Geri Dön

Behlûl-i Dânâ'dan öğretici hikâyeler

Instructive stories from Behlûl-i Dânâ

PDF İndir

  1. Tez No: 925997
  2. Yazar: SEVİM KARACA
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. ASUMAN GÖKHAN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Eastern Linguistics and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Atatürk Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Fars Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 89

Özet

İslam dünyasında meczup olarak tanımlanan önemli kişilikler vardır. Bu meczuplar genellikle Allah aşkıyla kendinden geçmiş, aşkın âlimleridir. Sadece kendi yaşadığı dönemlerde ve coğrafyada değil, tüm dünyada önemli şahsiyetler haline gelmişlerdir. Bu meczuplar yaşadığı dönemlerdeki en alt tabakadan en üst tabakaya herkesi fikirleriyle, öğütleriyle, hiciv ve eleştirileriyle etkisi altına almışlardır. Arap, Fars ve Türk edebiyatında önemli bir yere sahip olan Behlûl diye adlandırılan Ebû Vüheyb b. Amr b. el- Mugîre el- Kûfî es-Sayrafî, Abbasiler halifesi Hârûnürreşîd zamanında yaşamıştır. Döneminin en önemli meczubu olarak bilinen akıllı delidir. Yaşadığı dönemde çevresindekilerle olan münasebetlerinde takınmış olduğu kendine özgü tavırlarından dolayı, deli ve meczup olarak kabul edilmiştir. Fakat bunu maksatlı yaptığı aşikârdır. Behlûl-i Dânâ'nın doğum tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Aslen Kûfeli'dir ancak; Bağdat'ta yaşamış olduğu rivayet edilir. Ölüm tarihi 190-805 olarak bilinmektedir. Hârûnürreşîd (170-193) dışında üç Halife dönemini gördüğü söylenir. Hârûnürreşîd'ten önce Hâdi (169-170), Mehdi (158-169) ve Mensur (136-158) olarak toplamda dört Halife döneminde (136-192) yaşamıştır. Edinilen kaynaklardan ulaşılan bilgilere göre h. 6. yy.' ın başlarında Bağdat'ta onun için bir kabir yaptırıldığı bilinir. Bu çalışmada, hakkında çok fazla bilgi olmayan akıllı meczup Behlûl-i Dânâ'nın Farsça kaynaklarda geçen hikâyeleri, fıkraları ve şiirleri derlenip tasnif edilerek tarafımızdan Türkçeye çevrilmiştir. Bir giriş ve iki bölümden oluşan çalışmanın giriş kısmında Hiciv ve Mizah kavramlarından bahsedilip örneklerle açıklanmıştır. Birinci bölümde Abbasiler Dönemi ve Hârûnürreşîd'in hayatı, Behlûl-i Dânâ'nın hayatı ve Hârûnürreşîd ile arasındaki ilişki ve Behlûl'ün karakter ve tenkit yönü anlatılmıştır. İkinci bölümde ise Türkçeye çevrilen ve Behlûl'e ait gösterilen bazı Farsça hikâye ve fıkralar konularına göre tasnif edilmiştir. Behlûl-i Dânâ'ya ithaf edilen hikâye, fıkra ve şiirler genellikle hizmetçi ve köleler, tüccarlar, din adamları, hükümdar ve yöneticiler gibi bazı tipler arasında geçmektedir. Bu menkıbelerde Behlûl, daima haklının yanında durmuş, sözünü sakınmadan doğru bildiğini açıkça söylemiş, muhataplarına önemli öğütler vererek adaleti savunmuştur. Behlûl'ün rahatça haklıya hakkını verebilmek ve aynı zamanda kendini de koruyabilmek için deliliğe sığınmış olabileceği düşünülmektedir.

Özet (Çeviri)

There are important personalities in the Islamic world who are defined as madzub. These madmen are generally scholars of love who are ecstatic with the love of God. They became important figures not only in their own time and geography, but all over the world. These crazy people influenced everyone in the times they lived in, from the lowest to the highest classes, with their ideas, advice, satire and criticism. Ebû Vüheyb b. Amr b. el- Mugîre el- Kûfî es-Sayrafî, also known as Behlûl, has an important place in Arabic, Persian and Turkish literature. Behlûl lived during the time of the Abbasid caliph Harûnürreşîd. He is a smart madman who is known as the most important madman of his time. He was considered crazy and insane because of his unique attitudes in his interactions with those around him during his time. But it is obvious that he did this on purpose. The exact date of birth of Behlûl-i Dânâ is not known. He is originally from Kufe, but; It is rumored that he lived in Baghdad. His death date is known as 190-805. It is said that he saw the reign of three Caliphs except Harunur Rashid (170-193). Before Hârûnürreşîd, he lived in a total of four Caliph periods (136-192), namely Hâdi (169-170), Mahdi (158-169) and Mensur (136-158). According to the information obtained from the sources h. It is known that a tomb was built for him in Baghdad at the beginning of the 6th century. In this study, the stories, jokes and poems of the intelligent madman Behlûl-i Dânâ, which are mentioned in Persian sources, about which there is not much information, were compiled, classified and translated into Turkish by us. In the introduction part of the study, which consists of an introduction and two parts, the concepts of Satire and Humor are mentioned and explained with examples. In the first part, the Abbasid Period and the life of Hârûnürreşîd, the life of Behlûl-i Dânâ and his relationship with Hârûnürreşîd, and Behlûl's character and criticism are explained. In the second chapter, some Persian stories and jokes translated into Turkish and shown to belong to Behlûl are classified according to their subjects. The stories, jokes and poems dedicated to Behlûl-i Dânâ are generally among some types such as servants and slaves, merchants, clergy, rulers and administrators. In these legends, Behlûl always stood by the righteous, openly stated that he knew what was right, and defended justice by giving important advice to his interlocutors. It is thought that Behlûl may have taken refuge in madness in order to easily give justice to the righteous and at the same time protect himself.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    903407

    Serhatîyên Isê delan û analîza wan

    Delanlı İsa'nın hikayeleri ve onların analizi

    YUSUF BAŞARGAN

    Yüksek Lisans

    Kürtçe

    Kürtçe

    2024

    Halkla İlişkilerVan Yüzüncü Yıl Üniversitesi

    Kürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HAŞİM ÖZDAŞ

  2. Tez No

    810037

    Shakespearean fools and Bahlool Dana

    Shakespeare aptalları ve Behlul Dana

    AMEER KASIM MAJEED AL-CHALABI

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    İngiliz Dili ve Edebiyatıİstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi

    İngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ SEDAT İŞÇİ

  3. Tez No

    289622

    Osmanlı-Türk anlatılarında bilime yönelişin mantığı ve gelecek tasarıları (19. yüzyıl sonu ve erken 20. yüzyıl)

    The reason in tendency towards science and designation of future in Ottoman-Turk narrations (late 19th and early 20th centuries)

    SEDA UYANIK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    Türk Dili ve Edebiyatıİhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi

    Türk Edebiyatı Bölümü

    YRD. DOÇ. DR. LAURENT MİGNON

  4. Tez No

    491271

    Di vegotinên devkî de tîpê Behlûl

    Sözlü anlatılarda Behlûl tipi

    TAHİR BAŞARAN

    Yüksek Lisans

    Kürtçe

    Kürtçe

    2018

    Halk Bilimi (Folklor)Muş Alparslan Üniversitesi

    Kürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. NEVİN TURAN ÖZEK

  5. Tez No

    845462

    Siyasi, dini, maarif ve sosyo-kültürel yönleriyle Cerîde-i Sûfiyye dergisi

    Political, religious, educational and socio-cultural aspects of Cerîde-i Sûfiyye journal

    BEHLÜL TEMELOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    DinAnkara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET AKİF FİDAN

Geri Dön