explosions, search and rescue operations, mass food, water, or air poisoning incidents, mining accidents, technological accidents and cyber threats, incidents involving emergency medical services (EMS) personnel, events causing regional or national socio-economic loss, damage to critical infrastructure (hospitals, bridges, power plants, etc.), long-term health, psychological, or social issues, and incidents affecting vulnerable groups (such as the elderly, children, or disabled individuals). For primary events, it was generally recommended that activation decisions be made directly on-site, while for secondary events, activation decisions should be made by centralized authorities such as the Provincial HDCCs. CONCLUSION: This study re-evaluated and updated the HDCC criteria used in Türkiye for the definition of mass casualty incidents based on expert consensus. The categorization of MCI criteria into primary and secondary events enables the development of more rapid and effective response strategies based on the urgency and scale of the incident.
Benzer Tezler
- Hemşirelik öğrencilerinin kitlesel yaralanmalarda bilgi, davranış ve çalışma isteklerinin değerlendirilmesi
Evaluation of nursing students' knowledge, behaviors, and willingness to work in mass casualty incidents
SAKHER YAHYA MAHMOUD ASSAF
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
HemşirelikDoğuş ÜniversitesiCerrahi Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YAKUP TOMAK
- Öldürücü olmayan silahların toplumsal olaylarda kullanılmasının canlılar üzerindeki etkileri ve yasal boyutu
The legal status and effects of non-lethal weapons on livings which are used in social protests
ERDEM EREN DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Adli TıpPolis AkademisiDelil Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYBÜKE AYŞE TURAN
- Hastane öncesi travma hastalarının afet dışı saha triyajı ile saha triyaj karar şeması kılavuzu kullanarak simüle edilen saha triyajının karşılaştırılması
Comparison of prehospital trauma patients' non-disaster field triage and simulated field triage using the field triage decision scheme guide
NEŞE CAN MERCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
İlk ve Acil Yardımİzmir Katip Çelebi ÜniversitesiAcil Tıp Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ UMUT PAYZA
- Muş ili 112 Acil Sağlık Hizmetleri personelinin afet hazırlığının genel öz yeterlilik inancı ile ilişkisi
The relationship between general self-efficacy beliefs with disaster preparedness of muş province 112 Emergency Health Service personnel
ZAKİR TEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Halk SağlığıBitlis Eren ÜniversitesiAfet Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CİHAN ÖNEN
- Modern dönel kavşakların kapasite ve trafik güvenliği yönünden incelenmesi
The investıgatıon of roundabouts in terms of capacıty and traffıc safety
EFKAN YÜKSEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
İnşaat MühendisliğiGazi Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. NİHAT EROĞLU