Üstün yetenekli öğrencilerin matematik problemi çözmede kullandıkları bilişsel ve üstbilişsel stratejilerin belirlenmesi
Determining the cognitive and metacognitive strategies used by gifted students in solving mathematical problems
- Tez No: 925827
- Danışmanlar: DOÇ. DR. UFUK ÖZKUBAT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Üstün yetenek, matematik problemi çözme, bilişsel stratejiler, üstbilişsel stratejiler, sesli düşünme protokolleri
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 111
Özet
Bu araştırmanın temel amacı, altıncı sınıfta öğrenim gören üstün yetenekli ortaokul öğrencileri ile tipik gelişim gösteren akranlarının matematik problemi çözerken kullandıkları bilişsel ve üstbilişsel stratejilerin incelenmesi ve iki grup arasında karşılaştırılmasıdır. Betimsel tarama modeline dayalı olarak gerçekleştirilen bu araştırmaya, altıncı sınıf düzeyinde öğrenim gören 15 üstün yetenekli öğrenci ve 15 tipik gelişim gösteren öğrenci katılmıştır. Veriler, öğrencilerin kullandıkları bilişsel ve üstbilişsel stratejileri belirlemek amacıyla üç farklı güçlük düzeyine sahip üç matematik probleminin öğrencilere yöneltilmesiyle toplanmıştır. Öğrencilerin matematik problemi çözmede kullandıkları bilişsel ve üstbilişsel stratejileri değerlendirmek için Sesli Düşünme Protokolleri kullanılmıştır. Araştırmada, öğrencilerin kullandıkları bilişsel strateji (“okuma,”“kendi cümleleri ile ifade etme,”“görselleştirme,”“hipotez oluşturma,”“tahminde bulunma,”“hesaplama,”“kontrol etme,”) ve üstbilişsel strateji (“kendini düzenleme,”“kendini talimatlandırma,”“kendini izleme”ve“kendine soru sorma”) üzerine odaklanılmıştır. Veriler, kolay, orta ve zor olarak sınıflandırılan üç farklı soruya verilen yanıtlar üzerinden toplanmıştır. Uygulama sırasında ulaşına veriler, SPSS 25 istatistik paket programı aracılığıyla analiz edilmiştir. Verilerin analizi için ki-kare testi tercih edilmiş olup, sonuçların değerlendirilmesinde 0,05 anlamlılık düzeyi esas alınmıştır. Araştırma bulguları, genel olarak iki öğrenci grubunun strateji kullanım sıklıkları açısından benzerlik gösterdiğini ortaya koymuştur. Çoğu strateji için iki grup arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır. Bununla birlikte, üstün yetenekli öğrenciler, orta güçlükteki sorular için“hipotez oluşturma”ve“hesaplama”stratejilerini tipik gelişim gösteren öğrencilere göre daha sık kullanmış, bu farklılık istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Ayrıca, üstün yetenekli öğrencilerin“kendi cümleleri ile ifade etme”stratejisini zor sorularda daha sık kullandıkları ve bu durumun istatistiksel olarak anlamlı olduğu tespit edilmiştir. İlgili alanyazın doğrultusunda araştırmanın tartışma ve sonuç kısımlarına yer verilmiş ve bu başlıklarda araştırmanın bulguları tartışılmış ve sonuçlar betimlenerek ileride yapılacak araştırmalara dönük önerilere yer verilmiştir.
Özet (Çeviri)
The primary aim of this study is to examine the cognitive and metacognitive strategies employed by gifted sixth-grade middle school students and their typically developing peers while solving mathematical problems, as well as to compare the two groups. This descriptive survey-based research involved 15 gifted students and 15 typically developing students at the sixth-grade level. Data were collected by presenting students with three mathematical problems of varying difficulty levels to determine the cognitive and metacognitive strategies they used. Think-Aloud Protocols were utilized to evaluate the strategies employed by the students during problem-solving. The study focused on seven cognitive strategies for problem-solving:“reading,”“paraphrasing,”“visualizing,”“hypothesizing,”“estimating,”“computing,”and“checking.”It also examined metacognitive strategies in problem-solving, such as“self-instruction,”“self-questioning,”and“self-monitoring.”Data were collected from responses to three questions categorized as easy, medium, and difficult. The data obtained during the application were analyzed using the SPSS 25 statistical software package. The chi-square test was used for data analysis, and a significance level of 0.05 was adopted in evaluating the results. The findings generally revealed similarities between the two groups in terms of the frequency of strategy use. For most strategies, no statistically significant differences were found between the two groups. However, gifted students were observed to use the“hypothesising”and“computing”strategies more frequently than their typically developing peers for medium-difficulty problems, and this difference was statistically significant. Additionally, gifted students employed the“paraphrasing”strategy more often for difficult problems, which was also found to be statistically significant. The discussion and conclusion sections of the study provide an interpretation of the findings in line with the relevant literature and offer suggestions for future research. Key Words : Giftedness, mathematical problem solving, cognitive strategies, metacognitive strategies, think-aloud protocols. Page Number : xv + 93 Supervisor :Assoc. Prof. Dr. Ufuk Ozkubat
Benzer Tezler
- 9. sınıf üstün zekâlı öğrencilerin geometri problem çözme stratejileri ve van hiele geometri düşünme düzeyleri ile ilişkilendirilmesi
9th grade gifted students' geometry problem-solving strategies and associated with van hiele geometric thinking levels
MUSTAFA ZEKİ AYDOĞDU
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CENK KEŞAN
- Üstün yetenekli ilköğretim öğrencilerinin problem çözme stratejilerini öğrenme düzeyleri
Learning levels of problem solving strategies of the gifted elementary students
BURCU DURMAZ
- Üstün yetenekli ortaokul öğrencilerinin geometri problemleri yoluyla akıl yürütme becerilerinin incelenmesi
Investigation of reasoning skills of gifted primary students through geometry problems
BİRNAZ KANBUR TEKEREK
Doktora
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZİYA ARGÜN
- İlköğretimdeki üstün yetenekli öğrencilerin yaratıcı problem çözmeye yönelik erişi düzeylerinin ve kritik düşünme becerilerinin belirlenmesi
Determining the level of creative problem solving skills and critical thinking skills of gifted students at primary schools
BURAK KARABEY
Doktora
Türkçe
2010
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül Üniversitesiİlköğretim Bölümü
YRD. DOÇ. DR. SÜHA YILMAZ
- Bilim merkezlerine yönelik üstün yetenekli öğrencilere STEM odaklı modüllerin geliştirilmesi ve etkililiğinin değerlendirilmesi
Development and evaluation of STEM-oriented modules based for gifted students in science centers
VİLDAN BAYAR
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimBursa Uludağ ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SALİH ÇEPNİ