Okul müdürlerinin etkili okul liderliği davranışları ile okul iklimi arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between effective school leadership behaviors of school principals and school climate
- Tez No: 926883
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SÜMEYYE MERMER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Etkili Okul Liderliği, Okul İklimi, Öğretmenler, Liderlik, Etkililik, Effective School Leadership, School Climate, Teachers, Leadership, Effectiveness
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 140
Özet
Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin gözünden okul müdürlerinin sergiledikleri etkili okul liderliği davranışları ile okul ilkimi arasındaki ilişkiyi tespit etmektir. Araştırma, nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılarak hazırlanmıştır. Araştırmanın örneklemi kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemiyle belirlenen, 2024-2025 yılında Sivas ili merkez ilçesinde görev yapan ve bu araştırmaya gönüllü olarak katılan 345 sınıf öğretmeninden oluşmuştur. Veriler, ilk bölümde demografik bilgi formu, ikinci bölümde Ata (2015) tarafından geliştirilen“Etkili Okul Liderliği Ölçeği”, üçüncü bölümde ise Canlı, Demirtaş ve Özer (2018) tarafından geliştirilen“Okul İklimi Ölçeği”nden oluşan bir form aracılığıyla toplanmıştır. Veriler SPSS 23.0 programı aracılığıyla analize alınmış, yapılan analizlerde t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), Pearson korelasyon testi ve basit doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda öğretmenlerin okul müdürlerinin etkili okul liderliği davranışlarına ve okul iklimine ilişkin algıları yüksek düzeyde bulunmuştur. Araştırmada öğretmenlerin okul müdürlerinin etkili okul liderliği davranışlarına ilişkin algılarında, öğretmenlerin cinsiyetlerine göre anlamlı bir farklılığa rastlanmamıştır. Öğretmenlerin okul müdürlerinin etkili okul liderliği davranışlarına ilişkin algılarında, öğretmenlerin kıdemlerine göre çeşitli boyutlarda anlamlı farklılığa rastlanmıştır. Bulgulara göre mesleğinin ilk yıllarında olan öğretmenler okul müdürlerini daha etkili bulmaktadır. Öğretmenlerin okul müdürlerinin etkili okul liderliği davranışlarına ilişkin algılarında, öğretmenlerin okuldaki çalışma süresine göre anlamlı bir farklılığa rastlanmamıştır. Öğretmenlerin okul müdürlerinin etkili okul liderliği davranışlarına ilişkin algılarında, müdürlerin okuldaki çalışma süresine göre çeşitli boyutlarda anlamlı farklılığa rastlanmıştır. Bulgulara göre okuldaki görev süresi fazla olan okul müdürü lehine anlamlı bir farklılık söz konusudur. Buna göre müdürün okulda geçirdiği süre arttıkça öğretmenlerin etkili okul liderliği davranışlarına yönelik algısı artmaktadır. Araştırma sonuçlarına göre öğretmenlerin okul iklimine ilişkin algılarında okul ikliminin liderlik ve etkileşim alt boyutu ile öğretmenin cinsiyeti bağımsız değişkeni arasında anlamlı bir farklılık tespit edilmiş olup erkek öğretmenlerin okul iklimi algısının daha yüksek olduğu görülmektedir. Öğretmenlerin okul iklimine ilişkin algılarında okul ikliminin başarı etkenleri alt boyutu ile öğretmenin kıdemi bağımsız değişkeni arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Mesleğinin ilk yıllarında olan öğretmenlerin okul ikliminin başarı etkenleri boyutuna ilişkin algıları daha yüksektir. Yine öğretmenlerin okul iklimine ilişkin algılarında okul ikliminin başarı etkenleri alt boyutu ile öğretmenin okulda çalışma süresi bağımsız değişkeni arasında anlamlı bir farklılık olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Okulda daha uzun süre çalışmış olan öğretmenler okulu daha başarılı bulmaktadır. Araştırma sonucunda okul müdürlerinin etkili okul liderliği ile okul iklimi ilişkisinin pozitif yönde orta kuvvette anlamlı bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Etkili okul liderliği ölçeğinin boyutları ile okul iklimi ölçeğinin boyutları arasında yapılan korelasyon testinde anlamlı şekilde orta ve düşük düzeyde ilişkiler bulunduğu tespit edilmiştir. Bunun yanında etkili okul liderliğinin okul iklimini ve alt boyutlarını anlamlı düzeyde yordadığı sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma sonuçlarından hareketle uygulayıcılara, okul müdürlerinin okuldaki görev sürelerinin arttırılmasına yönelik; araştırmacılara ise aynı konuda nitel veya karma yöntemle farklı okul türlerinde çalışma yapabilmeleri konularında çeşitli önerilerde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The purpose of this research is to determine the relationship between effective school leadership behaviors exhibited by school principals and school climate through the eyes of teachers. The research was prepared using the relational screening model, one of the quantitative research methods. The sample of the research consisted of 345 classroom teachers who were determined by the easily accessible sampling method and who worked in the central district of Sivas province in 2024-2025 and who participated in this research voluntarily. Data were collected through a demographic information form in the first part, the“Effective School Leadership Scale”developed by Ata (2015) in the second part, and the“School Climate Scale”developed by Canlı, Demirtaş and Özer (2018) in the third part. The data were analyzed using the SPSS 23.0 program, and t-test, one-way analysis of variance (ANOVA), Pearson correlation test and simple linear regression analysis were used in the analyses. As a result of the analyses, teachers' perceptions of school principals' effective school leadership behaviors and school climate were found to be high. In the study, no significant difference was found in teachers' perceptions of school principals' effective school leadership behaviors according to teachers' gender. In teachers' perceptions of school principals' effective school leadership behaviors, significant differences were found in various dimensions according to teachers' seniority. According to the findings, teachers in the first years of their profession find school principals more effective. No significant difference was found in teachers' perceptions of school principals' effective school leadership behaviors according to teachers' length of service at school. In teachers' perceptions of school principals' effective school leadership behaviors according to principals' length of service at school, significant differences were found in various dimensions. According to the findings, there is a significant difference in favor of school principals with longer tenure at school. Accordingly, as the length of time the principal spends at school increases, teachers' perception of effective school leadership behaviors increases. According to the research results, a significant difference was found between the leadership and interaction sub-dimension of school climate and the independent variable of teacher gender in teachers' perceptions of school climate, and it was observed that male teachers' perception of school climate was higher. A significant difference was found between the success factors sub-dimension of school climate and the independent variable of teacher seniority in teachers' perceptions of school climate. Teachers in their first years of their profession had higher perceptions of the success factors dimension of school climate. Again, it was concluded that there was a significant difference between the success factors sub-dimension of school climate and the independent variable of teacher's length of service at school in teachers' perceptions of school climate. Teachers who have worked at school for more time find the school more successful. As a result of the research, it was concluded that there was a positive and medium strength significant relationship between the effective school leadership of school principals and the school climate. In the correlation test conducted between the dimensions of the effective school leadership scale and the dimensions of the school climate scale, it was determined that there were significant medium and low level relationships. In addition, it was concluded that effective school leadership significantly predicted school climate and its sub-dimensions. Based on the research results, various suggestions were made to practitioners regarding increasing the tenure of school principals in schools; and to researchers regarding conducting studies on the same subject in different types of schools using qualitative or mixed methods.
Benzer Tezler
- Okul müdürlerinin sosyal ve duygusal öğrenme liderliği ile öğrencilerin akademik ve duygusal öz yeterlikleri arasındaki ilişkiler örüntüsünün incelenmesi
Rewiev of the relationshıp pattern between school principals' social and emotional learning leadership and students' academic and emotional self-efficacy
MEHMED ESAD DEMİRCİ
Doktora
Türkçe
2023
Eğitim ve Öğretimİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YUSUF ALPAYDIN
- İlköğretim okulu yöneticilerinin öğretim liderliği davranışları
Instructional leadership behaviors of elementary school administrators
ŞERİFE KARATAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Eğitim ve ÖğretimSelçuk ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA UYAR
- Okul yöneticilerinin demokratik liderlik davranışları ile okullarda düşünce ve ifade özgürlüğünün kullanımına ilişkin yönetici ve öğretmen görüşleri
The views of administrator and teacher on the democratic leadership behaviors of school administrators and the use of freedom of thought and expression in schools
EBRU SAĞLAM
Doktora
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YASEMİN KEPENEKCİ
- İlköğretim okulu müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışları
The instructional leadership behaviours of primary school principals
ERDİNÇ DEMİRAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Eğitim ve ÖğretimÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. MUSTAFA AYDIN BAŞAR
- İlköğretim okulu müdürlerinin öğretim liderliği
Başlık çevirisi yok
GONCA ÇALHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Eğitim ve ÖğretimYıldız Teknik ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ İLKER GÜMÜŞELİ