Türkiye ile OECD ülkeleri arasındaki dış ticaretin teknolojik yapısı ve endüstri içi ticaret
Technological structure of foreign trade and intra-industry trade between Türkiye and OECD countries
- Tez No: 925779
- Danışmanlar: PROF. DR. FETULLAH AKIN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Uluslararası Ticaret, International Trade
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Uluslararası İktisat Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 115
Özet
Türkiye ile OECD ülkeleri arasındaki dış ticaret, küreselleşme sürecindeki ekonomik dönüşümler ve teknolojik ilerlemelerle şekillenmektedir. Ülkelerin rekabet gücü ve ticari avantajları, teknolojik kapasite ve endüstri içi ticaret dinamikleriyle doğrudan ilişkilidir. Bu çalışmada, Türkiye'nin OECD ülkeleriyle dış ticaretinin teknolojik yoğunluğu analiz edilerek, uluslararası pazardaki konumu değerlendirilmiş ve politika önerileri sunulmuştur. Grubel-Lloyd Endeksi ve ISIC Rev.4 sınıflandırması kullanılarak, ihracat ve ithalat yapısı yüksek, orta-yüksek, orta-düşük ve düşük teknoloji ürün grupları bazında incelenmiştir. Bulgular, Türkiye'nin OECD ülkeleri ile gerçekleştirdiği dış ticaretin orta-düşük ve düşük teknoloji ürünler ağırlıklı bir yapıya sahip olduğunu, buna karşın yüksek ve orta-yüksek teknoloji içeren sektörlerde rekabet gücünün sınırlı kaldığını ortaya koymaktadır. Özellikle ileri teknoloji ihracatının ithalata kıyasla düşük seviyede olması, Türkiye'nin bu alandaki dış ticaret açığını ve teknolojik bağımlılığını gözler önüne sermektedir. Endüstri içi ticaret bağlamında ise, Türkiye'nin OECD ülkeleriyle ticaretinin belirli sektörlerde yoğunlaşmakla birlikte, katma değeri yüksek ürün gruplarında yeterli seviyeye ulaşmadığı tespit edilmiştir. Türkiye'nin uluslararası ticarette rekabet gücünü artırabilmesi için yüksek ve orta-yüksek teknolojiye dayalı üretimin teşvik edilmesi, Ar-Ge yatırımlarının artırılması ve yenilikçi sanayi politikalarının uygulanması gerekmektedir. Sanayi-üniversite iş birliklerinin güçlendirilmesi ve nitelikli iş gücü yetiştirilmesi, teknoloji yoğun sektörlerde rekabetçiliği artıracaktır. Ayrıca, dış ticaret politikalarının sektör bazında önceliklendirilmesi, yüksek teknoloji ihracatına yönelik teşviklerin geliştirilmesi ve uluslararası pazarlarda bölgesel iş birliklerinin artırılması kritik öneme sahiptir. Sonuç olarak, Türkiye'nin OECD ülkeleri ile olan dış ticaretinde, teknolojik yoğunluğu yüksek sektörlerdeki konumunu güçlendirecek stratejiler geliştirmesi ve inovasyon odaklı büyümeyi desteklemesi gerekliliği ön plana çıkmaktadır. Bu çalışma, Türkiye'nin uluslararası ticarette daha güçlü bir konum elde edebilmesi için yapısal dönüşümleri destekleyen ekonomik politikalar geliştirilmesi gerektiğini ortaya koymakta olup, aynı zamanda literatürde bu alanda yürütülecek ilerleyen araştırmalar için önemli bir referans niteliği taşımaktadır.
Özet (Çeviri)
Turkey's foreign trade with OECD countries is shaped by economic transformations and technological advancements in the globalization process. The competitiveness of countries in international trade is closely linked to their technological capacity and intra-industry trade dynamics. This study examines the technological structure of Turkey's foreign trade with OECD countries, evaluates its position in global markets, and proposes policy recommendations. Using the Grubel-Lloyd Index and the ISIC Rev.4 classification, the study analyzes Turkey's export and import structure across high, medium-high, medium-low, and low technology product groups. The findings reveal that Turkey's trade with OECD countries is predominantly composed of medium-low and low technology products, while its competitiveness in high and medium-high technology sectors remains weak. The low share of high-tech exports relative to imports highlights Turkey's trade deficit and technological dependency. Furthermore, while intra-industry trade is concentrated in certain sectors, Turkey has yet to achieve a strong presence in high value-added product groups. To enhance its international trade competitiveness, Turkey must promote high and medium-high technology-based production, increase R&D investments, and implement innovation-driven industrial policies. Strengthening industry-university collaborations and developing a highly skilled workforce is essential for improving competitiveness in technology-intensive sectors. Additionally, sector-based trade policy prioritization, strategic incentives for high-tech exports, and regional trade collaborations are critical for improving Turkey's trade performance. In conclusion, strengthening Turkey's position in technology-intensive sectors and fostering innovation-led growth are essential for improving its trade relations with OECD countries. This study underscores the necessity of structural economic policies to enhance Turkey's global trade competitiveness and serves as a reference for future research in this field.
Benzer Tezler
- Uluslararası boyutuyla vergi incelemeleri
Tax examinations with international aspects
CANSU DAĞ BEREKET
- Demir çelik sektörü ve demir çelik sektöründe sermaye maliyeti
Iron and steel sector and cost of capital in iron and steel sector
ALİ DİKMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
İşletmeMarmara ÜniversitesiSermaye Piyasası ve Borsa Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MAHMUT HAYATİ ERİŞ
- Gelişmekte olan ülkelerin dış borç sorunu ve Türkiye'nin dış borçları
Başlık çevirisi yok
MUSTAFA KARAGÖZ
- Türkiye'de dış ticaretin yapısal analizi (1980-1991)
Başlık çevirisi yok
NURDAN ÇOLAKOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
İşletmeİstanbul ÜniversitesiSayısal Yöntemler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NEYRAN ORHUNBİLGE