Kadın hentbol oyuncularında uyku öncesi tüketilen glisemik indeks ve triptofan içeriği yüksek öğünlerin uyku profili ve atletik performansa etkisi
The effect of pre-sleep meals with high glycemic index and tryptophan content on sleep profile and athletic performance in female handball players
- Tez No: 928212
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜL KIZILTAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Beslenme ve Diyetetik, Spor, Nutrition and Dietetics, Sports
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Başkent Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Beslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Beslenme ve Diyetetik Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 124
Özet
Beslenme ve uyku, atletik performans açısından kritik bir öneme sahiptir. Tüketilen öğünlerin besin içerikleri zamanı, uykuyu ve atletik performansı etkileyebilmektedir. Uyku profilindeki değişimler atletik performansında değişimlere sebep olabilir. Bu çalışmada, kadın hentbol oyuncularında yatmadan 4 saat önce tüketilen yüksek glisemik indeksli öğün (YGİÖ) ve triptofan içeriği yüksek öğünlerin (TİYÖ), uyku profili ve atletik performans üzerindeki etkilerini incelemek amaçlanmıştır. Çalışmaya, Süper Lig'de oynayan ve çalışmaya katılmaya gönüllü olan 18 yaş üstü 16 kadın hentbol oyuncusu katılmıştır. Katılımcılar, YGİÖ ve TİYÖ olmak üzere basit randomizasyon yöntemi ile iki gruba ayrılmıştır. YGİÖ grubu glisemik indeksi ≥70 olan bir öğünü, TİYÖ grubu ise ≥60mg triptofan içeren bir öğünü yatmadan 4 saat önce tüketmiştir. Çalışmanın uyku profili [yatakta kalış süresi, toplam uyku süresi (TUS), uyanıklık süresi, uyku verimi (UV), uyku başlangıcından sonra uyanma sıklığı (UBSU), uykuya dalış süresi (UDS) ve uyku evreleri; hızlı göz hareketi (Rapid eye movement- REM), hafif hızlı olmayan göz hareketi (Non rapid eye movement-NREM ve derin NREM, uyku süresi ve oranları] ve dinlenme ve sabah kalp atım hızı (KAH) 7 gün boyunca (3 gün müdahale öncesi, 4 gün müdahale) Fitbit akıllı bileklikler ile ölçülmüştür. Aerobik performans 30-15 aralıklı fitness test (Intermittinent fitness test-IFT) ile, anaerobik performans ise dikey sıçrama testi ile ölçülmüştür. Sonuçlara göre, YGİÖ ve TİYÖ grupları arasında TUS, UV, UBSU, UDS ve uyku evreleri açısından anlamlı bir fark saptanmamıştır (p>0.05). Ancak, TİYÖ grubunda 1 günlük müdahaleden sonra yatakta kalış süresi, TUS, uyanıklık süresi, REM ve hafif NREM uyku evrelerinde anlamlı bir artış meydana gelmiştir (p0.05). Ancak, YGİÖ grubunda 4 günlük müdahale sonrasında sabah KAH ortalamalarında istatistiksel olarak anlamlı bir düşüş saptanmıştır (p0.05). Ancak,30-15 IFT'de her iki grupta da grup içinde 4 günlük müdahale sonrasında istatistiksel olarak anlamlı bir artış saptanmıştır (p0.05). Bu çalışma bulgularına göre, kadın hentbol oyuncularının yatmadan 4 saat önce triptofan içeriği yüksek öğün tüketmesinin uyku evrelerini etkilediği, yüksek glisemik öğün tüketiminin sabah KAH'nı azalttığı ve yatmadan 4 saat önce triptofandan zengin ve yüksek glisemik indeksli öğün tüketiminin aerobik performansı arttırdığı belirlenmiştir. Sonuç olarak, sporcuların gece öğün zamanının planlanmasının ve öğünlerin triptofan miktarı ve glisemik indeksinin düzenlenmesinin, sporcuların atletik performansının arttırılmasına ve sürantrenman riskinin azaltılmasına katkı sağlayabilir.
Özet (Çeviri)
Nutrition and sleep are critical for athletic performance. The nutrient content of the meals consumed can affect time, sleep and athletic performance. Changes in sleep profile may cause changes in athletic performance. The aim of this study was to investigate the effects of high glycemic index meal (HGIM) and high tryptophan content meal (HTCM) consumed 4 hours before bedtime on sleep profile and athletic performance in female handball players. The study included 16 female handball players over 18 years of age who played in the Super League and volunteered to participate in the study. The participants were divided into two groups by simple randomization method, i.e., the HGIM and the HTCM. The HGIM group consumed a meal with a glycemic index of ≥70, and the HTCM group consumed a meal containing ≥60mg tryptophan 4 hours before bedtime. The sleep profile of the study [length of stay in bed, total sleep time (TST), wakefulness time, sleep efficiency (SE), frequency of awakening after sleep onset (WASO), sleep onset latency (SOL), and sleep stages; Rapid eye movement (REM), light non-rapid eye movement (NREM) and deep NREM, sleep duration and rates] and resting and morning heart rate (HR) were measured with Fitbit smart wristbands for 7 days (3 days pre-intervention, 4 days intervention). Aerobic performance was measured by 30-15 intermittent fitness test (IFT) and anaerobic performance was measured by vertical jump test. According to the results, there was no significant difference between the HGIM and the HTCM groups in terms of TST, SE, WASO, SOL and sleep stages (p>0.05). However, there was a significant increase in length of stay in bed, TST, wakefulness time, REM and mild NREM sleep stages after 1 day intervention in the HTCM group (p0.05). However, there was a statistically significant decrease in the mean morning HR after 4 days of intervention in the HGIM group (p0.05). However, there was a statistically significant increase in 30-15 IFT in both groups after 4 days of intervention (p0.05). According to the findings of this study, it was determined that consumption of a meal with high tryptophan content 4 hours before bedtime affected sleep stages, consumption of a high glycemic meal decreased morning HR, and consumption of a tryptophan-rich and high glycemic index meal 4 hours before bedtime increased aerobic performance in female handball players. In conclusion, planning the timing of nighttime meals and regulating the tryptophan content and glycemic index of meals may contribute to improving athletic performance and reducing the risk of overtraining in athletes.
Benzer Tezler
- Türkiye süper lig hentbol oyuncularında tükenmişlik durumu
The burnout state of handball player in Turkish Super League
CAN ÇELEBİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
SporÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLŞAH ŞAHİN
- Elit düzeydeki ve alt yapı düzeyindeki hentbolcularda üst ekstremitenin fiziksel özellikleri, kavrama kuvveti, reaksiyon zamanı ve el bileği propriosepsiyon duyusu arasındaki ilişkinin incelenmesi
The investigation of the relationship between the physical properties of the upper extremity, grip force, reaction time and wrist proprioception in handball players at the elite and substructure level
GİZEM SELİN PEKMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Fizyoterapi ve RehabilitasyonPamukkale Üniversitesiİş ve Uğraşı Tedavisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ KİTİŞ
- 12-14 yaş kadın hentbolcuların teknik özelliklerinin transfer etkisi yönünden değerlendirilmesi
Evaluation of the technical properties of 12-14 years women's handballs on the transfer effect
MERVE BAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
SporMarmara ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Eğitimi Anabiilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SİNAN BOZKURT
- Elit hentbolcuların imgeleme düzeylerinin incelenmesi
Examination of imagery levels of elite handball players
OĞUZHAN EKİCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
SporSivas Cumhuriyet ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA KAYA
- Ön çapraz bağ cerrahisi geçirmiş profesyonel kadın hentbol oyuncularının iyileşme ve spora dönüş sürecinde yaşadıkları tecrübeler
Recovery and return to sport after anterior cruciate ligamentreconstruction: Professional female handball players' experiences.
TANSEL KOYUNOĞLU
Doktora
Türkçe
2022
Fizyoterapi ve RehabilitasyonKütahya Sağlık Bilimleri ÜniversitesiFizyoterapi ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZGEN ARAS