19. yüzyıl Türk saz şiirinin mizah teorileri bağlamında incelenmesi
19 th. centuries analysis of Turkish intrument poetry in the context of humor theories
- Tez No: 925395
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SERDAR DENİZ ÖZDEMİR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 141
Özet
Türk halk edebiyatı içinde müstesna bir yere sahip olan âşık edebiyatı, belli icra töresi ve yerleşmiş bir geleneği olan edebiyattır. Dinî ve millî bir geçmişten beslenerek, Ozan-baksı geleneğinin devamı niteliğinde olup sözlü kültüre dayanmaktadır. Tarihsel seyir içerisinde değişen siyasi, sosyal, dinî sebepler, âşık edebiyatının oluşum ve gelişim çizgisini belirlemiştir. Türk toplumunun duygu ve düşüncelerine tercüman olan âşıklar, değişen siyasi, sosyal, dinî ve kültürel meselelere kayıtsız kalmayarak şiirlerinde toplumun sesi olmuştur. Özellikle 19. yüzyılda baş gösteren ekonomik sıkıntılar, sosyal ve siyasi çalkantılar, yönetim, adalet, rüşvet gibi konular, âşıklar tarafından sert bir tutumla eleştirilirken yeri geldiğinde alay, ironi, taşlama, kinâye gibi mizah unsurlarıyla söyleyiş güzelliğini yakalamışlardır. Türk saz şiirinde ve diğer halk edebiyatı ürünlerinde rastladığımız gülme ve mizah, yüzyıllardır tartışılagelen bir konu olmuştur. İnsana has bir nitelik olan gülme eylemi, birçok araştırmacı tarafından farklı görüşlerle açıklanmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda mizah teorileri ortaya atılarak gülme eyleminin altında yatan asıl sebepler, Üstünlük, Uyumsuzluk ve Rahatlama teorilerine göre yorumlanmıştır. 19. yüzyıl Türk saz şiirinde âşıkların karşılıklı atışmalarında, şikâyet, eleştiri, taşlama, ironi içerikli koşmalarında ve âşık tarzı destanlarda karşılaştığımız mizah ve unsurları, toplumu güldürüp düşündürmeye sevk ederken mizah teorileri açısından da yorumlanmaya elverişli örnekler ortaya çıkarmıştır.
Özet (Çeviri)
Aşık literature, which has an exceptional place in Turkish folk literature, is literature with a certain performance ceremony and a deep-rooted tradition. It is a continuation of the Ozan-baksi tradition by feeding from a religious and national background and is based on oral culture. The political, social and religious reasons that have changed in the history course have determined the formation and development line of the literature of love. A translator of the feelings and thoughts of Turkish society, âşıklar has become the voice of society in his poems, not remaining indifferent to changing political, social, religious and cultural issues. Especially 19. while the economic troubles, social and political upheavals, governance, justice, bribery issues that emerged in the century were criticized by the lovers with a harsh attitude, they captured the beauty of the discourse with humor elements such as mockery, irony, stoning, innuendo when necessary. Laughter and humor, which appear in Turkish reed poetry and other folk literature products, have been a controversial topic for centuries. The act of laughing, which is a human characteristic, has been tried to be explained by many researchers with different views. In this context, humor theories have been put forward and the basic reasons underlying the act of laughing have been interpreted according to these theories. These theories that have been put forward are: the theories of Disharmony, Relaxation, and Superiority. 19. the humor and elements that we encounter in the mutual quarrels of lovers, complaints, criticisms, exhortations, irony-based runs and love-style epics in the century Turkish reed poetry have revealed examples suitable for interpretation in terms of humor theories while making society laugh and thinking.
Benzer Tezler
- 19. yüzyıl Türk saz şiirinde muhtevâ
Contents in Turkish saz poetry in the nineteenth century
HALİL CAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Türk Dili ve EdebiyatıSüleyman Demirel ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
YRD. DOÇ. DR. MEHMET ÖZÇELİK
- 19. yüzyıl âşık şiirinde sevgili (Seyranî, Ruhsatî ve Dadaloğlu)
Valenti̇ne moti̇f i̇n mi̇nstrel poem i̇n 19.th century (Seyranî, Ruhsatî and Dadaloğlu)
ADEM KORKMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıNiğde ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE İÇEL
- Malatyalı Aşık Birfani (Hayatı, sanatı ve şiirleri)
Malatyali Aşık Birfani (His life, art and poems)
MAHMUT ERCİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Türk Dili ve EdebiyatıFırat ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. ESMA ŞİMŞEK
- Kastamonulu İshakzade Fevzi mecmuası (İnceleme-metin-MESTAP tablosu)
The journals of İshakzade Fevzi from Kastamonu (Review-text-MESTAP table)
TARIK BÜYÜM
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıAmasya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. M. FATİH KÖKSAL
- Türk mûsikîsinde Mısırlı İbrahim Efendi ve besteleri
Egyptian İbrahim Efendi and his compositions in Turkish music
AHMET HAKAN DEMİR