Sağlık çalışanlarının kişisel koruyucu donanım kullanımını etkileyen faktörlerin belirlenmesi: Sivas ili uygulaması
Determination of factors affecting the use of personal protective equipment by healthcare workers: The case of Sivas
- Tez No: 926848
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜLBİYE YENİMAHALLELİ YAŞAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sağlık Yönetimi, Healthcare Management
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sağlık Kurumları Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 248
Özet
Sağlık kurumları, sağlık hizmeti sunumu sürecinde aynı anda çok çeşitli meslek grubunun bir arada çalıştığı ve pek çok hizmetin sunulduğu yerlerdir. Bu çeşitlilik, sağlık kurumlarında mesleki tehlike ve risklerin sayıca artmasına ve çeşitlenmesine sebep olmaktadır. Sağlık çalışanları yaptıkları işin doğası gereği hem olağan hem de olağan dışı durumlarda ve zamanlarda mesleki tehlike ve risklere sıklıkla maruz kalabilmektedir. Gerekli önlemler alınmadığı durumlarda bu tehlike ve riskler iş kazaları ve meslek hastalıklarına yol açabilmektedir. Bu duruma karşı önlem alınmadığında veya alınan önlemlerin yetersiz kaldığı durumlarda, kişide korunma boyutunda kişisel koruyucu donanımların önemi büyüktür. Ancak literatür incelendiğinde, sağlık çalışanlarının kişisel koruyucu donanım kullanma oranlarının pek çok sebepten dolayı yüksek olmadığı görülmektedir. Bu çalışmada sağlık çalışanlarının kişisel koruyucu donanım kullanmalarını etkileyen faktörlerin belirlenmesi, faktörlerin önem derecesine göre sıralanması ve faktörler arasındaki ilişkilerin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçlar doğrultusunda anket uygulaması ve çok kriterli karar verme uygulamalarından olan AHS ve DEMATEL yöntemleri kullanılmıştır. Çalışmada anket uygulaması Sivas il merkezinde bulunan farklı mülkiyet yapısına sahip üç farklı hastanede gerçekleştirilmiştir. Anket uygulamasının evrenini bu üç farklı hastanede görev yapan toplam 3.953 sağlık çalışanı (hekim, hemşire, diğer sağlık personeli) oluşturmaktadır. Çalışmanın örneklem seçiminde orantılı tabakalı örnekleme yöntemi kullanılarak, üç hastane için toplam 808 sağlık çalışanına ulaşılması hedeflenmiş ve toplamda 883 sağlık çalışanına ulaşılmıştır. Anket uygulamasında veri toplama aracı olarak Kişisel Bilgi Formu, Standart Önlemlere Uyum Ölçeği ve Hastanede Çalışan Sağlık Personeli İçin İş Güvenliği Ölçeği kullanılmıştır. Veriler, normal dağılım göstermeleri nedeniyle SPSS v.23 aracılığı ile parametrik testler kullanılarak değerlendirilmiştir. Anket uygulamasından ve literatür taramasından elde edilen bulgular doğrultusunda çok kriterli karar verme uygulamalarında kullanılmak üzere 3 ana faktör, 20 alt faktör belirlenmiştir. Belirlenen faktörler AHS ve DEMATEL soru formlarına dönüştürülmüştür. Çok kriterli karar verme yöntemlerinin uygulaması için evren, daha önce anket uygulamasının yapıldığı üç hastane olarak belirlenmiştir. Örneklemini ise bu üç hastanede görev yapan, çalışmaya katılmayı gönüllü olarak kabul eden iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi, sağlık bakım hizmetleri müdürü ve çalışan güvenliği birimi personeli oluşturmaktadır. Belirlenen örneklem doğrultusunda AHS yöntemi için 13, DEMATEL yöntemi için 11 uzmandan görüş alınmıştır. AHS ve DEMATEL yöntemlerinden elde edilen veriler Microsoft Excel Programı aracılığıyla analiz edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre sağlık çalışanlarının kişisel koruyucu donanım kullanmalarını etkileyen ve önem derecesi en yüksek olan ana faktör“Durumsal Faktörler”; önem derecesi en düşük olan ana faktör ise“Örgütsel Faktörler”olarak bulunmuştur. Tüm alt faktörler incelendiğinde önem derecesi en yüksek olan alt faktörün“Salgın/ Yüksek Enfeksiyon Riski”; önem derecesi en düşük olan alt faktörün ise“Politika ve Prosedürler”olduğu saptanmıştır. Ayrıca“Durumsal Faktörler”ana faktörünün diğer iki ana faktörü etkilediği;“Salgın/ Yüksek Enfeksiyon Riski”ve“Yoğunluk/ İşlerin Acil Olması”alt faktörlerinin diğer alt faktörler üzerinde etkili olduğu;“Cinsiyet”ve“Cilt Reaksiyonu”alt faktörlerinin ise hiçbir faktör üzerinde etkili olmadığı saptanmıştır. Buna göre salgın ya da enfeksiyon düzeyinin yüksek olduğu ve işlerin yoğun olduğu zamanlarda sağlık çalışanlarının kişisel koruyucu donanım kullanmalarını en üst seviyeye çıkaracak ve kolaylaştıracak şekilde düzenlemelerin yapılması ve aynı zamanda örgütsel düzeyde düzenlemelerin yapılması kişisel koruyucu donanım kullanımını iyileştirmeye katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
Healthcare institutions are places where a wide variety of professional groups work together, and many services are provided at the same time in the process of healthcare services. This diversity leads to an increase in the number and diversification of occupational hazards and risks in healthcare institutions. Healthcare workers are frequently exposed to occupational hazards and risks in both ordinary and extraordinary situations and times due to the nature of their work. In cases where necessary precautions are not taken, these hazards and risks can lead to occupational accidents and occupational diseases. When precautions are not taken against this situation or when the precautions taken are insufficient, personal protective equipment is of great importance in terms of protection. However, when the literature is examined, it is seen that the rate of use of personal protective equipment by healthcare workers is not high for many reasons. This study aimed to determine the factors affecting the use of PPE among healthcare workers, to rank the factors by importance and to examine the relationships between them. For these purposes, survey and multi-criteria decision-making methods, specifically AHP and DEMATEL methods were employed. The survey was conducted in three hospitals with different ownership structures in Sivas city center. The population consists of a total of 3,953 healthcare professionals (physicians, nurses, and other healthcare professionals) employed at these hospitals. A proportional stratified sampling method was used, aiming to reach 808 participants, though a total of 883 healthcare professionals participated in the survey. The data collection tools included a Personal Information Form, the Standard Precautions Compliance Scale, and the Occupational Safety Scale for Healthcare Personnel Working in Hospitals. The data, which followed a normal distribution, were analyzed using parametric tests in SPSS v.23. Based on the survey results and a literature review, 3 main factors and 20 sub-factors were determined to be used in multi-criteria decision-making applications. These factors were transformed into AHP and DEMATEL question forms. The population for the application of multi-criteria decision-making methods was determined as the three hospitals where the survey was previously applied. The sample of the multi-criteria decision-making application consisted of occupational safety specialists, workplace physicians, health care services managers and employee safety unit personnel from the same three hospitals, who volunteered to participate. A total of 13 experts provided opinions for the AHP method and 11 experts for the DEMATEL method. The data obtained from the AHP and DEMATEL methods were analyzed using Microsoft Excel. According to the results of the analysis, the main factor with the highest level of importance affecting the use of personal protective equipment by healthcare workers was found to be“Situational Factors”and the main factor with the lowest level of importance was found to be“Organizational Factors”. When all sub-factors were analyzed, it was found that the sub-factor with the highest level of importance was“Epidemic / High Risk of Infection”and the sub-factor with the lowest level of importance was“Policies and Procedures”. The main factor,“Situational Factors,”was found to influence the other two main factors. Additionally, the sub-factors,“Epidemic/High Risk of Infection”and“Intensity/Urgency of Work,”demonstrated influence over the remaining sub-factors, while“Gender”and“Skin Reaction”were not found to have an influence on any other factors. As a result, it is suggested that implementing regulations to maximize and facilitate the use of personal protective equipment by healthcare workers—particularly when epidemic or infection levels are high, and work intensity is elevated—alongside organizationallevel regulations, could contribute to improving personal protective equipment usage.
Benzer Tezler
- Demir çelik fabrikası çalışanlarında kişisel koruyucu donanım kullanımının ve sağlıklı yaşam davranışlarının belirlenmesi
Determining the use of personal protective equipment and healthy lifestyle behaviours of iron steel workers
ELİF TUÇER
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Halk SağlığıKarabük ÜniversitesiHemşirelik Bilimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLCAN KAR
DR. ÖĞR. ÜYESİ KADER MERT
- Bir tekstil fabrikasında çalışan işçilerde sağlık algısının kişisel koruyucu donanım kullanım bilgisi ile ilişkisi
The relationship between health perception and personal protective equipment usage knowledge in workers working i̇n a textile factory
BURHANETTİN ERDEMLİ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Halk SağlığıAfyonkarahisar Sağlık Bilimleri ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MURAT DEMİREZEN
- Radyasyona maruz kalan sağlık çalışanlarının dna onarım proteinleri düzeylerinin incelenmesi
Investigation of dna repair proteins in healthcare workers exposed to ionizing radiation
HANDE TİRAJE OĞUZHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Moleküler TıpDokuz Eylül ÜniversitesiMoleküler Tıp Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GAMZE TUNA
- 6 şubat 2023 kahramanmaraş depremleri arama kurtarma faaliyetlerinin iş sağlığı ve güvenliği açısından değerlendirilmesi
Evaluation of search and rescue activities of 6 february 2023 kahramanmaraş earthquakes in terms of occupational health and safety
ABDULLAH KALKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimKocaeli Üniversitesiİş Sağlığı ve Güvenliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERPİL GERDAN
- Özel bir hastanede sağlık çalışanlarının iş kazalarına karşı bakış açılarının belirlenmesi
Determination of viewpoints of health workers against occupational accidents in A private hospital
YUSUF KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Sağlık Kurumları YönetimiÜsküdar Üniversitesiİş Sağlığı ve Güvenliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. İSKENDER KARALTI