Down sendromlu çocukların gelişimine ve anne-çocuk etkileşim davranışlarına DIR/floortime modeline dayalı müdahale programının etkisinin incelenmesi
Investigation of the effect of a dir/floortime model-based intervention program on development and mother-child interaction behaviors in children with DOWN syndrome
- Tez No: 773207
- Danışmanlar: PROF. DR. NERİMAN ARAL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Anne-çocuk etkileşimi, DIR/Floortime modeli, Down Sendromu, fonksiyonel duygusal gelişim, iletişim zincirleri, Mother-child interaction, DIR Floortime model, Down Syndrome, functional emotional development, circle of communication
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 276
Özet
Normal gelişim gösteren çocuklarla kıyaslandıklarında Down Sendromlu çocukların birçok gelişim alanında güçlüklerinin olduğu bilinmektedir. Down Sendromlu çocukların diğer tüm gelişim alanlarının desteklenmesinde temel oluşturan ve ilerleyen yıllarda okul yaşantısında uyumunu kolaylaştıracak olan sosyal duygusal ve fonksiyonel duygusal gelişim alanlarında da zorlukları bulunmaktadır. Çocukların fonksiyonel duygusal ve sosyal duygusal gelişimlerinin desteklenmesinde çocuğun doğal ev ortamında oyun içerisinde karşılaştığı uyaranlar ve özellikle temel bakımını üstlenen yetişkin ile kurduğu ilişki ve etkileşimin önemli bir yer tutması ve dolayısıyla çocukların hayatlarının neredeyse her yönünün yaşadıkları bu ilk ilişki deneyimlerinden etkilenmesi sebebiyle ilişki temelli gelişimsel müdahale yaklaşımlarının mümkün olabilen en erken dönemde uygulanması önemlidir. Bu düşünceden hareketle araştırmada DIR/Floortime Modeline Dayalı Müdahale Programı'nın Down Sendromlu çocukların iletişim zinciri oluşturma becerisi, fonksiyonel duygusal, sosyal duygusal ve genel gelişimi ile anne-çocuk etkileşim davranışlarına etkisini incelemek amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda araştırmada iç içe gömülü karma yöntem deseni kullanılmıştır. Araştırma özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerine başvurularak, çalışma kriterlerine uyan ve çalışmaya katılmaya gönüllü olan üç anne ve 24-48 ay arasındaki Down Sendromlu çocukları ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada, DIR/Floortime Modeline Dayalı Müdahale Programı'nın çocukların iletişim zinciri oluşturma becerisi üzerine etkisi tek denekli deneysel desenlerden AB modeli kullanılarak iki aşamalı gözlem verileriyle belirlenmiştir. Müdahale programının çocukların gelişimleri üzerine etkisi ön ve son değerlendirme ile anne-çocuk etkileşimi üzerindeki etkisi ise ön-son ve izleme değerlendirmeleri ile belirlenmiştir. Araştırmada Down Sendromlu çocukların ve ailelerinin demografik özelliklerini belirlemede Kişisel Bilgi Formu, Down Sendromlu çocukların duyusal hassasiyetleri ve motor planlamaya yönelik güçlüklerini belirlemede Duyusal-Motor Planlama Farklılıkları Belirleme Kontrol Listesi, genel gelişim düzeylerini değerlendirmek amacıyla Gazi Erken Çocukluk Gelişimi Değerlendirme Aracı (GEÇDA), sosyal duygusal gelişimleri için Erken Gelişim Evreleri Sosyal Duygusal Gelişim Envanteri (EGE-SD), fonksiyonel duygusal gelişimlerini değerlendirmek amacıyla Fonksiyonel Duygusal Gelişim Ölçeği (FODGÖ) ve anne ile çocuk katılımcıların etkileşim davranışlarının değerlendirilmesinde Ebeveyn Davranışını Değerlendirme Ölçeği (EDDÖ-TV) ve Çocuk Davranışını Değerlendirme Ölçeği (ÇDDÖ-TV) kullanılmıştır. Ölçme araçları çocuklarla birebir uygulama ve annelerle yüz yüze görüşme yapılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmada annelerin stratejileri uygulama durumunu değerlendirmek amacıyla Stratejileri Uygulama Durumu Belirleme Formu, sosyal geçerlik verilerini toplamak ve annelerin müdahale programına ve uygulama sürecine ilişkin görüşlerini almak üzere yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırmada öncelikle annelere yönelik bilgilendirme toplantısı düzenlenmiş, başlama düzeyi ve ön değerlendirme verileri toplanmış ardından deneysel işlem sırasında DIR/Floortime Modeline Dayalı Müdahale Programı uygulanmıştır. Müdahale programı, anne-çocuk çiftlerinin evinde, haftada iki gün, 21 oturum ve birebir olarak gerçekleştirilmiştir. Müdahale programı uygulama süresince çocukların iletişim zinciri sayıları ve annelerin stratejileri uygulama durumuna yönelik veriler toplanmıştır. Uygulamaların tamamlanmasının ardından son değerlendirmeler yapılmış ve annelerle yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Program uygulamasından iki ay sonra çocukların iletişim zinciri sayısı ve anne-çocuk etkileşim davranışlarının kalıcılığını belirlemeye yönelik izleme değerlendirmeleri yapılmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler tek denekli araştırmalarda kullanılan yöntemlerle analiz edilerek grafiklerle sunulmuştur. Araştırma sonucunda, uygulanan programın Down Sendromlu çocukların genel gelişimi, fonksiyonel duygusal ve sosyal duygusal gelişimini olumlu yönde etkilediği, iletişim zinciri sayılarında artışa neden olduğu ve anne-çocuk etkileşim davranışlarında olumlu yönde değişim sağladığı belirlenmiştir. Annelerle yapılan görüşmelerden elde edilen nitel verilere yönelik bulguların nicel bulguları destekler nitelikte olduğu, annelerin program hakkında olumlu görüş bildirdiği tespit edilmiştir. Araştırma sonuçları değerlendirildiğinde, uygulanan DIR/Floortime Modeline Dayalı Müdahale Programı'nın Down Sendromlu çocukların gelişimi ve anne-çocuk etkileşimi üzerinde etkili olduğu söylenebilir.
Özet (Çeviri)
In comparison to normally developing children, children with Down syndrome experience challenges in many areas of development. They also face various difficulties in social emotional and functional emotional developmental domains, which constitute the basis for the promotion of all other areas of development and facilitate school adjustment in later years. The stimuli children encounter during games in their natural home environment and particularly the relationship and interaction with the adults undertaking their primary care are critical to supporting children's functional emotional and social emotional development. Therefore, it is important to implement relationship-based developmental intervention approaches at the earliest term possible as almost all aspects of children's lives are impacted by their experiences from this first relationship. With this perspective, this study aimed to investigate the effect of the DIR/Floortime Model-based Intervention Program on the ability to create circles of communication; functional emotional, social emotional and general development; and mother-child interaction behaviors, in children with Down syndrome. In the study, an embedded mixed method design was adopted. The study was conducted with three mothers who agreed to participate in the study voluntarily and their 24-48-month-old children with Down syndrome attending special education and rehabilitation centers. In the study, the effect of the DIR/Floortime Model-based Intervention Program on children's ability to create circles of communication was evaluated through two-phase observational data using the AB design of single-subject experimental research methods. The effect of the intervention program on the children's development was evaluated with pre- and post-assessments, while that on mother-child interaction was evaluated with pre-, post- and maintenance assessments. The study adopted the Personal Information Form for the children's and their families' demographic characteristics, the Sensorial-Motor Planning Differences Checklist to identify the children's difficulties in sensory sensitivity and motor planning, the Gazi Early Childhood Development Assessment Scale to assess their general developmental level, the Ages & Stages Questionnaires -Social Emotional (ASQ-SE) for their social emotional development, the Functional Emotional Developmental Questionnaire (FEDQ) to evaluate their functional emotional development, and the Maternal Behavior Rating Scale (MBRS) and the Child Behavior Rating Scale (CBRS) in the assessment of the interaction behaviors of the mother and child participants. The administration of the measures was performed one-to-one with the children and face-to-face with the mothers. In the study, the Strategy Implementation Status Form was used to evaluate the status of the mothers' implementation of the strategies, and a semi-structured interview form was employed to collect social validity data, as well as maternal feedback on the intervention program and the administration process. Firstly, an informative meeting was organized for the mothers, baseline and pre-assessment data were gathered, and the DIR/Floortime Model-based Intervention Program was administered. The intervention program was administered one-to-one, two days a week, in 21 sessions at the residences of the mother-child couples. Throughout the administration of the intervention program, the children's number of circles of communication were recorded and data pertaining to the status of the mothers' implementation of the strategies were collected. Post-assessments and semi-structured interviews with the mothers were conducted following the completion of the administration. Maintenance assessments were carried out two months after program implementation to examine the retention of the children's number of circles of communication and mother-child communication behaviors. The study data were analyzed with single-subject research methods and presented with graphs. The study results indicated that the administered program positively affected the general development, as well as the functional emotional and social emotional development of children with Down Syndrome, increasing children's number of circles of communication and influencing mother-child interaction behaviors favorably. The qualitative findings from mother interviews supported the quantitative findings, and the mothers provided positive feedback about the program. The study results showed that the DIR/Floortime Model-based Intervention Program administered to children with Down Syndrome promoted children's development and mother-child interaction.
Benzer Tezler
- Etkileşime dayalı erken eğitim programının (edep) gelişimsel yetersizliğe sahip çocuklar ve anneler üzerindeki etkililiği
The effectiveness of responsive teaching early intervention program on children with developmental disabilities and their mothers
ÖZCAN KARAASLAN
Doktora
Türkçe
2010
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM HALİL DİKEN
- Gelişimsel yetersizliği olan çocuk annelerinin dil edinimine ve desteklenmesine ilişkin görüşlerinin incelenmesi
Investigation of the mothers' views on language acquisition, their children's language and communication performance and their beliefs about which best improve language development
CEYHUN SERVİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İNAYET FUNDA ACARLAR
- 3-6 yaş down sendromlu çocuklar ile 3-6 yaş tipik gelişim gösteren çocukların gelişimine babaların katkısı
The contribution of fathers to the development of 3-6 years old children with down syndrome and 3-6 year old children with typical development
GÖZDE KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Dilbilimİstanbul Medipol ÜniversitesiDil ve Konuşma Terapisi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NAZMİYE EVRA GÜNHAN ŞENOL
- Down sendromlu çocukların sosyal gelişimi, aile yapısı ve anne-baba tutumu
Başlık çevirisi yok
SİBEL ÇETİNGÖZ
- Down Sendrom'lu çocuğu olan annelerde depresyon sıklığı ve ilişkili faktörlerin araştırılması
Depression rate of mothers of children with down syndrome and evaluation of corresponding factors
LÜTFİYE ÖZLEM SİPAHİ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2002
Çocuk Sağlığı ve Hastalıklarıİstanbul ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF.DR. BEYHAN TÜYSÜZ