İşletmelerin yaratıcı muhasebe uygulamaları üzerine Borsa İstanbul'da bir araştırma
A research at Borsa Istanbul on creative accounting practices of entrepreneurship
- Tez No: 926783
- Danışmanlar: PROF. DR. İSMAİL BEKCİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Muhasebe ve Finansal Yönetim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 137
Özet
Bu çalışmada Türkiye'de imalat sektöründe faaliyet gösteren firmaların mali verileri üzerinde kazanç manipülasyonu uygulamaları Beneish ve Düzeltilmiş Jones modelleri aracılığıyla tespit edilmiştir. Beneish ve Düzeltilmiş Jones modelini hesaplamak için kullanılacak veriler Borsa İstanbul'dan temin edilmiştir. Araştırmanın uygulandığı imalat sektöründe faaliyet gösteren toplam 199 firmanın mali verileri analiz edilmek üzere temin edilmiştir. Söz konusu sektör için analiz edilen yıllar 2019,2020, 2021,2022 ve 2023 yıllarıdır. Her firmanın referans dönemlerinde sağlaması gereken kriterler incelenmiş olup 39 firmanın 2019 mali verilerinin olmaması ve 3 firmanın da son dönem verilerinin olmaması sebebiyle analiz listesinden çıkarılmıştır. Karar verilen kriterler çerçevesinde toplam 157 firmanın analiz edilebileceği belirlenmiştir. Borsa İstanbul'dan seçilen toplam 157 şirkette yaratıcı muhasebe uygulamaları kullanılıp kullanılmadığı ve bu firmaların ne kadarının kazanç manipülasyonu yapıp yapmadığını analiz edebilmek için dünya tarafından kullanılan ve kabul görmüş Beneish Modeli ve Düzeltilmiş Jones modeli kullanılmıştır. Kullanılan her iki modelde de bulunan sonuçlar SPSS sisteminde birleştirilerek manipülasyon yapan firmalar sınıflandırılmıştır. Yapılan bu sınıflandırma işleminde yaratıcı muhasebe uygulaması kullanan firmaların kaç tanesinin kar manipülasyonu yapıp yapmadığının tespiti yapılmıştır. Bu işlem için ROC eğrisi ve karışıklık matrisi oluşturulmuş ve bu eğrinin altındaki alanın hesaplanması ile birlikte doğruluk oranı da ölçülmüştür. Çalışma iki Bölümden oluşmaktadır. Birinci Bölüm'de Finansal Tabloların tanımı, amaçları ve özellikleri ve manipülasyonun tanımı başlıkları altında genel bilgilendirme yer almaktatır. İkinci Bölüm'de ise kullanılan modeller ile Borsa İstanbul İmalat sektöründe faaliyet gösteren firmaların manipülasyon uygulamaları ve eğilimleri incelenmiştir. Çalışmanın yöntem ve model bölümünde kullanılan iki manipülasyon tespit modeli ile manipülasyon yapan şirketler tespit edilmiş ve sonrasında ROC eğrisi ve hata matrisi ile doğruluk oranı ölçülmüştür. Böylelikle her iki modelin de uygulaması yapılarak literatürde farklı bir çalışma gerçekleştirilmesi hedeflenmiştir.
Özet (Çeviri)
In this study, earnings manipulation practices on the financial data of firms operating in the manufacturing sector in Turkey are identified through Beneish and Modified Jones models. The data to be used to calculate the Beneish and Modified Jones model were obtained from the Public Disclosure Platform. The financial data of a total of 199 companies operating in the manufacturing sector were obtained for analysis. The years analysed for the sector in question are 2019, 2020, 2021, 2022 and 2023. The criteria that each firm must meet in the reference periods were examined and 39 companies were excluded from the analysis list due to the lack of 2019 financial data and 3 firms were excluded from the analysis list due to the lack of recent data. It was determined that a total of 157 companies could be analysed within the framework of the decided criteria. The financial data of a total of 199 companies operating in the manufacturing sector in which the research was applied were provided for analysis. The years analysed for the sector in question are 2019, 2020, 2021, 2022 and 2023. The criteria that each company should meet in the reference periods were examined and 39 companies were excluded from the analysis list due to the lack of 2019 financial data and 3 companies were excluded from the analysis list due to the lack of recent data. It was determined that a total of 157 companies could be analysed within the framework of the decided criteria. In order to analyse whether creative accounting practices are used in a total of 157 companies selected from the Public Disclosure Platform and how many of these companies are engaged in earnings manipulation, the Beneish Model and the Modified Jones Model, which are used and accepted worldwide, were used. The results of both models were combined in the SPSS system and the manipulating firms were classified. In this classification process, it was determined how many of the firms using creative accounting practices were engaged in profit manipulation. For this process, the ROC curve and confusion matrix were created and the accuracy rate was measured by calculating the area under this curve. The study consists of two chapters. In the first part, general information is given under the headings of definition, objectives and characteristics of financial statements and definition of manipulation. In the second part, the manipulation practices and tendencies of the firms operating in Borsa Istanbul Manufacturing sector are analysed with the models used. In the method and model section of the study, two manipulation detection models were used to identify the manipulating companies and then the accuracy rate was measured with the ROC curve and error matrix. Thus, it is aimed to carry out a different study in the literature by applying both models.
Benzer Tezler
- Firmaya özgü değişkenlerin yaratıcı muhasebe uygulamaları üzerindeki etkisi: BİST 100'de bir araştırma
The effect of firm variables on creative accounting practices: An investigation in BIST 100
SÜMEYYE NUR EROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
İşletmeKırıkkale ÜniversitesiMuhasebe ve Finansman Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BAHADIR UYSAL
- Hileli finansal raporlama: Muhasebe manipülasyonu ile karlılık oranları ilişkisine yönelik ampirik bir araştırma
Fraud financial reporting: An empirical research on the relationship of accounting manipulation and profitability ratios
İLHAN ACAR
- Yaratıcı muhasebe uygulamalarının ortaya çıkartılmasında Beneish modeli: BIST şirketleri üzerine ampirik bir çalışma
Beneish model in revealing creative accounting practices: An empirical study on BIST companies
EBRU KARA
- E-fatura ve e-defter uygulayıcılarının sürekli denetim algıları üzerine bir araştırma
The research on the perception of the practitioners continuous auditing of e-invoice and e-ledger
MERVE KIZGIN
- Yaratıcı muhasebe kapsamında manipülasyona uğramış verilerin finansal tablolardaki gerçek durumu engellemesi ve bağımsız denetimin kalitesine etkisinin incelenmesi
Manipulated under the scope of creative accountancy, obstructing the facts in financial statements, and examining the its effect on the quality of independent audit
SELİM CENGİZ