Travma sonrası büyümenin yordanmasında bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin ve psikolojik esnekliğin rolü
The role of cognitive emotion regulation strategies and psychological flexibility in prediction post-traumatic growth
- Tez No: 927429
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ASLI TAYLI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 135
Özet
Çalışmada 6 Şubat depremini yaşamış üniversite öğrencilerinin travma sonrası büyüme düzeylerinin yordanmasında bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin ve psikolojik esnekliğin rolünün incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma 2024-2025 eğitim ve öğretim yılı Güz Döneminde Gaziantep Üniversitesi ve Şanlıurfa Harran Üniversitelerinde öğrenim görmekte olan üniversite öğrencileri ile yüz yüze yürütülmüştür. Veriler, kişisel bilgi formu, Travma Sonrası Büyüme Ölçeği, Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği ve Kabul ve Eylem Formu II ile toplanmıştır. Analizlere geçmeden önce kayıp veri ve uç değer tespiti yapılmış ardından normal dağılım kontrol edilmiştir. Araştırma sorularına yanıt aramak adına kategorik değişkenlerdeki gruplar arası farklar T Test ve Anova (Varyans Analizi) analizleri ile test edilmiştir. Travma sonrası büyüme, bilişsel duygu düzenleme ve psikolojik esneklik değişkenlerinin arasındaki ilişkinin tespiti için Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı Analizi yapılmıştır. Analizler sonucunda, erkek ve kadın öğrenciler arasında travma sonrası büyümenin, bilişsel duygu düzenleme stratejilerinden düşünceye odaklanma, kabul, yıkım ve kendini suçlamanın ve araştırmanın bir diğer bağımsız değişkeni olan psikolojik esnekliğin anlamlı bir şekilde farklılaştığı bulgusuna ulaşılmıştır. Travma geçmişinin varlığına ilişkin farklılaşmasının incelendiği analiz sonuçlarına göre travma sonrası büyüme ve bilişsel duygu düzenleme stratejilerinden kendini suçlama, kabul, düşünceye odaklanma, pozitif tekrar odaklanma, plana tekrar odaklanma, pozitif tekrar gözden geçirme, diğerlerini suçlama ve yıkım puan ortalamaları travmatik yaşantı bildiren ve bildirmeyen katılımcılarda anlamlı şekilde farklılaştığı bulunmuştur. Bakış açısına yerleştirme stratejisi ve psikolojik esnekliğin travmatik yaşantı varlığına göre anlamlı şekilde farklılaşmadığı bulunmuştur. Psikolojik yardım alma durumuna ilişkin farklılaşmanın incelendiği analiz sonuçlarına göre travma sonrası büyüme, bilişsel duygu düzenleme stratejilerinden kabul, pozitif tekrar odaklanma, pozitif tekrar gözden geçirmenin ve psikolojik esnekliğin, psikolojik yardım alan ve almayan katılımcılar arasında anlamlı şekilde farklılaştığı bulunmuştur. Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı Analizi sonuçlarına göre travma sonrası büyüme puanları ile kabul, düşünceye odaklanma, pozitif tekrar odaklanma, pozitif tekrar gözden geçirme arasında orta düzeyde pozitif yönde anlamlı ilişkiler; bakış açısına yerleştirme ve plana tekrar odaklanma arasında düşük düzeyde pozitif yönde anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Travma sonrası büyüme puanları ile psikolojik esneklik ve kendini suçlama arasında orta düzeyde negatif yönde anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Travma sonrası büyüme ile yıkım ve diğerlerini suçlama stratejisi arasında düşük düzeyde negatif yönde anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Bağımsız değişkenlerin bağımlı değişken üzerindeki yordayıcı etkisinin incelenmesi amacıyla Çoklu Regresyon Analizi gerçekleştirilmiştir. Analiz sonuçlarında psikolojik esnekliğin ve bilişsel duygu düzenleme stratejilerinden olan kabul, düşünceye odaklanma, kendini suçlama, yıkım, pozitif tekrar odaklanma ve diğerlerini suçlama stratejilerinin travma sonrası büyümenin anlamlı yordayıcıları oldukları bulunmuştur. Bu değişkenlerin birlikte travma sonrası büyümenin yaklaşık %57'sini açıkladıkları bulunmuştur. Bulgular ilgili literatür ışığında tartışılmış ve gelecek araştırmalar için araştırmacılara ve uygulayıcılara öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
This study aims to examine the role of cognitive emotion regulation strategies and psychological flexibility in predicting post-traumatic growth among university students affected by the February 6 earthquake. The research was conducted face-to-face with students from Gaziantep University and Şanlıurfa Harran University during the 2024-2025 Fall Semester. Data were collected using a personal information form, the Post-Traumatic Growth Scale, Cognitive Emotion Regulation Scale and Acceptance and Action Questionnaire II. Prior to the analysis, missing data and outliers were identified, and normality assumptions were checked. Differences between categorical variables were tested using independent samples T-tests and Anova. Pearson correlation analysis was conducted to examine relationships among post- traumatic growth, cognitive emotion regulation, and psychological flexibility. The findings indicate that post-traumatic growth and cognitive emotion regulation strategies, including rumination, acceptance, catastrophizing, and self-blame, as well as psychological flexibility, significantly differed between male and female students. However, the putting into perspective strategy and psychological flexibility did not show significant differences based on the presence of traumatic experiences. Regarding psychological help-seeking, post-traumatic growth, acceptance, positive refocusing, and positive reappraisal, as well as psychological flexibility, significantly differed between participants who had received psychological support and those who had not. According to the Pearson Product Moment Correlation Coefficient Analysis results, there were moderate positive significant relationships between posttraumatic growth scores and acceptance, rumination, positive refocusing, and positive reappraisal; and low positive significant relationships between putting into perspective and refocusing on planning. There were moderate negative significant relationships between posttraumatic growth scores and psychological flexibility and self-blame. There were low negative significant relationships between posttraumatic growth, catastrophizing and other blame strategies. A multiple regression analysis was conducted to assess the predictive effects of the independent variables on post-traumatic growth. The analysis revealed that psychological flexibility, acceptance, rumination, self-blame, catastrophizing, positive refocusing, and blaming others were significant predictors of post-traumatic growth, collectively explaining 57% of its variance. The findings were interpreted in the context of the existing literature, and recommendations for future research and practice were provided.
Benzer Tezler
- Üniversite öğrencilerinde travma sonrası büyümenin yordanmasında bağlanma ve bilişsel duygu düzenlemenin rolü
Başlık çevirisi yok
MERVE YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
PsikolojiHasan Kalyoncu ÜniversitesiPsikolojik Danışma ve Rehberlik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CEMRE ERTEN TATLI
- Travma sonrası büyümenin yordanmasında öz şefkat, algılanan sosyal destek ve umudun rolü
The role of self-compassion, perceived social support and hope in predicting posttraumatic growth
ÇAĞLA AYOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiDüzce ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET SAPANCI
- Ülke değiştiren bireylerin arasında kişilik inançları, travma sonrası büyüme ve sosyokültürel uyumun değerlendirmesi
Evaluation of personal beliefs, post traumatic growth and sociocultural adaptation between individuals who moved to another country
MAHSA JOSTEJOUY KHOEI
Doktora
Türkçe
2021
PsikolojiDoğuş ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HATİCE NEVZAT MUHTAR
DR. ÖĞR. ÜYESİ SERHAT YÜKSEL
- Travma sonrası büyümenin derecesinin ve travma sonrası büyümeyi yordayan etkenlerin meme kanseri hastalarında incelenmesi
An investigation of posttraumatic growth rate and factors that predict posttraumatic growth in breast cancer patients
GİZEM SARISOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
PsikolojiHacettepe ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ELİF BARIŞKIN
- Travma sonrası stres belirtileri ve travma sonrası büyümenin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi ve bir model önerisi
Exploring posttraumatic stress sysmptoms and posttraumatic growth with respect to some variables and proposing a model
ÇAĞAY DÜRÜ