Türkçe öğretmenlerinin mesleki kaygılarının mesleğe yönelik tutum ve mesleki adanmışlık ile ilişkisinin incelenmesi
Investigation of the relationship between Turkish teachers' professional concerns and professional attitudes towards the profession and professional dedication
- Tez No: 924414
- Danışmanlar: PROF. DR. BERNA ÜRÜN KARAHAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kafkas Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkçe Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 129
Özet
Bir toplumun gelişmişlik düzeyi, o toplumun eğitime verdiği önem ve eğitimin kalitesi ile paralellik göstermektedir. Toplumun beklentilerine cevap verebilecek bireylerin yetiştirilmesinde eğitim sisteminin paydaşlarından biri olan öğretmenlere önemli görevler düşmektedir. Öğretmenlerin kendilerine yüklenen görevleri başarılı şekilde yerine getirebilmeleri, sahip oldukları bilişsel ve duyuşsal özellikleri ile ilişkilidir. Öğretmenlerin sahip olduğu bilişsel ve duyuşsal beceriler, birbirini destekleyen alanlar olduğu için öğretmenlerin bilişsel becerilerinin yanında duyuşsal becerilerinin de iyi düzeyde olması gerekmektedir. Çünkü duyuşsal alandaki bir olumsuzluk bilişsel alanı da olumsuz etkileyebilmektedir. Öğretmenlerin yaşadığı mesleki kaygılar, mesleğe yönelik tutum ve mesleki adanmışlıklarının üzerinde etkili olabilmektedir. Mesleki kaygı yaşayan öğretmenler mesleğe karşı olumsuz tutum oluşturabilmektedir. Mesleğine karşı olumsuz tutum oluşturan öğretmenler bunu eğitim ortamındaki eylemlerine de yansıtabilmektedirler. Bu durum öğretmenlerin eğitimdeki etkinliğini azaltabilmektedir. Türkçe eğitiminin diğer alanların öğretimine zemin hazırlayan bir branş olduğu düşünüldüğünde, öğrencilerin Türkçe öğretimindeki eksikliklerinin diğer öğrenme alanlarını olumsuz etkileyebileceği düşünülmektedir. Bu durum Türkçe öğretmenlerine önemli görevler yüklemektedir. Bu çalışmada Türkçe öğretmenlerinin mesleki kaygılarının, mesleğe yönelik tutum ve mesleki adanmışlıkları üzerindeki etkisi incelenmek istenmiştir. Kars ilinde Millî Eğitim Bakanlığı bünyesinde görev yapan 262 Türkçe öğretmenine ulaşılarak daha önceden hazırlanmış mesleki kaygı, mesleki tutum ve mesleki adanmışlık ölçekleri uygulanarak öğretmenlerin mesleğe yönelik kaygılarının mesleki tutum ve mesleki adanmışlıkları ile olan ilişkisi ortaya konulmak istenmiştir. Veri toplama aracı olarak, öğretmenlerin mesleki kaygılarını belirlemek için Borich'in (1996) geliştirmiş olduğu ve Saban, Korkmaz ve Akbaşlı, (2004) tarafından Türkçeye uyarlanan 45 maddelik Öğretmenlik Mesleği Kaygı Ölçeği kullanılmıştır. Öğretmenlerin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarını ölçmek amacıyla Çetin (2006) tarafından hazırlanan 35 maddelik Likert Tipi Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Öğretmenlerin mesleğe adanmışlık durumunu belirlemek için Kozikoğlu ve Senemoğlu (2018) tarafından geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılarak hazırlanan 20 maddelik Öğretmenlik Mesleğine Adanmışlık Ölçeği kullanılmıştır. Türkçe öğretmenlerinin mesleki kaygılarının, mesleğe yönelik tutumlarının ve mesleki adanmışlıklarının“cinsiyete”göre anlamlı bir ilişki gösterip göstermediğini belirlemek için Bağımsız Gruplar T Testi uygulanmıştır. Anlamlı farklılığın olduğu durumlarda bu farklılığın ne düzeyde olduğunu belirlemek için Cohen d etki büyüklüğü hesaplanmıştır. Öğretmenlerin mesleki kıdemlerine bağlı olarak mesleki kaygı, mesleki tutum ve mesleki adanmışlıklarının anlamlı bir farklılık yaratıp yaratmadığını belirlemek için Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) uygulanmıştır. Anlamlı farkın bulunduğu durumunda hangi guruplar arasında bu farklılığın olduğunu tespit etmek için Post Hoc Tukey testi yapılmıştır. Bu farklılığın düzeyini belirlemek için ise Eta Kare etki büyüklüğü hesaplanmıştır. Mesleki kaygı, mesleki tutum ve mesleki adanmışlığın birbiri ile olan ilişkisini, bu ilişkinin yönünü ve düzeyini belirlemek için korelasyon kat sayıları hesaplanmıştır. Değişkenlerin birbirini yordama durumlarını tespit etmek için Basit Doğrusal Regresyon ve Çoklu Doğrusal Regresyon analizi yapılmıştır. Verilerin sonuçlarından T Testi sonuçlarına göre Türkçe öğretmenlerinin mesleğe yönelik kaygılarının cinsiyet değişkenine göre anlamlı bir farklılık yaratmadığı, mesleki tutumlarının ve mesleki adanmışlıklarının anlamlı bir farklılık yarattığı tespit edilmiştir. Bu farklılıkların mesleki tutumda erkeklerin lehine, mesleki adanmışlıkta ise kadınların lehine olduğu görülmüştür. Anova sonuçlarına bakıldığında mesleki kıdem değişkeninin öğretmenlerin mesleki kaygıları, mesleki tutumları ve mesleki adanmışlıkları üzerine anlamlı bir farklılık yarattığı görülmüştür. Korelasyon katsayıları sonuçlarına bakıldığında kaygı ile tutum arasında pozitif yönde zayıf bir ilişki, kaygı ile adanmışlık arasında negatif yönde zayıf bir ilişki ve tutum ile adanmışlık arasında ise negatif yönde orta düzey bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Regresyon analizi sonuçlarına bakıldığında mesleki kaygının mesleki tutum ve mesleki adanmışlığı anlamlı şekilde yordadığı görülmüştür.
Özet (Çeviri)
The level of development of a society is parallel to the importance that society attaches to education and the quality of education. Teachers, who are one of the stakeholders of the education system, have important duties in raising individuals who can meet the expectations of the society. Teachers' ability to successfully perform the tasks assigned to them is related to their cognitive and affective characteristics. Since the cognitive and affective skills of teachers are mutually supportive areas, teachers' affective skills should be at a good level as well as their cognitive skills. Because a negativity in the affective area can also negatively affect the cognitive area. Teachers' professional concerns can have an impact on their attitudes towards the profession and their professional dedication. Teachers experiencing professional anxiety may develop negative attitudes towards their profession. Teachers who develop negative attitudes towards their profession may also reflect this in their actions in the educational environment. This situation can reduce the effectiveness of teachers in education. Considering that Turkish education is a branch that prepares the ground for the teaching of other fields, it is thought that students' deficiencies in teaching Turkish may adversely affect other learning areas. This situation imposes important duties on Turkish teachers. In this study, it was aimed to examine the relationship between Turkish teachers' professional concerns and their attitudes towards the profession and their professional commitment. It was aimed to reveal the relationship between teachers' concerns about the profession and their professional attitudes and professional dedication by reaching 262 Turkish teachers working within the Ministry of National Education in Kars province and applying the previously prepared professional anxiety, professional attitude and professional dedication scales. As a data collection tool, the 45-item Teaching Profession Anxiety Scale developed by Borich (1996) and adapted to Turkish by Saban, Korkmaz and Akbaşlı (2004) was used to determine the professional concerns of teachers. In order to measure teachers' attitudes towards the teaching profession, the 35-item Likert Type attitude scale prepared by Çetin (2006) was used. In order to determine the dedication status of teachers to the profession, a 20-item dedication scale to the teaching profession prepared by Kozikoğlu and Senemoğlu (2018) by conducting a validity and reliability study was used. Independent groups t-test was applied to determine whether there was a significant difference in Turkish teachers' professional concerns, attitudes towards the profession and professional dedication according to gender. In cases where there is a significant difference, Cohen d effect size was calculated to determine the level of this difference. One-way analysis of variance (ANOVA) was applied to determine whether teachers' professional anxiety, professional attitudes and professional dedication made a significant difference depending on their professional seniority. In case of significant difference, Post Hoc Tukey test was performed to determine which groups had this difference. In order to determine the level of this difference, the Eta square effect size was calculated. Correlation coefficients were calculated to determine the relationship between professional anxiety, professional attitude and professional dedication, and the direction and level of this relationship. Simple linear regression and multiple linear regression analysis were performed to determine the prediction of the variables. According to the results of the t-test, it was determined that the concerns of Turkish teachers towards the profession did not make a significant difference according to the gender variable, and their professional attitudes and professional dedication made a significant difference. These differences were found to be in favor of men in occupational attitudes and in favor of women in professional dedication. When the results of Anova were examined, it was seen that the variable of professional seniority made a significant difference on teachers' professional concerns, professional attitudes and professional dedication. When the results of the correlation coefficients were examined, it was determined that there was a weak positive relationship between anxiety and attitude, a weak negative relationship between anxiety and dedication, and a moderate negative relationship between attitude and dedication. When the results of the regression analysis were examined, it was seen that occupational anxiety significantly predicted professional attitude and professional dedication.
Benzer Tezler
- Okul öncesi öğretmenlerinin çocuk haklarına yönelik tutumları ile sınıf yönetimi profilleri ve mesleki benlik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi: Yozgat örneği
Examining the relationship between preschool teachers' attitudes towards children's rights, classroom management profiles and professional self-perceptions:A sample of Yozgat province
MURAT DOĞDAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimÜsküdar ÜniversitesiÇocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DİDEM ELİTEZ
- Öğretmenlik uygulaması derslerinde öğretim döngüleri modelinin uygulanabilirliği ve öğretmenlik mesleği açısından kazandırdıkları
The applicability of instructional rounds in teaching practice courses and teacher candidates' attainments in terms of teaching profession
ASLI UYSAL
Doktora
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitim Programları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA BIKMAZ
- Beden eğitimi öğretmenlerinin beden eğitimi öğretmenliği mesleğine yönelik tutumlarının ölçülmesi/Muş ili örneği
Measurement of attitudes of physical education teachers towards physical education teaching profession/sample of Muş province
ERCAN DİNÇER
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
SporFırat ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SÜREYYA YONCA SEZER
- Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik kaygılarının belirlenmesi
Determining the concerns of social study teachers for the teachingprofession
SAYGIN KIRKOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ MEYDAN
- Cumhuriyet Dönemi'ndeki müzik öğretmeni yetiştirme sürecinin incelenmesi
The Research of music teacher training process in Republic Period
FATİH YAYLA
Doktora
Türkçe
2003
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞEGÜL ATAMAN
DOÇ. DR. NEZİHE ŞENTÜRK