Anne-çocuk etkileşimi değerlendirme envanterinin geliştirilmesi ve anne-çocuk etkileşim profillerinin belirlenmesi
Developing the mother-child interaction inventory and uncovering mother-child interaction profiles
- Tez No: 926344
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HAKTAN DEMİRCİOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 167
Özet
Bu çalışmada, 0-3 yaş döneminde anne-çocuk etkileşimini; anne, çocuk ve karşılıklı etkileşim boyutlarıyla bütüncül olarak değerlendiren bir envanterin geliştirilmesi ve bu envanter aracılığıyla kültüre özgü etkileşim profillerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, 0-3 yaş arası çocuğa sahip toplam 1535 anne ile dört aşamada gerçekleştirilmiştir: 1) pilot çalışma (45 anne), 2) Açımlayıcı faktör analizi ve Latent Profil Analizi (498 anne) 3) doğrulayıcı faktör analizi, ölçüt geçerliliği ve Latent Profil Analizi (518 anne ve 20 anne-çocuk ikilisi), 4) Envanter kısa form çalışması ve Latent Profil Analizi (454 anne). Analizler sonucunda,“Anne-Çocuk Etkileşimi Değerlendirme Envanteri”nin üç alt ölçekten oluştuğu belirlenmiştir: Anne Etkileşim Davranışları Değerlendirme Ölçeği, Çocuk Etkileşim Davranışları Değerlendirme Ölçeği ve Etkileşim Uyumlanma Ölçeği. Envanterin hem uzun hem de kısa formlarının geçerlik ve güvenirlikleri kanıtlanmıştır. Ayrıca, anne bildirimine dayalı olarak geliştirilen envanterin, gözleme dayalı etkileşim ölçümleriyle orta düzeyde ilişkili olduğu ve ölçüt geçerliğini sağladığı tespit edilmiştir. Latent Profil Analizleri sonucunda uzun formda dört, kısa formda ise iki farklı etkileşim profili ortaya çıkmıştır. Bu profiller,“Çok yüksek etkileşim kalitesi”, iki farklı“Ortalama etkileşim kalitesi”ve“Düşük etkileşim kalitesi”olarak isimlendirilmiştir. Anne-çocuk etkileşim kalitesinin, annenin ve çocuğun davranışları ile karşılıklı uyumlanma düzeyi tarafından belirlendiği görülmüştür. Bu nedenle, etkileşimin tüm unsurlarının hem ayrı ayrı hem de bütüncül olarak değerlendirilmesi büyük önem taşımaktadır. Bu araştırma, anne, çocuk ve uyumlanma açısından etkileşimin tüm parametrelerini hem ayrı ayrı hem de etkileşim kalitesi olarak bütüncül bir şekilde ele almaya uygun bir değerlendirme sistemi sunması ve kültüre özgü etkileşim profillerini kişi merkezli bir yaklaşımla analiz etmesi bakımından çocuk gelişimi literatürüne önemli katkılar sağlamaktadır.
Özet (Çeviri)
This study aims to develop an inventory that holistically evaluates mother-child interaction during the 0-3 age period, considering the dimensions of the mother, child, and mutual interaction. Additionally, the study seeks to identify culture-specific interaction profiles using this inventory.The research was conducted in four stages with a total of 1,535 mothers of children aged 0-3 years: 1) Pilot study (45 mothers), 2) Exploratory Factor Analysis and Latent Profile Analysis (498 mothers), 3) Confirmatory Factor Analysis, criterion validity, and Latent Profile Analysis (518 mothers and 20 mother-child dyads), 4) Short-form inventory study and Latent Profile Analysis (454 mothers). The analyses revealed that the“Mother-Child Interaction Inventory”consists of three subscales: Mother Interaction Behavior Questionnaire, Child Interaction Behavior Questionnaire, Mutual Attunement Questionnaire. The validity and reliability of both the long and short forms of this inventory have been established. Additionally, the inventory, developed based on maternal reports, was found to be moderately correlated with observational interaction measures, confirming its criterion validity. As a result of Latent Profile Analyses, four distinct interaction profiles were identified in the long form, while two different profiles emerged in the short form.These profiles were categorized as:“Excellent Interaction Quality”, two distinct“Average Interaction Quality”profiles,“Poor interaction quality.”Additionally, the inventory, which is based on maternal reports, was found to have a moderate correlation with observational interaction measures, confirming its criterion validity. The quality of mother-child interaction has been found to be determined by maternal and child behaviors as well as their mutual adaptation level. Therefore, it is crucial to evaluate all aspects of interaction both separately and holistically. This study makes significant contributions to the child development literature by providing an assessment system that is suitable for evaluating all interaction parameters both individually and in terms of overall interaction quality. Additionally, by analyzing culture-specific interaction profiles through a person-centered approach, it offers valuable insights into mother-child interactions within different cultural contexts.
Benzer Tezler
- Dil gecikmesi olan koklear implant kullanan çocukların bakım verenlerinin etkileşimlerinin dil gelişimleriyle ilişkisinin değerlendirilmesi
Assesment of relationship between cochlear implant recipient children's language development and their interactions with caregivers
FEYZA ÇABUK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Kulak Burun ve BoğazGazi ÜniversitesiKulak Burun Boğaz Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YUSUF KEMAL KEMALOĞLU
PROF. DR. BÜLENT GÜNDÜZ
- Prematüre / düşük doğum ağırlığı olan çocuğa sahip anneler ile normal gelişim gösteren çocuğa sahip annelerin çocuklarıyla olan etkileşimlerinin karşılaştırılmalı olarak incelenmesi
Investigating the interactions of mothers with their premature /low-birth-weight and full-term children comperatively
MERAL ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZLEM DİKEN
- 5 yaş çocukları ve annelerinin paylaşımlı okuma teknikleriyle gerçekleştirdikleri ev merkezli kitap okuma uygulamalarının incelenmesi
Investigation of home-based shared reading practices of 5-year-old children and their mothers
BÜŞRA ÇELİK
Doktora
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLDEN UYANIK
DR. HÜLYA BİLGİN
- Down sendromlu çocukların gelişimine ve anne-çocuk etkileşim davranışlarına DIR/floortime modeline dayalı müdahale programının etkisinin incelenmesi
Investigation of the effect of a dir/floortime model-based intervention program on development and mother-child interaction behaviors in children with DOWN syndrome
NURAY ÖZTÜRK
Doktora
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiÇocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NERİMAN ARAL
- Ebeveyn Davranışını Değerlendirme Ölçeği ve Çocuk Davranışını Değerlendirme Ölçeği'nin geçerlik ve güvenirlik çalışmaları
Validity and reliability of maternal behavior rating scale (MBRS) and child behavior rating scale (CBRS)
ÖZLEM DİKEN
Doktora
Türkçe
2009
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiDil ve Konuşma Terapistliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEYHUN TOPBAŞ