18-36 ay arası otizm spektrum bozukluğu olan çocuklarda çocuk duyusal işlemleme sorunlarının, ebeveyn duygu düzenleme güçlüğü ve sosyal iletişim sorunları üzerindeki etkisinin incelenmesi
Investigation of the impact of sensory processing difficulties in children aged 18–36 months with autism spectrum disorder on parental emotion regulation difficulties and social communication problems
- Tez No: 926547
- Danışmanlar: PROF. DR. MUHAMMED TAYYİB KADAK
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Psikiyatri, Psychiatry
- Anahtar Kelimeler: Duyu İşlemleme, Sosyal İletişim, Otizm Spektrum Bozukluğu, Sensory Processing, Social Communication, Autism Spectrum Disorder
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa
- Enstitü: Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 89
Özet
Amaç: Duyusal işlemleme, çocukların sosyal iletişim becerilerinin gelişiminde kritik bir rol oynar ve atipik duyusal işlemleme örüntüleri, sosyal etkileşimlerde zorluklara yol açabilmektedir. Bu çalışma, küçük çocuklarda gelişimsel özelliklerine göre duyusal işlemleme örüntüleri ve ebeveyn duygu düzenleme güçlüğünün sosyal iletişim üzerindeki etkisini değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Elde edilen bulguların, erken müdahale stratejilerinin geliştirilmesine katkı sağlaması beklenmektedir. Yöntem: 18-36 ay arasındaki 50 OSB, 49 gelişimsel gerilik, 51 tipik gelişim grubu olmak üzere 150 çocuk çalışmaya dahil edilmiştir. Değerlendirmeler, Sosyodemografik Veri, Küçük Çocuklarda Otizm için Hızlı Etkileşime Dayalı Tarama Testi (RITA-T), Çocukluk Otizmini Derecelendirme Ölçeği (ÇODÖ), Bebeklik Çağı Duyu Profili 2 (TSP-2), Duygu Düzenlemede Güçlükler Ölçeği (DDGÖ) ve Erken Gelişim Evreleri Envanteri (EGE) kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Çalışmamız klinik, kesitsel, tanımlayıcı ve çok merkezli bir araştırma olarak tasarlanmıştır. Bulgular: OSB grubunda genel, işitsel ve dokunsal duyusal işlemlemenin yanı sıra duyusal kaçınma, duyusal kayıtsızlık ve duyusal hassasiyetin anlamlı derecede atipik olduğu bulunmuştur. RITA-T puanları, OSB grubunda işitsel ve görsel süreçlerde anlamlı olarak daha yüksek olup, tüm çocuklarda duyusal kayıtsızlık, hassasiyet, genel, işitsel ve görsel süreçler RITA-T puanlarıyla ilişkili bulunmuştur (p0.05). Sonuç: OSB'li çocuklarda işitsel, dokunsal, duyusal hassasiyet, kaçınma ve kayıtsızlık alanlarında belirgin farklılıklar olduğu gösterilmiştir. Duyusal işlemleme farklılıkları arttıkça sosyal iletişim becerilerinin değiştiği gözlemlenmiştir. Ancak, otizm semptomlarının şiddeti kontrol edildiğinde bu ilişkinin anlamlılığını kaybetmesi, duyusal işlemleme ve sosyal iletişim arasındaki ilişkinin daha karmaşık olduğunu düşündürmektedir. Özellikle işitsel ve görsel duyusal atipik işlemlemenin sosyal iletişim zorluklarıyla ilişkili olması, duyusal odaklı erken müdahalelerin faydalı olabileceğini düşündürmektedir.
Özet (Çeviri)
Objective: Sensory processing plays a critical role in developing social communication skills, and atypical sensory patterns can lead to interaction difficulties. This study aims to evaluate the effects of sensory processing patterns and parental emotion regulation difficulties on social communication in young children. The findings are expected to contribute to early intervention strategies. Methods: A total of 150 children aged 18–36 months, including 50 with Autism Spectrum Disorder (ASD), 49 with developmental delay, and 51 with typical development, were included. Assessments included the Sociodemographic Data Form, Rapid Interactive Test for Autism in Toddlers (RITA-T), Childhood Autism Rating Scale (CARS), Infant/Toddler Sensory Profile 2 (TSP-2), Difficulties in Emotion Regulation Scale (DERS), and Ages and Stages Questionnaire (ASQ). This study was designed as clinical, cross-sectional, descriptive and multi-center research. Results: The ASD group showed significantly atypical sensory processing in general, auditory, and tactile domains, as well as in sensory avoidance, registration, and sensitivity. RITA-T scores were higher in atypical auditory and visual processing in the ASD group, and across all children, sensory registration, sensitivity, general, auditory, and visual processing were correlated with RITA-T scores. Increased atypical auditory and visual processing was associated with higher RITA-T scores. Regression analysis showed that auditory and visual processing were related to RITA-T scores, but this relationship was not independent of CARS. No significant relationship was found between parental emotion regulation difficulties and social communication skills. Conclusion: ASD children displayed significant differences in sensory sensitivity, avoidance, and registration, particularly in auditory and visual processing. Sensory differences impacted social communication, but this effect was not independent of ASD symptom severity, suggesting a more complex relationship. Findings suggest that atypical auditory and visual processing may contribute to social difficulties, emphasizing the need for sensory-focused early interventions.
Benzer Tezler
- 18-36 aylık çocuklarda otizm spektrum bozuklukları riskinin araştırılması: Aydın il merkezi örneği
Risk investigation for autism spectrum disorders in children aged 18-36 months: Aydin city center sample
SEÇİL ASRAV ŞENTOSUN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
Aile HekimliğiAydın Adnan Menderes ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYFER GEMALMAZ
- Aile sağlığı merkezlerindeki sağlık çalışanlarının otizm spektrum bozukluğu ile ilgili bilgi tutum ve farkındalıklarının incelenmesi
Investigation of the information attitudes and awareness ofhealth professionals in family health centers about autismspectrum disorder
BETÜL TÜRKER
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
HemşirelikKırşehir Ahi Evran ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ GÜNEŞ
PROF. DR. AYLA ÜNSAL
- 18-36 ay arası çocuğu olan ebeveynlerinotizm spektrum bozukluğu hakkında bilgi düzeyi ve farkındalıklarının incelenmesi
Investigation of the knowledge and awareness of parents with children aged 18-36 months about autism spectrum disorder
MUKADDES AKDİŞ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2025
Aile HekimliğiTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ELİF ERDOĞDU CEYLAN
- Mamak Şirintepe Aile Sağlığı Merkezi 0619091 nolu birime bağlı 0-5 yaş arası çocukların ebeveynlerinde otizm farkındalık düzeyi
Autism awareness level among parents of children aged between 0-5 years of age, affiliated to unit 0619091 of Mamak Şirintepe Family Health Center
SİBEL ÖZKUL
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2025
Aile HekimliğiAnkara ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞE SELDA TEKİNER
- Denver erken başlama modeli kontrol listesi geçerlik güvenirlik çalışması
Early start denver model curriculum checklist for young children with autism
MİNE AKKAYNAK
Doktora
Türkçe
2017
Eğitim ve ÖğretimTrakya ÜniversitesiEngelli Çalışmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YEŞİM FAZLIOĞLU
PROF. DR. İLHAN TOKSÖZ