Lise öğrencilerinin biyoteknoloji hakkındaki görüşlerinin, tutumlarının ve biyoetik değerlerinin belirlenmesi
Determination of high school students' opinions, attitudes and bioethical values about biotechnology
- Tez No: 929368
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET YAKIŞAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Biyoloji, Biyoteknoloji, Eğitim ve Öğretim, Biology, Biotechnology, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Biyoloji Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 96
Özet
Bu araştırma lise öğrencilerinin biyoteknoloji hakkında görüşlerini, tutumlarını ve biyoetik değerlerini belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya Samsun ilinde Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı lisede 9. ve 12. sınıflarda öğrenim gören 67 öğrenci katılmıştır. Araştırmada kullanılan veri toplama aracı olarak biyoteknoloji konuları ile ilgili ikilem senaryoları ve Biyoteknoloji tutum ölçeği kullanılmıştır. Çalışma sürecinde ilk hafta senaryolar uygulanmış, öğrencilerden gerekli cevaplar alındıktan sonra haftaya biyoteknoloji tutum ölçeği uygulanmıştır. Çalışmada nitel ve nicel öğelerin bir arada bulunduğu karma yöntem kullanılmıştır. Nitel verilerin toplandığı ikilem senaryolarından elde edilen veriler betimsel analiz ile analiz edilmiştir. Nicel verilerin analizinde biyoteknoloji tutum ölçeğinden elde edilen veriler t-testi ile analiz edilmiştir. Araştımanın sonuçları incelendiğinde öğrencilerin biyoteknolojiye yönelik tutumları arasında cinsiyet ve sınıf düzeyi açısından anlamlı bir farklılık bulunamamıştır. Öğrencilerin tutum ölçeğine verdikleri cevaplar madde madde karşılaştırıldığında, bazı maddelerde hem cinsiyet hem de sınıf seviyesi açısından anlamlı farklılıklar tespit edilmesine rağmen, Biyoteknoloji tutum ölçeğindeki toplam ortalama puanları açısından karşılaştırıldığında cinsiyet ve sınıf düzeyi değişkeni açısından gruplar arasında anlamlı fark tespit edilememiştir. İkilem senaryolarıdan elde edilen sonuçlara göre öğrencilerin ata tohumu ve genetiği değiştirilmiş tohum kullanma noktasında kararsız kaldıkları, ancak ata tohumu yerine GDO'lu tohumu daha fazla oranda tercih ettikleri ve açlığa çözüm bulabileceği için altın pirincin gerekli ülkelerde dağıtılması gerektiğini düşündükleri, kozmetik amaçlı hayvan deneylerine karşı oldukları, öjenik uygulamasına izin vermek istemedikleri, gelecekte sahip olacağı hastalıkları belirlemek için kişinin genetik tanı testi yaptırmasını doğru bir uygulama olarak gördükleri, ötenazi uygulamasına bazı durumlarda izin verilmesi gerektiğini düşündükleri, yapay et ile beslenmeye büyük oranda karşı oldukları, ailelerin çocuklarının cinsiyetini seçme hakkının olmamaması gerektiğini düşündükleri, ülkemizde taşıyıcı annelik uygulamasının bazı durumlar için izin verilmesi gerektiğini düşündükleri ve tarımda biyolojik gübre kullanımını destekledikleri tespit edilmiştir. Çalışmaya katılan öğrencilerin senaryolara cevap vermesinde etkili olan temel etik yaklaşımlar incelendiğinde, Ata tohumu, Altın pirinç, Öjenik, Hastalığını öğrenir miydin? ve Gübre kullanımı senaryolarında, daha çok Yarar yaklaşımı çerçevesinde; Ötenazi ve Taşıyıcı annelik senaryolarında, Hak yaklaşımı çerçevesinde; Yapay et ve Erkek mi? Kız mı? Senaryolarında, Doğal olanı tercih etme yaklaşımı çerçevesinde; Tavşan Ralph senaryosunda ise daha çok Erdem yaklaşımı çerçevesinde cevaplar verdikleri tespit edilmiştir. Öğrencilerin sınıf düzeyi artmasına rağmen biyoteknolojiye yönelik tutumlarında anlamlı bir artışın olmadığı görülmektedir. Buradan yola çıkılarak biyoteknolojiye yönelik tutumlarının artmasını sağlamak için öğretim programlarının biyoteknoloji ile ilgili kısımlarının düzenlenmesi, öğretmen yetiştiren fakültelerin müfredatlarında bu konuya ait kazanım sayısının artması ve konuya geniş yer verilmesi, biyoteknoloji konusu ile ilgili ders saati ve etkinliklerin artırılması önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
This study was conducted to determine high school students' views, attitudes, and bioethical values about biotechnology. Sixty-seven students in the 9th and 12th grades of a high school affiliated with the Ministry of National Education in Samsun province participated in the study. Dilemma scenarios about biotechnology topics and the Biotechnology Attitude Scale were used as data collection tools. In the study process, the scenarios were applied in the first week, and after the students received the necessary answers, the biotechnology attitude scale was applied the following week. The study used a mixed method with qualitative and quantitative elements. The data obtained from the dilemma scenarios in which qualitative data were collected were analyzed with descriptive analysis. The quantitative data analysis data from the biotechnology attitude scale were analyzed with a t-test. When the study results were analyzed, no significant difference was found between students' attitudes toward biotechnology regarding gender and grade level. When the student's responses to the attitude scale were compared item by item, although significant differences were found in some items in terms of both gender and class level, no significant difference was found between the groups in terms of gender and class level variables when compared in terms of total mean scores in the Biotechnology Attitude Scale. According to the results obtained from the dilemma scenarios, students were undecided about using ancestor seeds and genetically modified seeds but preferred GMO seeds more than ancestor seeds, thought that golden rice should be distributed in the necessary countries because it could find a solution to hunger, were against animal experiments for cosmetic purposes, and did not want to allow eugenics, It has been determined that they think that it is a correct practice to have a genetic diagnostic test to determine the diseases that a person will have in the future, they believe that euthanasia should be allowed in some cases, they are primarily against artificial meat nutrition, they think that families should not have the right to choose the gender of their children, they think that surrogate motherhood should be allowed in some cases in our country and they support the use of biological fertilizers in agriculture. When the main ethical approaches that influenced the student's responses to the scenarios are examined, it is seen that in the scenarios of ancestor seed, golden rice, and eugenics, Would you learn about your disease? and fertilizer use, they are mainly within the framework of the Benefit approach; in the scenarios of euthanasia and surrogacy, they are within the framework of the Rights approach; in the scenarios of artificial meat and Boy or Girl? Girl? In the Ralph the Rabbit scenario, it was found that they gave answers mainly within the framework of the Virtue approach. Although the students' grade levels increased, there was no significant increase in their attitudes toward biotechnology. Based on this, to improve their attitudes towards biotechnology, it is suggested that the parts of the curricula related to biotechnology should be arranged, the number of acquisitions related to this subject should be increased in the curricula of teacher training faculties, and the subject should be given wide coverage, and the course hours and activities related to the topic of biotechnology should be increased.
Benzer Tezler
- Tasarlanan yapılandırmacı bir eğitim programının lise öğrencilerinin 'insanın genetik yapısı ve genom projesi' hakkındaki algıları, kavram yanılgıları ve biyoloji dersine yönelik tutumlarına etkisi
Başlık çevirisi yok
FUNDA SEMENDEROĞLU
Doktora
Türkçe
2012
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiOrtaöğretim Fen ve Matematik Alanları Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALİL AYDIN
- Lise öğrencilerinin biyoteknolojiye yönelik tutumlarının değerlendirilmesi: Ağrı ili örneği
Evaluation of high school students' attitudes towardsbiotechnology: The case of Ağrı province
YASEMİN MUTLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
BiyoteknolojiIğdır ÜniversitesiTarımsal Biyoteknoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KAAN HÜRKAN
DOÇ. DR. YAKUP ERDAL ERTÜRK
- Lise öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalara yönelik tutum ve görüşleri, satın alma niyetleri: Eskişehir TOKİ Şehit İkram Cirit Anadolu Lisesi örneği
High school students 'attitudes, opinions and purchase intention on genetically modified organisms: An examination in Eskisehir TOKİ Şehit İkram Cirit Anatolian High School
MERVE TABAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
BiyoteknolojiEskişehir Teknik Üniversitesiİleri Teknolojiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BERRİN AYAZ TÜYLÜ
- Fen bilgisi öğretmen adayları ve öğretmenlerinin biyoteknoloji ve genetik mühendisliği bilgi düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından karşılaştırılması
The comparison for several variables of knowledge levels of science teachers and prospective science teachers about biotechnology and genetic engineering
GÜLŞAH GÜRKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Eğitim ve Öğretimİnönü Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SİBEL ŞIK KAHRAMAN
- Lise öğrencilerine yönelik model bir modern biyoteknoloji - tüketici eğitimi programının geliştirilmesi ve uygulanması
Developing and implementing a model modern biotechnology-consumer education program for high school students
FATMA AKSOY ÇAĞLAR