Geri Dön

12-48 ay çocuk sahibi olan annelerin beslenme sürecindeki tutumlarının çocuğun beslenme durumu ve fiziksel gelişimi üzerine etkisi

The effect of mothers' attitudes during the nutrition process with children aged 12-48 months on the child's nutritional status and physical development

PDF İndir

  1. Tez No: 928761
  2. Yazar: NESRİN KAPLAN GEÇER
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. HİLAL ÖZKAYA
  4. Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
  5. Konular: Aile Hekimliği, Family Medicine
  6. Anahtar Kelimeler: 12-18 aylık çocuklar, annelerin beslenme tutumları, çocuk beslenmesi, fiziksel gelişim, aile hekimliği, 12-18 month old children, mothers' nutritional attitudes, child nutrition, physical development, family medicine
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Sağlık Bilimleri Üniversitesi
  10. Enstitü: İstanbul Başakşehir Çam ve Sakura Şehir Hastanesi
  11. Ana Bilim Dalı: Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 180

Özet

Amaç: Çocukluk döneminde beslenmeye yönelik tutumlar, yaşam boyu doğru beslenme alışkanlıklarını ve sağlıklı yaşamı etkilemektedir. Bu çalışma; 12-48 ay çocuk sahibi olan annelerin beslenme sürecindeki tutumlarının çocuğun beslenme durumu ve fiziksel gelişimi üzerine etkisinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntem: Çalışma kesitsel bir çalışma olup yüz yüze anket uygulamasıyla gerçekleştirilmiştir. İstanbul Ömer Dağ Eğitim Aile Sağlığı Merkezi'ne başvuran, 12-48 ay çocuk sahibi olan annelere (N=166) anketler uyglanmıştır. Veri toplama araçları Anne ve Çocukları Tanıtıcı Bilgi Formu, Çocukların Beslenme Özelliklerini İçeren Bilgi Formu, Besin Tüketim Kaydı ve Beslenme Süreci Anne Tutumları Ölçeğinden oluşmaktadır. Araştırmanın verileri Beslenme Bilgi Sistemi (BeBIS) programı temel versiyonu kullanılarak değerlendirilmiştir. Tüm istatistiksel analizler programı kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Normal dağılım göstermeyen veriler Mann-Whitney-U testi ile üçten fazla grup olan değişkenler Kruskal Wallis-H testiyle analiz edilmiştir. Bulgular: Çalışmamıza katılan annelerin yaş ortalaması 32,48±5,19 ve çocuklarının yaş ortalaması ise 28,70±11,82 aylıktır. Çalışmamızda 166 anneden elde edilen veriler incelenmiştir. Annelerin %6'sı (n=10) ilkokul; %4.8'i ortaokul (n=8); %33,1'i lise (n=55) ve %56'sı (n=93) üniversite mezunudur. Katılımcıların %63.9'u çalışmamaktadır. Katılımcıların %80.1'inin aile tipi çekirdek ailedir. %69.3'ünün (n=115) ekonomik durum algısı orta düzeydedir. Katılımcıların 38.6'sının (n=64) tek çocuğu vardır; %44'ünün 2 çocuğu ve %17.5'inin ise 3 ve daha fazla sayıda çocuğu bulunmaktadır. Çalışma grubuna dahil edilen çocukların ortalama gestasyon süresi 39.0 (32.0-44.0) haftadır. Çalışma grubunun %34.9'u (n=58) 12-23 aylık; %30,7i (n=51) 24-36 aylık; %34,3 (n=57) 37-48 aylık olarak saptanmıştır. Boy ve kilo persentil değerlerine göre büyüme ve gelişme durumları incelendiğinde; 12–23 ay arası tüm katılımcıların boy medyanı 80,0 cm'dir, dağılımı en sık %25–75 persentil aralığında, 24–36 ay arası tüm katılımcılar için boy medyan değeri 90,0 cm'dir, dağılımı en sık %50–75 aralığında, 37–48 ay arası tüm katılımcılar için boy medyanı 98,0 cm (90,0–116,0)'dir, dağılımı %25–90 persentil aralığında yer aldığı görülmektedir. Kilo persentil dağılımında ; 12–23 ay arası tüm katılımcıların genel kilo medyan değerin 11,0 kg ve en sık rastlanan aralıklar %25–75 aralığında, , 24–36 ay arası tüm katılımcılar kilo medyanı genel grupta 13,0 kg olup, dağılımı %50–75 aralığında, 37–48 ay arası kilo medyanı tüm katılımcılarda 14,80 kg'dir, dağılımını en yüksek oran %25–50 aralığında yer almıştır. Çocukların %51.2'si (n=85) erkek ve %48.8'i (n=81) kızdır. Çocukların doğum ağırlığı incelendiğinde; %54.8'inin (n=91) 3000-4000 gr; %33.7'sinin (n=56) 2000-3000 gr ve %8.4'ünün ise (n=14) 4000 gr olduğu saptanmıştır. Çocukların %94.6'sı (n=157) anne sütü almaya devam etmektedir. Çocukların doğumdan itibaren anne sütü alma süresi 13,87±7,59 aydır; ek gıdaya geçme süreleri ortalama 5,78±0,68 aydır. Anne sütünden sonra çocuklara %85.5 oranında sebze çorbası; %77.7 oranında sebze-meyve püresi; %59.6 oranında muhallebi gibi gıdalar ve %57.8 oranında yumurta, peynir; %41 köfte ve etli yemekler ve %31.9 formül mama verildiği saptanmıştır. Çocukların %45.8'i (n=76) yaklaşık yarım saatte, %38.6'sı 10 dakikada ve %15.7'si (n=26) ise yarım saatten uzun sürede bir öğünü tüketmektedirler. Çocukların %45.2'sinin (n=75) iştahı normal; %30.1'nin (n=50) iyi ve %24.7'sinin (n=41) iştahı kötüdür. %58.4 (n=97) oranında çocuğa annesi dışında yemek yediren başka biri bulunmaktadır. Çocukların %55.4'ünün (n=92) doğumdan itibaren anneden başka birinin bakım verdiği saptanmıştır. Çalışma grubundaki anneler; Beslenme Süreci Anne Tutumları Ölçeğinden (BSATÖ) en az 27 ve en fazla 116 puan almışlardır (ort. 60.48±19.00). BSATÖ toplam puanları ile çocuğun doğum süresi arasında (Rho=-0.177, p=0.023), kilo percentil arasında (Rho=-0.224, p=0.004) ve çocuğun anne sütü alma zaman sorusu arasında (Rho=-0.233, p=0.004) negatif yönlü istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanmıştır.“Öğün sırasındaki Negatif Duygu Durumu”puanları ile kilo percentil arasında (Rho=-0.253, p=0.001) ve çocuğun anne sütü alma süresi arasında (Rho=-0.212, p=0.009) negatif yönlü anlamlı bir ilişki saptanmıştır. BSATÖ alt boyutlarından“Yetersiz/ Dengesiz Beslenmeye İlişkin Tutumlar”puanları ile çocuğun aanne sütü alma süresi arasında (Rho=-0.173, p=0.033) negatif yönlü istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki vardır.“Negatif Besleme Stratejileri”puanları ile çocuğun ek gıdaya geçme süresi arasında (Rho=-0.195, p=0.012) negatif yönlü istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanmıştır. BSATÖ alt boyutlarından“Öğün sırasındaki Negatif Duygu Durumu”puanı ile anne çalışma durumu arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık vardır (Z=-2.392, p=0.017). Çocukların protein, A Vitamini, Sodyum ve Potasyum içeren besinlerin fazla tüketildiği; Magnezyum ve E vitamini içeren besinler açısından“yetersiz beslendikleri saptanmıştır. 12-48 ay çocuk sahibi olan annelerin beslenme sürecindeki tutumlarının çocuğun beslenme durumu ve fiziksel gelişimi üzerine etkisinin değerlendirilmesi amacıyla yapılan çalışma sonunda; protein, A Vitamini, Sodyum ve Potasyum içeren besinlerin ”fazla“ tüketildiği; Magnezyum ve E vitamini içeren besinler açısından ”yetersiz beslendikleri; çocuğun beslenme durumu ve fiziksel gelişimi üzerinde annelerin genel tutumlarının önemli bir etkiye sahip olduğu, iyi iştah durumundaki çocuklar daha çok yüksek kilo persentil gruplarında yoğunlaştığı; kötü iştah durumuna sahip çocukların %36,6'sı 25-50. persentil aralığında olduğu saptanmıştır. Çocuğu 25-50 persentil aralığında olan annelerin diğerlerin görüşlerine tepkileri fazladır; negatif duygu durumundadırlar ve negatif besleme stratejileri vardır. Sonuç: 12–24 aylık çocukların protein, A vitamini, riboflavin (B2 vitamini), piridoksin (B6 vitamini), askorbik asit (C vitamini), sodyum, potasyum, kalsiyum, fosfor ve çinko alımlarının fazla olduğu; buna karşın enerji alımı başta olmak üzere karbonhidrat, diyet lifi, tokoferol (E vitamini), magnezyum ve demir gibi yaşamsal öneme sahip bazı makro ve mikro besin öğelerinin yetersiz olduğu saptanmıştır. 25-35 aylık çocukların protein, çoklu doymamış yağ, A vitamini, B1 vitamini (tiamin), B2 vitamini (riboflavin), B6 vitamini (piridoksin), folat, C vitamini, sodyum, potasyum, kalsiyum, fosfor ve çinko gibi besin öğelerini fazla miktarda aldıkları ancak karbonhidrat, E vitamini ve magnezyum alımlarının yetersiz olduğu bulunmuştur. 36–48 aylık çocukların protein, toplam yağ, çoklu doymamış yağ asitleri, A vitamini, B1 vitamini (tiamin), B2 vitamini (riboflavin), B6 vitamini (piridoksin), folat, C vitamini, sodyum, potasyum, fosfor, demir ve çinko alımları fazladır. İştah durumu iyi olan çocuklar daha çok yüksek kilo persentil gruplarında yoğunlaşmaktadır. İştahı kötü durumda olan çocukların %36,6'sı 25-50. persentil aralığında olduğu saptanmıştır. Çocuğu 25-50 persentil aralığında olan annelerin diğerlerinin görüşlerine verdikleri tepkiler fazladır; negatif duygu durumundadırlar ve negatif besleme stratejileri vardır. Erken doğan çocuğa sahip annelerde ve çocuğu 6 aydan daha az anne sütü alan annelerde; negatif duygu durumu fazladır ve bu annelerin yetersiz/ dengesiz beslenmeye ilişkin tutumları olumsuzdur. Anne sütü alma süresi az olan çocuklara ek gıdaya erken dönemde başlanmıştır; bu çocukların vücut ağırlığı ve karın çevreleri persentile göre düşük düzeydedir. Çalışan anneler, çocuğunun doğum ağırlığı düşük olanlar, çocuğunun bir öğünü tüketme süresi yarım saatten uzun olan anneler, çocuğunun iştahı kötü olan anneler; öğün sırasında negatif duygu durumu yaşamaktadırlar. Anneler düşük doğum ağırlığı ile doğan çocuklarını zorla beslemektedirler. İştah durumu kötü olan bir çocuğa sahip olan annelerin 'yetersiz/dengesiz, zorla ve negatif besleme' tutumları bulunmaktadır ve çocuğun iştahıyla ilgili diğer bireylere tepkilidirler. İştah durumu normal olan çocukların lif değerleri yüksektir. Erkek çocukların kızlara kıyasla enerji, protein, B6-vitamini ve yağ değerleri yüksektir. Çocuğunun iştah durumu kötü olan anneler, öğün sırasında negatif duygu durumu yaşamaktadırlar, diğerlerinin görüşlerine tepkilidirler ve çocuklarını zorla beslemektedirler. Benzer şekilde bu anneler, diğer gruplara kıyasla daha yüksek BSATÖ puanlarına sahiptir. Araştırmanın sonunda çocuğun beslenme durumu ve fiziksel gelişimi üzerinde annelerin genel tutumlarının önemli bir etkiye sahip olduğu ortaya konmuştur. Aile hekimleri, çocukların sağlıklı gelişimini ve beslenme durumunu desteklemek için kritik bir rol oynamaktadır. Aile hekimleri, annelere doğru rehberlik sağlayarak çocuklarının gelişimini destekleyebilirler. Bu doğrultuda, aile hekimliği alanı, yalnızca bireysel sağlık hizmeti sunmanın ötesinde, toplumsal sağlık sorunlarının önlenmesi ve sağlık okuryazarlığının artırılması açısından da etkili bir platformdur. Aile hekimliği uygulamaları, çocukluk döneminde sağlıklı büyüme ve gelişmenin desteklenmesinde, ailelerin beslenme tutumlarının düzenlenmesinde ve sağlıklı nesillerin yetiştirilmesinde vazgeçilmez bir katkı sağlar.

Özet (Çeviri)

Objective: Attitudes towards nutrition during childhood affect healthy eating habits and a healthy life throughout life. This study was conducted to investigate the effects of the attitudes of mothers who have children aged 12-48 months during the nutrition process on the nutritional status and physical development of the child. Materials and Methods: The study was a cross-sectional study and was conducted with a face-to-face survey. Surveys were applied to mothers (N=166) who applied to the Istanbul Ömer Dağ Education Family Health Center and had children aged 12-48 months. Data collection tools consisted of the Mother and Child Information Form, the Information Form Including the Nutritional Characteristics of Children, the Food Consumption Record and the Mother's Attitudes Scale during the Nutrition Process. The data of the study were evaluated using the basic version of the Nutrition Information System (BeBIS) program. All statistical analyses were performed using the program. Data were analyzed using Mann-Whitney-U and Kruskal Wallis-H tests. Results: The mean age of the mothers participating in our study was 32.48±5.19 and the mean age of their children was 28.70±11.82 months. Data obtained from 166 mothers were examined in our study. 6% (n=10) of the mothers were primary school graduates; 4.8% were secondary school graduates (n=8); 33.1% were high school graduates (n=55) and 56% (n=93) were university graduates. 63.9% of the participants were unemployed. 80.1% of the participants had a nuclear family family type. 69.3% (n=115) had a moderate economic status perception. 38.6% (n=64) of the participants had a single child; 44% had 2 children and 17.5% had 3 or more children. The mean gestational age of the children included in the study group was 39.0 (32.0-44.0) weeks. The study group was determined to be 34.9% (n=58) aged 12-23 months; 30.7% (n=51) aged 24-36 months; and 34.3% (n=57) aged 37-48 months. When the growth and development status were examined according to height and weight percentile values; the median height of all participants aged 12-23 months was 80.0 cm, with the most frequent distribution being between 25-75% percentile, the median height value for all participants aged 24-36 months was 90.0 cm, with the most frequent distribution being between 50-75%, and the median height value for all participants aged 36-48 months was 98.0 cm (90.0-116.0), with the most frequent distribution being between 25-90% percentile. In the weight percentile distribution; The median weight of all participants between 12–23 months was 11.0 kg and the most common ranges were 25–75%, the median weight of all participants between 24–36 months was 13.0 kg in the general group and the distribution was between 50–75%, the median weight of all participants between 37–48 months was 14.80 kg in all participants and the highest rate was between 25–50%. 51.2% (n=85) of the children were male and 48.8% (n=81) were female. When the birth weight of the children was examined, it was found that 54.8% (n=91) were 3000-4000 g; 33.7% (n=56) were 2000-3000 g and 8.4% (n=14) were 4000 g. 94.6% (n=157) of the children continued to be breastfed. The duration of breastfeeding for children from birth is 13.87±7.59 months; the average time for switching to complementary food is 5.78±0.68 months. It was determined that after breastfeeding, 85.5% of the children were given vegetable soup; 77.7% vegetable-fruit puree; 59.6% foods such as pudding; 57.8% eggs and cheese; 41% meatballs and meat dishes; and 31.9% formula. 45.8% (n=76) of the children consumed a meal in about half an hour, 38.6% in 10 minutes, and 15.7% (n=26) in more than half an hour. 45.2% (n=75) of the children had normal appetites; 30.1% (n=50) had good appetites, and 24.7% (n=41) had poor appetites. 58.4% (n=97) of the children were fed by someone other than their mothers. It was determined that 55.4% of the children (n=92) were cared for by someone other than their mothers since birth. The mothers in the study group received a minimum of 27 and a maximum of 116 points from the Feeding Process Maternal Attitudes Scale (PFAS) (mean 60.48±19.00). A negative statistically significant correlation was found between the total PAS scores and the child's birth time (Rho=-0.177, p=0.023), weight percentile (Rho=-0.224, p=0.004) and the question of when the child was breastfed (Rho=-0.233, p=0.004). A negative significant correlation was found between the“Negative Mood during Meals”scores and weight percentile (Rho=-0.253, p=0.001) and the duration of the child's breastfeeding (Rho=-0.212, p=0.009). There is a negative statistically significant correlation between the“Attitudes Towards Inadequate/Unbalanced Nutrition”scores of the BSATÖ sub-dimensions and the duration of breastfeeding of the child (Rho=-0.173, p=0.033). A negative statistically significant correlation was found between the“Negative Feeding Strategies”scores and the duration of complementary feeding of the child (Rho=-0.195, p=0.012). There is a statistically significant difference between the“Negative Emotional State During Meals”score of the BSATÖ sub-dimension and the mother's employment status (Z=-2.392, p=0.017). Children's excessive consumption of foods containing protein, Vitamin A, Sodium and Potassium; It has been determined that they are“undernourished”in terms of foods containing magnesium and vitamin E. As a result of the study conducted to evaluate the effect of the attitudes of mothers who have children aged 12-48 months during the feeding process on the nutritional status and physical development of the child; it has been determined that foods containing protein, vitamin A, sodium and potassium are consumed“too much”; that they are“undernourished”in terms of foods containing magnesium and vitamin E; that the general attitudes of the mothers have an important effect on the nutritional status and physical development of the child, that children with good appetite are mostly concentrated in high weight percentile groups; and that 36.6% of children with poor appetite are in the 25-50th percentile range. It has been determined that mothers whose children are in the 25-50th percentile range react more to the opinions of others; that they are in a negative emotional state and have negative feeding strategies. Conclusion: It has been found that children aged 12–24 months have high intakes of protein, vitamin A, riboflavin (vitamin B2), pyridoxine (vitamin B6), ascorbic acid (vitamin C), sodium, potassium, calcium, phosphorus and zinc; on the other hand, some vital macro and micronutrients such as carbohydrates, dietary fiber, tocopherol (vitamin E), magnesium and iron, especially energy intake, are insufficient. It has been found that children aged 25–35 months have high intakes of nutrients such as protein, polyunsaturated fat, vitamin A, vitamin B1 (thiamine), vitamin B2 (riboflavin), vitamin B6 (pyridoxine), folate, vitamin C, sodium, potassium, calcium, phosphorus and zinc; however, their intake of carbohydrates, vitamin E and magnesium is insufficient. Children aged 36–48 months have high intakes of protein, total fat, polyunsaturated fatty acids, vitamin A, vitamin B1 (thiamine), vitamin B2 (riboflavin), vitamin B6 (pyridoxine), folate, vitamin C, sodium, potassium, phosphorus, iron and zinc. Children with good appetites are mostly concentrated in high weight percentile groups. It was determined that 36.6% of children with poor appetites are in the 25-50th percentile range. Mothers whose children are in the 25-50th percentile range react more to the opinions of others; they are in a negative mood and have negative feeding strategies. In mothers with premature babies and mothers whose children are breastfed for less than 6 months; negative mood is high and these mothers have negative attitudes towards inadequate/unbalanced nutrition. Children who are breastfed for a short time are started on supplementary food early; the body weight and abdominal circumference of these children are low according to the percentile. Working mothers, mothers whose children have low birth weights, mothers whose children consume a meal for more than half an hour, and mothers whose children have poor appetites experience negative moods during meals. Mothers force-feed their children born with low birth weights. Mothers who have a child with a poor appetite have 'insufficient/unbalanced, forced and negative feeding' attitudes and are reactive to other individuals regarding the child's appetite. Children with a normal appetite have higher fiber values. Boys have higher energy, protein, vitamin B6 and fat values compared to girls. Mothers whose children have poor appetite experience negative moods during meals, are reactive to the opinions of others and force-feed their children. Similarly, these mothers have higher scale scores compared to other groups. At the end of the study, it was revealed that the general attitudes of mothers have a significant effect on the nutritional status and physical development of the child. Family physicians play a critical role in supporting the healthy development and nutritional status of children. Family physicians can support the development of their children by providing mothers with the right guidance. In this context, the field of family medicine is an effective platform not only for providing individual health services but also for preventing social health problems and increasing health literacy. Family medicine practices make an indispensable contribution to supporting healthy growth and development in childhood, regulating families' nutritional attitudes, and raising healthy generations.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    187273

    Öğretmenlerin A vitaminine ilişkin bilgi ve davranışları

    Teachers' knowledge and behaviours concerning vitamin A

    NERGÜL KURTCU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    Eğitim ve ÖğretimGazi Üniversitesi

    Aile Ekonomisi ve Beslenme Eğitimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MİNE ARLI

  2. Tez No

    734423

    Çocukların beslenme büyüme gelişme ve aşı takibini etkileyen sosyodemografik faktörlerin araştırılması

    Investigation of sociodemographic factors affecting nutrition, growth, development and vaccination follow-up in children

    FUAT LALOĞLU

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıSağlık Bakanlığı

    Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    UZMAN MÜFERET ERGÜVEN

  3. Tez No

    873451

    Çocuk Genetik Hastalıkları Polikliniğinde 2000-2023 yılları arasında takip ettiğimiz akondroplazi tanılı hastaların klinik izlemlerinin değerlendirilmesi, komplikasyonların yönetimi ve genetik danışma verilmesi

    Evaluation of the clinical follow-up of patients diagnosed with achondroplasia between 2000-2023 in the Pediatric Genetics Clinic, management of complications, and providing genetic counseling

    SIMUZAR ALIYEVA

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıMarmara Üniversitesi

    Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HURİYE NURSEL ELÇİOĞLU

  4. Tez No

    288434

    Down sendromlu çocuklarda glutatyon s- transferaz polimorfizmi ve fenotipik çeşitlilik üzerine etkileri

    Glutathione s-transferase polymorphisms in children with down syndrome and its influences on phenotypic diversity

    BİRSEN BAYSAL

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    GenetikDokuz Eylül Üniversitesi

    Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ÖZLEM GİRAY BOZKAYA

  5. Tez No

    769628

    Aile hekimlerinin anne sütü ve emzirme ile ilgili bilgi, tutum ve farkındalık durumu

    The level of knowledge, attitude and awareness of family physicians about breast milk and breastfeeding

    ELİF BİÇER

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Aile HekimliğiSağlık Bilimleri Üniversitesi

    Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı

    UZMAN ZEYNEP AŞIK

Geri Dön