Geri Dön

Türk boğazları gemi trafik yönetimi etkinliğinin sistem dinamikleri ile modellenmesi: Sürdürülebilir deniz ulaştırma yatırımları yaklaşımı

Modeling effectiveness of vessel traffic management in the Turkish straits with system dynamics: Approaching of sustainable maritime transportation investments

  1. Tez No: 925876
  2. Yazar: BERAT DAĞKIRAN
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. PELİN BOLAT
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Denizcilik, Marine
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Deniz Ulaştırma Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Deniz Ulaştırma Mühendisliği Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 256

Özet

Doğal veya yapay yollarla meydana gelen ve boğaz, kanal, iç deniz, nehir, haliç olarak isimlendirilen suyolları, insanlık tarihi boyunca stratejik öneme sahip olmuştur. Ekonomik, politik, teknolojik, ekolojik gelişmeler ve değişiklikler dünyanın hangi coğrafyasında olursa olsun, doğal ve yapay su yollarının değerini arttırmaya devam ettirmektedir. Özellikle dünya ticari ve askeri denizcilik faaliyetlerinin çok önemli bölümünün deniz yolu ile yapılması, önemli su yollarına hakim olma isteğini her zaman canlı tutmuştur. Tarihsel süreç de göstermektedir ki, önemli suyollarına sahip olmak ve korumak, bu suyollarını en ileri seviyede kontrol altında tutma ve yönetebilme zorunluluğunu ortaya çıkarmaktadır. Özellikle ekolojik ve stratejik anlamda önemli suyolları olan boğaz, kanal ve iç denizlerde artan gemi trafiğinin kontrol altına alınması ve sürekli olarak takip edilmesi bir zorunluluk haline gelmiştir. Türk Boğazları, üç kıtanın ortasındaki stratejik coğrafi konumu, doğal kaynaklara yakınlığı ve çevresindeki nüfusa bağlı ihtiyaçların giderek artması nedeniyle çok önemli bir suyoludur. Bu durum Türk Boğazları'nı dünya denizcilik faaliyetlerinin de kavşak noktalarından biri haline getirmiştir. Bu önemli bölgede, günümüze kadar etkin deniz trafik yönetimi çerçevesinde çok sayıda değişiklik ve yatırım yapılmıştır. Yapılan önemli yatırımlara ve olumlu mevzuat değişikliklerine rağmen deniz trafiğindeki artış, nüfusun artışı, askeri ve stratejik yatırımlar Türk Boğazları'ndaki deniz trafik yönetiminde ciddi sorunları da beraberinde getirmiştir. Türk Boğazları'nda mevcut olan ve gelecekte ortaya çıkabilecek problemlere çözüm olabilecek özgün bir deniz trafik yönetim sistemini oluşturmaya çalıştığımız tez çalışmamızda ilk olarak, Türk Boğazları'nın mevcut durumu ile ilgili geniş bir literatür taraması yapılarak, konu hakkında detaylı bilgiler edinilmiştir. Türk Boğazları ile ilgili yapılmış akademik çalışmalar, sektör raporları ve teknik raporlar irdelenmiştir. Ayrıca, dünyadaki diğer suyolları hakkında yapılan çalışmalar incelenmiş ve Türk Boğazları ile karşılaştırılmıştır. Bu bilgiler doğrultusunda yöntemin nasıl oluşturulacağı ile ilgili yol haritası belirlenmiştir. Sonraki aşamada, uygun simülasyon ve harita uygulama programları seçilmiştir. Yapılan saha gözlemleri ve ekip değerlendirmeleri sonucunda elde edilen verilere dayanarak, süreç oluşturulmuş ve model geliştirilmiştir. Nitel Risk Analiz tekniklerinden SWOT Analiz yöntemi ile Çok Kriterli Karar Verme (MCDM) tekniklerinden Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) yöntemi hibrit olarak kullanılarak Türk Boğazları'nda deniz trafik yönetimini ve seyir emniyetini etkileyen faktörler ortaya konmuş, hiyerarşik yapı elde edilmiş, faktörlerin ağırlıkları belirlenmiş ve önem sıralaması ortaya çıkarılmıştır. Sistem Dinamikleri (SD) yaklaşımı, bir bütün içerisindeki parçaların ve bu parçalar arasındaki ilişkilerin yapısını oluşturmaktadır. Bu yaklaşıma göre bir sorunu anlamanın ve çözmenin yolu, sorunu bütünsel bir ilişkiler yumağı olarak ele almaktır. SWOT-AHP analizi ile elde edilen veriler Sistem Dinamikleri yaklaşımının bir parçası olan VENSIM simülasyon programına aktarılmıştır. Bu sayede, Türk Boğazları ile ilgili uzun yıllardır tartışılmakta olan önemli başlıkların nasıl ele alınabileceği, deniz ulaştırma yatırımlarının nasıl planlanacağı ile ilgili stratejiler belirlenerek deniz ulaştırma yatırımı yapan ilgili tüm kurum ve kuruluşlara referans olması hedeflenmiştir. SWOT-AHP analizleri ve Sistem Dinamikleri yaklaşımı sonucu ortaya çıkan veriler ışığında e-harita uygulamaları ve fayda maliyet analizleri yapılarak çalışmamızın nihai sonuçları elde edilmiştir. Deniz trafik mühendisliği disiplinini en etkin şekilde kullanarak, Türk Boğazları'nda oluşturulacak olan gemi trafik yönetim sistemi uygulamalarını içeren tez çalışmamız toplam yedi bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, tezi oluşturan temel kavramlar olan Türk Boğazları, deniz trafik yönetim sistemi, kullanılan yöntemler, programlar, kavramlar ve bu kavramların Türk Boğazları'na entegrasyonu ile ilgili genel bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde, tez çalışmamızın ana fikri ve temel amacı ifade edilmiştir. Bu çalışma ile Türk Boğazları deniz alanındaki uygulama eksikliğinin giderilmesi konusuna dikkat çekilmiştir. Üçüncü bölümde, Türk Boğazları'ndaki mevcut durum ortaya konulmuştur. Ayrıca, istatistiki veriler derlenerek analizleri yapılmıştır. Dördüncü bölümde, Türk Boğazları, dünyadaki önemli suyolları, gemi trafik hizmetleri ve gemi trafik yönetim sistemleri hakkında geniş bir literatür taraması yapılarak detaylı bilgiler sunulmuştur. Beşinci bölüm uygulama süreçlerini içermektedir. SWOT-AHP analizi süreçleri, kullanılan programların detayları, Sistem Dinamikleri ve simülasyon programına verilerin aktarım aşamaları, harita uygulamaları ve Türk Boğazları deniz alanındaki mevcut durum ile çalışmalar sonucu ortaya çıkan durum arasındaki farkları gösteren fayda maliyet analizleri bu bölümde yer almaktadır. Altıncı bölüm, çalışma ile ilgili kör noktalar, geliştirilmesi gereken kısımlar ve çıktılarla ilgili yapılan değerlendirmelerden oluşan tartışma bölümüdür. Son bölümde ise tez çalışmasının sonuçları ele alınmış, elde edilen analiz sonuçları ışığında değerlendirmelere yer verilmiştir. Ayrıca, çalışmanın geliştirilebilmesi, uygulanabilirliği ve geleceğe katkısı konularında önerilere yer verilmiştir.

Özet (Çeviri)

Waterways formed by natural or artificial means and called straits, channels, inland seas, rivers and estuaries have been of strategic importance throughout human history. Economic, political, technological and ecological developments and changes continue to increase the value of natural and artificial waterways, regardless of the geography of the world. In particular, the fact that a significant part of the world's commercial and military maritime activities are carried out by seaway has always kept the desire to dominate important waterways alive. The historical process also shows that owning and protecting important waterways requires keeping these waterways under control and management at the highest level. It has become a necessity to control and constantly monitor the increasing vessel traffic, especially in the straits, canals and inland seas, which are ecologically and strategically important waterways. The Turkish Straits is a very important waterway due to its strategic geographical location in the middle of three continents, its proximity to natural resources and the increasing needs of the surrounding population. This situation has made the Turkish Straits one of the crossroads of world maritime activities. Many changes and investments have been made in this important region within the framework of effective vessel traffic management. Despite the significant investments and positive legislative changes, the increase in vessel traffic, increase in population, military and strategic investments have brought about serious problems in vessel traffic management in the Turkish Straits. Bridges, underwater pipe and cable lines, medium and large scale industrial establishments, historical buildings and ecological features increase the importance of the Turkish Straits. These factors reinforce the need to effectively manage the heavy maritime traffic in the region. Within the framework of Maritime Traffic Engineering discipline, there is a necessity to use public resources in the Turkish Straits maritime area in the most effective way by combining trained human power with advanced technology and to establish a permanent and open to changes maritime traffic management system. In our thesis, in which we tried to create a unique vessel traffic management system that can be a solution to the existing and future problems in the Turkish Straits, firstly, an extensive literature review was conducted on the current situation of the Turkish Straits and detailed information was obtained on the subject. Academic studies, sector reports and technical reports on the Turkish Straits were examined. Additionally, studies on other waterways in the world were examined and compared with the Turkish Straits. In line with this information, a road map was determined on how to create the method. In the next stage, appropriate simulation and map application programs were selected. Based on the data obtained as a result of field observations and team evaluations, a process was created and a model was developed. By using the SWOT Analysis method, one of the Qualitative Risk Analysis techniques, and the Analytical Hierarchy Process (AHP) method, one of the Multi-Criteria Decision Making (MCDM) techniques, in a hybrid way, the factors affecting vessel traffic management and navigation safety in the Turkish Straits were revealed, the hierarchical structure was obtained, the weights of the factors were determined and the importance ranking has been revealed. The System Dynamics (SD) approach creates the structure of the parts within a whole and the relationships between these parts. According to this approach, the way to understand and solve a problem is to consider the problem as a holistic set of relationships. The data obtained through SWOT-AHP analysis was transferred to the VENSIM simulation program, which is a part of the System Dynamics approach. In this way, the importance of how to address some of the topics that have been discussed for many years regarding the Turkish Straits and how to plan maritime transportation investments is revealed, as a reference for all relevant institutions and organizations making maritime transportation investments. The final results of our study were obtained by performing e-chart applications and cost benefit analyzes in the light of the data obtained as a result of SWOT-AHP analyzes and System Dynamics approach. Cost benefit analyses were used to compare the current situation with the designed situation and to assess the short, medium and long term benefits of maritime transportation investments. Our thesis, which includes vessel traffic management system applications to be created in the Turkish Straits by using the vessel traffic engineering discipline in the most effective way, consists of seven chapters in total. In the first chapter, general information is given about the basic concepts that make up the thesis: Turkish Straits, vessel traffic management system, used methods, programs, concepts and the integration of these concepts into the Turkish Straits. In the second chapter, the main idea and main purpose of our thesis study are expressed. This study draws attention to the issue of eliminating the lack of implementation in the Turkish Straits maritime area. In the third section, the current situation in the Turkish Straits is revealed. Additionally, statistical data was compiled and analyzed. In the fourth chapter, detailed information is presented by conducting an extensive literature review about the Turkish Straits, important waterways in the world, vessel traffic services and vessel traffic management systems. The fifth section includes the application processes. SWOT-AHP analysis processes, the details of the programs used, the inclusion of the created scenarios in the program, System Dynamics and data transfer stages to the simulation program, e-chart applications and benefit cost analyzes showing the differences between the current situation in the Turkish Straits maritime area and the situation resulting from the studies are included in this section. The sixth section is the discussion section, which consists of evaluations about the blind spots of the study, the parts that need to be improved, and the outputs. In the last chapter, the results of the thesis study are discussed and evaluations are made in the light of the analysis results obtained. Additionally, suggestions are included regarding the improvement of the study, its applicability and its contribution to the future.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    915581

    Gemilerin etkili gemi trafik hizmetleri raporlamaları önünde engel teşkil eden risk faktörleri

    Risk factors preventing ships from effective vessel traffic service reporting

    SELAHATTİN ALAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Denizcilikİstanbul Teknik Üniversitesi

    Deniz Ulaştırma Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ELİF BAL BEŞİKÇİ

  2. Tez No

    136121

    Türk boğazları gemi trafik yönetim ve bilgi sisteminin incelenmesi

    Vessel traffic management and information services in Turkish channels

    SALTUK TARHAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2003

    UlaşımMarmara Üniversitesi

    Elektronik-Bilgisayar Eğitimi Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. İBRAHİM ÖZBEK

  3. Tez No

    66280

    Türk Boğazları gemi trafik yönetim sistemi (VTS)'nin irdelenmesi

    Review of vessel traffic management system in the Turkish straits

    HÜSEYİN ERTAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1997

    Mühendislik Bilimleriİstanbul Üniversitesi

    Deniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MAHMUT CELAL BARLA

  4. Tez No

    105400

    'Türk Boğazları'nda Güvenlik sistemleri, mevcut durumda öneriler

    The ' Security systems at the Turkish Straits Suggestions for the present situation

    ÇAĞRI UZMEN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2001

    Denizcilikİstanbul Üniversitesi

    Denizcilik İşletmeleri Yönetimi Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. T. LEVENT EREL

  5. Tez No

    283709

    Ship transition planning through Straits according to Montro Contract using optimization methods approach

    Optimizasyon methodlarını kullanarak Montrö antlaşmasına göre İstanbul Boğazı?ndan gemi geçiş planı

    TUBAY GEL

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2010

    Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolFatih Üniversitesi

    Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. FATİH CAMCI

Geri Dön