Nitelikli kitap okuma (NİKO) programına dayalı müdahalenin iki-altı yaş arasındaki işitme yetersizliği olan çocukların dil gelişimi ve sosyal becerilerine etkisi
The effect of a qualified book reading (NIKO) program -based intervention on the language development and social skills of children between two-six years with hearing impairment
- Tez No: 926495
- Danışmanlar: PROF. DR. ENDER DURUALP
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Sağlık Eğitimi, Education and Training, Health Education
- Anahtar Kelimeler: Anne, çocuk, etkileşimli kitap okuma, işitme yetersizliği, ölçek geliştirme, Child, hearing impairment, interactive book reading, mother, scale development
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çocuk Gelişimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 244
Özet
Araştırmanın temel amacı Nitelikli Kitap Okuma (NİKO) Programına Dayalı Müdahalenin işitme yetersizliği olan iki-altı yaş arasında çocukların dil gelişimine ve sosyal becerilerine etkisini değerlendirmektir. Bu doğrultuda alt amaçlarda ise işitme yetersizliğine sahip iki-altı yaş arası çocuğu olan annelerin etkileşimli kitap okuma ile ilgili bilgi ve farkındalıklarını belirlemek amacıyla bir ölçek geliştirmek ve Nitelikli Kitap Okuma Programına Dayalı Müdahale öncesi ve sonrasında annelere uygulamak, Nitelikli Kitap Okuma (NİKO) Programına Dayalı Müdahalenin işitme yetersizliğine sahip çocukların dil gelişimlerine olan etkilerini program öncesi ve sonrasında değerlendirmek, Nitelikli Kitap Okuma (NİKO) Programına Dayalı Müdahalenin işitme yetersizliğine sahip çocukların sosyal becerilerine etkisini program öncesi ve sonrası etkilerini değerlendirerek ortaya koymak, Nitelikli Kitap Okuma (NİKO) Programına Dayalı Müdahalenin işitme yetersizliğine sahip çocuk ve annenin etkileşim davranışlarına etkisini belirlemek, Nitelikli Kitap Okuma (NİKO) Programına Dayalı Müdahalenin etkililiğini uzman tarafından ortaya koymak, annelerin Nitelikli Kitap Okuma (NİKO) Programına Dayalı Müdahaleye ve uygulama sürecine ilişkin görüşlerini almak amaçlanmıştır.“Anne-Çocuk Genel Bilgi Formu”,“İşitme Yetersizliği Olan Çocuklara Yönelik Etkileşimli Kitap Okuma Ölçeği-Anne Formu (İYÇEKÖ-AF)”,“NİKO İhtiyaç Belirleme Formu”,“Yetişkin Davranış Profili ve Anneler İçin Hedef Davranışları Değerlendirme Formu”ve“Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu”anneler için kullanılan veri toplama araçlarıdır. Çocuklar için Gazi Erken Çocukluk Değerlendirme Aracı-(GEÇDA), Konuşmanın Anlamlı Kullanımının Ölçeği, Sosyal Becerileri Değerlendirme Ölçeği (SBDÖ), Çocuk Davranış Profili (ÇDP), Çocuklar için Hedef Davranışları Değerlendirme Formu olarak belirlenmiştir. Araştırmanın amacı kapsamında geliştirilen İşitme Yetersizliği Olan Çocuklara Yönelik Etkileşimli Kitap Okuma Ölçeği-Anne Formunun (İYÇEKÖ-AF), 26 soru ve üç faktörden oluştuğu ve geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu tespit edilmiştir. Araştırmanın ikinci aşamasında, Nitelikli Kitap Okuma (NİKO) Programına Dayalı Müdahale, sekiz hafta boyunca dört-altı yaş arası çocuklar ve annelerine uygulanmıştır. Müdahale sonunda çocukların dil gelişimi ve sosyal becerilerinde artışlar gözlemlenirken, anne-çocuk etkileşim davranışlarında da pozitif yönde ilerleme kaydedilmiştir. Ayrıca, annelerin etkileşimli kitap okumaya dair bilgi ve farkındalıklarının yükseldiği tespit edilmiştir. Anneler, müdahale sürecinden memnun kaldıklarını, kullanılan materyalleri beğendiklerini ve hem kendilerinde hem de çocuklarında olumlu değişimlerin meydana geldiğini ifade etmişlerdir. Bunun yanı sıra, programın daha uzun süreli uygulanması ve babaların da programa dâhil edilmesinin faydalı olacağına yönelik önerilerde bulunmuşlardır. Araştırmanın sonunda uzmanlara, araştırmacılara ve ebeveynlere önerilerde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The main aim of this study is to measure the impact of the Quality Book Reading (NİKO) Program-based Intervention on the language development and social skills of children aged two to six with hearing impairments. In this context, the sub-aims include developing a scale to determine the knowledge and awareness of mothers of children aged two to six with hearing impairments about interactive book reading and applying it to the mothers before and after the Quality Book Reading (NİKO) Program-based Intervention, evaluating the effects of the intervention on the language development of children with hearing impairments before and after the program, assessing its impact on the social skills of these children by evaluating pre- and post-intervention outcomes, determining the effects of the intervention on the interaction behaviors between children and mothers, and revealing the effectiveness of the intervention through expert evaluations. Another aim is to gather the mothers' opinions on the Quality Book Reading (NİKO) Program-based Intervention and its implementation process. Data collection tools used for mothers include the“Mother-Child General Information Form,”“Interactive Book Reading Scale for Mothers of Children with Hearing Impairments (İYÇEKÖ-AF),”“Quality Book Reading Needs Assessment Form,”“Adult Behavior Profile and Target Behavior Evaluation Form for Mothers,”and the“Semi-Structured Interview Form.”For children, tools such as the“Gazi Early Childhood Assessment Tool (GEÇDA),”“Scale for Meaningful Use of Speech,”“Social Skills Evaluation Scale (SBDÖ),”“Child Behavior Profile (ÇDP),”and“Target Behavior Evaluation Form for Children”were used. The Interactive Book Reading Scale for Mothers of Children with Hearing Impairments (İYÇEKÖ-AF), developed within the scope of this study, was determined to consist of 26 items and three factors, proving to be a valid and reliable measurement tool. In the second phase of the study, the Quality Book Reading (NİKO) Program-based Intervention was implemented over eight weeks with children aged four to six and their mothers. At the end of the intervention, increases in the language development and social skills of children were observed, along with positive progress in mother-child interaction behaviors. Furthermore, it was found that mothers' knowledge and awareness of interactive book reading had increased. Mothers expressed their satisfaction with the intervention process, appreciated the materials used, and noted positive changes in both themselves and their children. Additionally, they suggested that extending the duration of the program and including fathers in the program would be beneficial. Recommendations were made for experts, researchers, and parents at the conclusion of the study.
Benzer Tezler
- Nitelikli kitap okuma (NİKO) erken müdahale programının down sendromlu çocuğu olan ebeveynlerin kitap okuma ve çocukların etkileşimsel davranışları üzerindeki etkileri
Investigation of the effects of the quality book reading early intervention program (NIKO) on parents and their children with down syndrome
HACER YİGİT
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZLEM DİKEN
- Bir öğretmenin okul öncesi dönemdeki işitme kayıplı bir çocukla kitap okuma uygulamalarının incelenmesi
Examining teacher's book reading activities with a preschool aged child with hearing loss
SERAP DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YILDIZ UZUNER
- Ölçüsüz ekran tabanlı medya kullanımının ve düşük nitelikli anne-çocuk kitap etkileşiminin dikkat, görsel algı ve dil gelişimi üzerine olası etkilerinin incelenmesi
Investigation of possible consequences of excessive screen-based media use and low quality of parent–child book interactions for the attention, visual perception and language development
BUSE HANÇER
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimAkdeniz ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YUNUS PINAR
- Üniversite 1. sınıf öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıkları ve eleştirel okuma becerileri üzerine bir durum çalışması
A study on university freshmen's reading habits and critical reading skills: A case study
BİRSU GÜNDÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve Öğretimİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiEğitim Programları ve Öğretimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. RASİM ÖZYÜREK
YRD. DOÇ. DR. İLKER KALENDER
- Etkileşimli kitap okuma seminerlerine katılan annelerin çocuklarının gelişimlerine ve etkileşimli kitap okumaya yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi
Evaluation of the opinions of mothers participating in interactive book reading seminars on their children's development and interactive book reading
FATMA SUER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. VEDAT BAYRAKTAR