Eski Anadolu türkçesinde nicelik işaretleyicileri
Quantity markers in old Anatolian turkish
- Tez No: 926071
- Danışmanlar: PROF. DR. YETER TORUN ÖĞRETMEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Nicelik, belirlilik, belirsizlik, Eski Anadolu Türkçesi, işaretleyici, Quantity, definiteness, indefiniteness, Old Anatolian Turkish, markers
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 309
Özet
Bu çalışmanın konusu Eski Anadolu Türkçesinde nicelik belirtmek için kullanılan sözlükbirimlerin neler olduğunu belirlemektir. Çalışmada, bu işaretleyicilerin ses ve biçimsel görünümleri, söz dizim ve eş dizim özellikleri ve söz konusu işaretleyicilerin kullanım sıklıkları üzerinde durulmuştur. Çalışma; Giriş, Kuramsal Açıklamalar ve İlgili Çalışmalar, Yöntem, Bulgular ve Sonuç olmak üzere beş bölümden oluşmaktadır.“Giriş”bölümünde çalışmanın amacı, önemi ve sınırlılıkları hakkında açıklamalar yapılmıştır. Çalışmanın“Kuramsal Açıklamalar ve İlgili Çalışmalar”bölümünde nicelik, Türkçede nicelik, Türkçenin tarihî dönemlerinde nicelik, Türkçede nicelik işaretleme yolları, Türkçede belirli ve belirsiz nicelik ve bunun işaretlenme yolları üzerine yapılan araştırmalar sunulup tartışılmıştır.“Yöntem”bölümünde ise çalışmanın yazımında kullanılan yöntemler anlatılmış ve çalışma malzemeleri hakkında bilgiler verilmiştir. Çalışmanın dördüncü bölümü olan“Bulgular”da ise Eski Anadolu Türkçesini temsilen seçilen Kısās-ı Enbiya, Marzubān-nāme Tercümesi- Destūr-ı Şāhī ve Dede Korkut Kitabı 1-2 eserlerinde yer alan nicelik işaretleyicileri tespit edilmiş, tasnif edilmiş ve belirlilik ve belirsizlik bağlamında görünüm ve kullanımları incelenmiştir.“Sonuç ve Öneriler”bölümünde ise tespit edilen nicelik işaretleyicilerinin ses bilgisel, biçim bilgisel, anlam bilgisel, söz dizimsel ve eş dizimsel kullanım özellikleri; bu işaretleyicilerin belirlilik ve belirsizlik bağlamında görünüm ve kullanım özellikleri, benzeyen ayrılan yönleri değerlendirilmeye çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The subject of this study is to determine the lexical units used to mark quantity in Old Anatolian Turkish. The study focuses on the phonetic and morphological appearances of these markers, their syntactic and co-syntactic features, and the frequency of their usage. The study consists of five sections: introduction, theoretical explanations and related studies, methodology, findings, and conclusion. In the introduction, explanations are provided regarding the aims, significance, and limitations of the study. The section on Theoretical Explanations and Related Studies presents and discusses research on quantity, the concept of quantity in Turkish, the historical periods of Turkish concerning quantity, the ways of marking quantity in Turkish, and the means of indicating definite and indefinite quantities. The methodology section describes the methods used in writing the study and provides information about the study materials. In the fourth section, Findings, the quantity markers identified in the selected works representing Old Anatolian Turkish—Kısās-ı Enbiya, Marzubān-nāme Translation- Destūr-ı Şāhī, and Dede Korkut Book 1-2—are examined, classified, and their appearances and uses in the context of definiteness and indefiniteness are analyzed. In the Conclusion and Recommendations section, the phonological, morphological, semantic, syntactic, and co-syntactic usage characteristics of the identified quantity markers are evaluated, along with their appearances and usage features in the context of definiteness and indefiniteness, as well as their similarities and differences.
Benzer Tezler
- Kırgız Türkçesinin kuzey ağzı (Isık-Köl ve Narın bölgeleri; ses bilgisi)
The Northern dialects of Kyrgyz language (Isık-Kol and Narin dialects, phonetics)
GULMIRA MOLDOSULTANOVA
Doktora
Türkçe
2022
Dilbilimİstanbul ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ ILGIN
- Kitâb-ı Hayât u Memât (1A-49B arası), Firdevsî-i Rûmî (Giriş-inceleme-metin-dizin)
Kitâb-ı Hayât u Memât (1A-49B inter), Firdevsî-i Rûmî (Entry-examination-text-index)
AHMET ÇETİNKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞE AYDIN
- Buddhist çevre eski Uygur Türkçesi metinlerinde asli söz varlığı incelemesi
The Buddhist environment of the old Uighur Turkish texts of the original promise of the presence of the review
DİDEM YÜNCÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
DilbilimMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. CEVDET ERALP ALIŞIK
- Eski Anadolu Türkçesinde zarf
Adverb in Old Anatolian Turkish
TÜRKAN SAMİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıArdahan ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖMER KÜÇÜKMEHMETOĞLU
- Eski anadolu türkçesinde -(y)IsAr -(y)AcAK nöbetleşmesi
–(y)IsAr –(y)AcAK alternation in old Anatolian Turkish
ELİF GÜLNUR KOCA
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZİKRİ TURAN