Derleme Sözlüğü veri tabanında meslek ve ünvan adları
Occupation and title names in the 'Derleme Sözlüğü' database
- Tez No: 927316
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ÖZGÜR AY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Uşak Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 213
Özet
Meslek kavramı, geçmişten günümüze insanların geçimini sağladıkları iş adlarını karşılamak için kullanılmıştır. Meslekler geçim sağlamanın yanında sosyal hayattaki dayanışma, hizmet ve toplumsal düzen ile ilgili izler taşımaktadır. Ünvan adları ise, kimi zaman bir meslek adını karşılamak kimi zaman da bir rütbe, makam veya mevki belirtmek amacıyla kullanılmıştır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye Türkçesi ağızlarında meslek ve ünvan adlarının kullanım çeşitliliğini ve zenginliğini tespit etmektir. Çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi kullanılarak şekillendirilmiştir. Çalışma hazırlanırken yeni bir metin derlemesi yapılmamış, Türk Dil Kurumunun genel ağ ortamında yayınlanan Derleme Sözlüğü veri tabanında yer alan veriler incelenmiştir. Bu veriler tek tek taranmış ve veri tabanında geçen meslek ve ünvan adlarının tamamı fişlenmiştir. Veri tabanından tespit edilen meslek ve ünvan adları kaynak bilgisi de gösterilerek yapısına, kavram alanlarına ve kökenlerine göre tasnif edilmiştir. Meslek ve ünvan adları öncelikle yapısındaki sözcük sayısına göre“Tek Sözcükten Oluşanlar”ve“Birden Fazla Sözcükten Oluşanlar”olmak üzere iki farklı başlık altında tasnif edilmiştir. İkinci adım olarak meslek ve ünvan adları yapısındaki eklere göre incelenmiştir. Meslek ve ünvan adlarının kullanımında Türkçe ile birlikte 11 farklı dilden örnekler tespit edilmiştir. Köken tasnifinde en fazla sayıda örnek içeren dil Türkçedir. Türkçe kökenli 502 adet meslek ve ünvan adı tespit edilmiştir. İkinci sırada ise 141 adet meslek ve ünvan adı örneği ile Arapça yer almaktadır. Çalışmada, kavram alanlarına göre meslek ve ünvan adları 27 başlık altında tasnif edilmiştir. Bazı başlıklar da kendi içinde alt başlıklara ayrılmıştır.
Özet (Çeviri)
The concept of profession has been used throughout history to refer to the names of occupations through which people earn their livelihood. In addition to providing a means of sustenance, professions also carry traces of solidarity, service, and social order in daily life. Title names, on the other hand, have been used either to denote a profession or to indicate a rank, position, or status. The aim of this study is to determine the diversity and richness of the use of profession and title names in the dialects of Turkish spoken in Turkey. The study has been structured using the document analysis method, one of the qualitative research techniques. No new text corpus was compiled for this study; instead, data from the Derleme Sözlüğü (Compilation Dictionary), published online by the Türk Dil Kurumu, were examined. These data were individually reviewed, and all profession and title names found in the database were recorded. The identified profession and title names were classified according to their structure, conceptual fields, and origins, with reference to their sources. Primarily, profession and title names were categorized under two main headings based on the number of words in their structure:“Single-Word Names”and“Multi-Word Names.”As a second step, they were analyzed according to the suffixes present in their structure. In addition to Turkish, examples from 11 different languages were identified in the use of profession and title names. The language with the highest number of examples in the origin classification was Turkish, with 502 identified profession and title names of Turkish origin. Arabic ranked second, with 141 examples. In the study, profession and title names were classified into 27 categories based on their conceptual fields. Some of these categories were further divided into subcategories.
Benzer Tezler
- Derleme sözlüğü veri tabanında organ adları
Organ names in the 'Derleme sözlüğü' database
FATİH SUNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıUşak ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZGÜR AY
- Derleme Sözlüğü'nde deyimlerin tematik sınıflandırılması ve haritalandırılması
Thematic classification and mapping of idioms in the Compilation Dictionary
AYSUN KANMAZ
Doktora
Türkçe
2023
DilbilimKaradeniz Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ASİYE MEVHİBE COŞAR
- Bilgisayar destekli sözlük bilimi çalışmalarında derleme sözlüğü veri tabanı örneği
A sample of derleme sözlüğü (compilation dictionary) database in computer-assisted lexicography studies
BEKİR TAHİR TAHİROĞLU
- Derleme Sözlüğü'ndeki tek veriler
Hapax legomena in the Compilation Dictionary
MURAT BALCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimBayburt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FERDİ GÜZEL
- Derleme sözlüğü'nde biliş fiilleri
Cognition verbs in compilation dictionary
İREM KAHRAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Türk Dili ve EdebiyatıTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HANİFE YAMAN