Dede Korkut Kitabı Türkistan/Türkmen Sahra Nüshası, Soylamalar ve 13. Boy 'Salur Kazan'ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürmesi' hikâyesinde şekil özellikleri bakımından isimler
Names in terms of shape features in the story of Dede Korkut Book, Declamations and the 13th tribe, Salur Kazan's Slaying of the Seven-Headed Dragon
- Tez No: 924655
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ YASEMİN ÇELİK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 248
Özet
Bu çalışmada Ekici'nin 2019 yılında eline geçen daha sonra Türkistan/Türkmen Sahra Nüshası olarak adlandırılan Dede Korkut soylamaları ve bir boyunu içeren dördüncü nüshadaki Salur Kazan'ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürmesi Boyu'nda geçen isimler incelenmiştir. Çalışmamız beş bölümden oluşmaktadır. Tezin giriş bölümünde ilk olarak araştırmanın konusu, amacı, önemi ve kullanılan malzeme hakkında genel bilgiler verilmiştir. İkinci bölüm kavramsal çerçevedir. Bu bölümde Dede Korkut Hikâyeleri üzerine genel bilgi ve çalışmada incelediğimiz Dede Korkut Kitabı Türkistan/Türkmen Sahra Nüshası, Soylamalar ve 13. Boy, Salur Kazan'ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürmesi isimli eser hakkında bilgi verilmiştir. Üçüncü bölüm çalışmamızın yöntemini oluşturmaktadır. Bu bölümde çalışmanın yöntemi ve sınırlılıklarına yer verilmiştir. Dördüncü bölüm bulguların yer aldığı inceleme kısmıdır. Tespiti yapılan isimler yapısına göre basit, türemiş ve birleşik isimler olarak sınıflandırılmış ve etimolojisinden emin olunmayan isimler de bu sınıflandırmaya dahil edilmiştir. Türemiş isimler sınıflandırılırken eklerin yapıları göz önünde bulundurularak tasnif edilmiştir. Bu tasnif, isimden isim türeten ekler ile türemiş isimler ve fiilden isim türeten ekler ile türemiş isimler şeklindedir. Çekim özellikleri bakımından incelenen isimler iyelik ekleri, çokluk eki, durum eklerini alan isimler vb. alt başlıklar altında sınıflandırılmıştır. Aynı zamanda tespit edilen tematik isimlere de kişi isimleri, yer isimleri, hayvan isimleri vb. alt başlıklar altında yer verilmiştir. Tespit edilen isimler, alfabetik olarak sıralanmıştır. Sıralanan isimler, eserlerden örnek cümle alınarak gösterilmeye çalışılmıştır. Ayrıca aynı ismin başka sayfada ve sırada geçtiğini belirten numaralandırmalar yapılmıştır. Örneğin; (12/4) olarak gösterilen numaralandırmanın ilk sayısı (12), ismin eser içindeki sayfa sayısını, ikinci sayı da (4) ismin geçtiği satır numarasını kastetmektedir. Son olarak çalışmamız beşinci bölümde sonuç kısmıyla tamamlanmıştır. Sonuç kısmında tespiti yapılan isimler grafik ve tablolar aracılığıyla gösterilmeye çalışılıp sayısal veriler elde edilmiş ve çalışmamız tamamlanmıştır. Değerlendirmelerimiz neticesinde, Dede Korkut Hikayelerinin dördüncü nüshasında geçen isimlerin yapı bakımından ağırlıklı olarak basit isimler formunda olduğu ve yaygın olarak da hâl ekleri ve iyelik ekleri ile çekimlendiği bulgusuna ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler Dede Korkut Kitabı, Türkistan Nüshası, 13. Boy, İsimler.
Özet (Çeviri)
In this study, the names mentioned in Salur Kazan's Slaying of the Seven-Headed Dragon in the fourth copy of Dede Korkut, which was obtained by Ekici in 2019 and later named as Turkistan/Turkmen Sahra Copy, which includes Dede Korkut declamations and a tribe, are analyzed. Our study consists of five sections. In the introduction section of the thesis, firstly, general information about the subject, purpose, importance and the material used is given. The second section is the conceptual framework. In this section, general information about Dede Korkut Stories and the work titled Dede Korkut Book Turkestan/Turkmen Sahra Copy, Declamations and 13th Tribe, Salur Kazan's Slaying Seven-Headed Dragon, which we examined in this study, is given. The third section constitutes the method of our study. In this section, the method and limitations of the study are given. The fourth chapter is the analysis part where the findings are presented. The nouns identified were classified as simple, derivative and compound nouns according to their structure, and the nouns of uncertain etymology were also included in this classification. While classifying derivative nouns, the structures of the affixes were taken into consideration. This classification is as derivative nouns with suffixes that derive nouns from nouns and derivative nouns with suffixes that derive nouns from verbs. The nouns analyzed in terms of inflectional features are classified under subheadings such as possessive suffixes, plurality suffixes, nouns that take case suffixes, etc. At the same time, the thematic names identified are also included under the subheadings of person names, place names, animal names, etc. The identified names are listed alphabetically. The listed names were tried to be shown by taking sample sentences from the works. In addition, numbering has been made to indicate that the same name occurs on a different page and in a different order. For example; the first number (12) of the numbering shown as (12/4) refers to the number of pages in the work, and the second number (4) refers to the line number in which the name occurs. Finally, our study is completed with the conclusion in the fifth chapter. In the conclusion part, the names identified were tried to be shown through graphs and tables, numerical data were obtained and our study was completed. As a result of our evaluations, it was found that the nouns in the fourth copy of Dede Korkut Stories are mainly in the form of simple nouns in terms of structure and are commonly inflected with case suffixes and possessive suffixes. Keywords Book of Dede Korkut, Turkestan Edition, 13th Tribe, Names.
Benzer Tezler
- Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kullanılmak amacıyla Dede Korkut Kitabı'nın Türkistan/Türkmen sahra nüshası 13. boy'un b1 düzeyinde sadeleştirilmesi
Dede Korkut Book of Turkey/ Türkmen course for use in teaching Turkish as a foreign language simplicification of 13th size at b1 level
FADİME BOZTOPRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Halk Bilimi (Folklor)İstanbul Arel ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ALİ TAŞTEKİN
- Türk felsefesinin oluşum sürecinde Kaşgarlı Mahmut ve Dîvânu Lugâti't-Türk adlı eserinin yeri -Felsefeyi Anadolu'da yurtlandırmak bağlamında bir inceleme-
The place of Kaşgarlı Mahmud and Divânu Lugâti't-Türk in the formation process of Turkish philosophy -A review of housing philosophy in Anatolia-
NALAN EMEKTAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
FelsefeHitit ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEVLÜT UYANIK
- Cusup Mamay'ın Toltoy Destanı (inceleme-metin-dizin)
Toltoy Epic Of Cusup Mamay (research-text-index)
RAŞİT ÇÖLOĞLU
Doktora
Türkçe
2021
Halk Bilimi (Folklor)Niğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiAvrasya Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HİKMET KORAŞ
PROF. DR. MUSTAFA ÜNAL
- Dede Korkut anlatılarına oyunbilimsel bir yaklaşım
A ludological approach to Dede Korkut narratives
SÜMEYYE KÜBRA GÜNDOĞDU
Doktora
Türkçe
2024
Halk Bilimi (Folklor)Yıldız Teknik ÜniversitesiTürk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYNUR KOÇAK
- Dede Korkut Kitabı' nın söz dizimi
The Syntax of Dede Korkut's Book
ELİF AKPINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Türk Dili ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AVNİ GÖZÜTOK