Gemilerden atık alımına dair ulusal ve uluslararası çevre mevzuatlarının incelenmesi: Trabzon, Giresun ve Samsun Yeşilyurt liman örnekleri
Examination of national and international environmental regulations on waste collection from ships: Examples of Trabzon, Giresun and Samsun Yeşilyurt ports
- Tez No: 929991
- Danışmanlar: PROF. DR. NEVZAT BEYAZIT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Çevre Mühendisliği, Environmental Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 177
Özet
Gemilerin ürettiği atıklar ile yük atıklarının denize verilmesinin önlenmesi, deniz ortamının korunması ve gemi kaynaklı kirliliğin önüne geçilmesi amacıyla, gemilerden atık alınması için atık kabul tesislerinin kurulması ve işletilmesi ulusal ve uluslararası mevzuatlarla belirlenmiştir. Ülkemizde, Gemilerden Atık Alınması ve Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ile gemilerden atık alım esasları, atık kabul tesislerinin kurulması ve işletilmesi hakkında tüm usul ve esaslar belirlenmiştir. Bu yönetmelik ve buna bağlı tüm mevzuatlardaki amaç; deniz yetki alanlarında bulunan gemiler tarafından üretilen atıklar ile yük atıklarının deniz ortamına verilmesinin önlenmesi ve deniz ortamının korunması amacıyla, yükümlüleri tarafından atık kabul tesislerinin kurulması ve işletilmesi ile atık alma gemilerine ilişkin usul ve esasları belirlemektir. Deniz kirliliği, denizlerdeki ekosistemine zarar veren, insan sağlığını bozan, balıkçılıkda dahil olmak üzere denizlerdeki tüm faaliyetleri olumsuz etkileyen, genel olarak deniz suyu kalitesini azaltan her türlü atığın dolaylı ve/veya doğrudan boşaltılması sonucunda oluşan kirlilik olarak tanımlanır. Gemilerden Atık Alınması ve Atıkların Kontrolü Yönetmeliği dünyada birçok ülkenin de taraf olduğu Denizlerin Gemiler Tarafından Kirletilmesinin Önlenmesi Hakkında Uluslararası Marpol 73/78 Sözleşmesi'ne dayanılarak hazırlanmıştır. Ayrıca bu yönetmeliğin hazırlanmasında, Gemilerden Atık Alımı için Atık Kabul Tesisleri Hakkında 17 Nisan 2019 tarihli ve 2019/883 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi de dikkate alınmıştır. Ülkemiz ayrıca Barselona Sözleşmesi olarak bilinen Akdeniz'in Kirliliğe Karşı Korunması Sözleşmesi, Birleşmiş Milletler Çevre Programı'nın (UNEP) 1974 yılında kurduğu“Bölgesel Denizler Programı”kapsamında Akdeniz'deki gemilerin, uçakların ve kara taşıtlarının yol açtığı kirlenmeyi önleyerek ve azaltarak Akdeniz'in korunması hedefini içeren sözleşmeye ve Karadeniz'in Kirliliğe Karşı Korunması Sözleşmesinin (Bükreş Sözleşmesi) Karadeniz'de Biyolojik Çeşitliliğin ve Peyzajın Korunması Protokolüne de taraftır. Bükreş Sözleşmesine Karadeniz'e kıyısı olan 6 ülke (Bulgaristan, Gürcistan, Romanya, Rusya, Ukrayna, Türkiye) taraftır. Barselona Sözleşmesi, 1995 yılında, deniz çevresinin yanı sıra, kıyı alanlarını da kapsayacak biçimde genişletilmiş, ayrıca, sürdürülebilir kalkınma hedefi, halkın katılımı, çevresel etki değerlendirmesi gibi unsurlar getirilmiştir. Bu çerçevede, yenilenen Sözleşme'nin adı“Akdeniz'in Deniz Ortamı ve Kıyı Bölgesinin Korunması Sözleşmesi”olarak değiştirilmiş olup, yeni sözleşme 2004 yılında yürürlüğe girmiştir. Bu çalışmada; gemi kaynaklı atıkların kontrol edilmesi ve denizlerin kirletilmesinin önüne geçilmesi, atık kabul tesislerinin kurulması ve işletilmesi ile ilgili ulusal ve uluslararası mevzuatlar incelenmiş ve Trabzonport, Giresunport ve Samsun Yeşilyurt limanlarındaki kurulu atık kabul tesisleri örneklendirilmiştir. Ulusal mevzuatlar kapsamında ülkemiz limanlarında atık kabul tesisleri hali hazırda kurulmuş olduğu ve gemilere atık alım hizmeti verildiği görülmektedir. Fakat gemi kaynaklı oluşan tüm atıkların çıkartılan mevzuatlar ile tam anlamıyla kategorize edilmediği, liman atık kabul tesislerinin atık alım hizmeti karşılığında aldıkları ücretler ile yayımlanan tebliği de belirlenmiş ücretlerin yeterli kategorize edilmediği, atık kabul tesisi personellerinin atık alım hizmeti ve atık kabul tesislerinin işletilmesi kapsamında mesleki yeterliliğe ve eğitime sahip olmadıkları görülmüştür. Limanlarda yer alan atık kabul tesisleri projelendirilirken limanların hizmet verdikleri gemi tür ve büyüklükleri baz alınarak çıkartılan mevzuatlara uygun şekilde projelendirildiği tespit edilmiştir. Fakat dünya ticaretindeki artışın ülkemiz limanlarına yansıması ve bu yansıma nedeni ile hizmet verilen gemi tür ve büyüklüklerinin değişmesi, bu değişim nedeni ile atık tür ve miktarlarında meydana gelecek artış ve değişime mevcut atık kabul tesislerinin uyum sağlamalarının zor olabileceği düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
The establishment and operation of waste reception facilities for receiving waste from ships in order to prevent the transfer of waste generated by ships and cargo waste to the sea, protect the marine environment and prevent ship-borne pollution has been determined by national and international legislations. In our country, all procedures and principles about Waste Collection from Ships and Waste Control Regulation, principles of waste collection from ships, establishment and operation of waste reception facilities have been determined. The purpose of this regulation and all related legislation is to; to determine the procedures and principles related to the establishment and operation of waste reception facilities and waste collection vessels by their responsible persons in order to prevent the transfer of wastes and cargo wastes produced by ships located in maritime jurisdictions to the sea and to protect the marine environment.Marine pollution is defined as pollution caused by the indirect and/or direct discharge of all kinds of wastes that damage the marine ecosystem, impair human health, negatively affect all activities in the seas, including fishing, and generally reduce the quality of seawater. The Regulation on Waste Collection from Ships and Waste Control has been prepared on the basis of the International Marpol Convention 73/78 on the Prevention of Pollution of the Seas by Ships, to which many countries in the world are also parties. In addition, the European Parliament and Council Directive 2019/883 dated April 17, 2019 on Waste Reception Facilities for the Reception of Waste from Ships was also taken into account in the preparation of this regulation. Our country is also a party to the Convention on the Protection of the Mediterranean Sea Against Pollution, known as the Barcelona Convention, the convention on the Protection of the Mediterranean Sea Against Pollution, the United Nations Environment Programme (UNEP) established in 1974, the“Regional Seas Programme”, which includes the goal of protecting the Mediterranean Sea by preventing and reducing pollution caused by ships, aircraft and land vehicles, and the Protocol on the Protection of Biodiversity and Landscape in the Black Sea of the Convention on the Protection of the Black Sea Against Pollution (Bucharest Convention). 6 countries bordering the Black Sea (Bulgaria, Georgia, Romania, Russia, Ukraine, Turkey) are parties to the Bucharest Convention. In 1995, the Barcelona Convention was expanded to cover coastal areas as well as the marine environment, and elements such as the sustainable development goal, public participation, and environmental impact assessment were introduced. Within this framework, the name of the renewed Convention has been changed to the“Convention on the Protection of the Marine Environment and Coastal Zone of the Mediterranean”, and this new convention entered into force in 2004. In this study; national and international legislations related to controlling ship-borne waste and preventing marine pollution, establishing and operating waste reception facilities were examined and the established waste reception facilities at Trabzonport, Giresunport and Samsun Yeşilyurt ports were exemplified. It is seen that waste acceptance facilities have already been established in the ports of our country within the scope of national legislations and waste reception services are provided to the ships. However, it has been observed that all wastes generated from ships are not fully categorized by the legislations issued, the fees received by the port waste reception facilities in exchange for waste reception services and the fees determined in the communiqué published are not adequately categorized, the waste reception facility personnel do not have professional qualifications and training within the scope of waste reception services and the operation of waste reception facilities. It has been determined that the waste reception facilities located in the ports are designed in accordance with the legislations issued based on the type and size of ships that the ports serve. However, it is thought that the increase in world trade is reflected in the ports of our country and that the types and sizes of ships served change due to this reflection, the increase in waste types and quantities due to this change and the change may be difficult for existing waste reception facilities to adapt to.
Benzer Tezler
- Petrol türevli atık yağların ultrasonik yöntemle susuzlaştırılması
Dewatering of petroleum derived waste oils by ultrasonic method
NURULLAH ÖZDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Çevre MühendisliğiGebze Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EBUBEKİR YÜKSEL
- Türkiye'deki liman atık kabul tesislerinin bazı kirlilik parametreleri bakımından değerlendirilmesi
Evaluation of some pollution parameters of port waste reception facilities in Turkey
EMRE SUBAŞI
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Çevre MühendisliğiNiğde ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NESLİHAN DOĞAN SAĞLAMTİMUR
- Demir-çelik sektörüne yönelik limanlarda sürdürülebilir atık yönetimi
Iron-steel factory harbours and sustainable waste management
CENK AKSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Çevre MühendisliğiKocaeli ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL ÖZBAY
- Gemi kaynaklı atıkları alan bir atık kabul tesisinde karbon ayak izinin belirlenmesi
Determination of the carbon footprint of a port reception facility for ship generated waste
ADNAN SERKAN TORÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN ATİLLA ARIKAN
- Doğu Karadeniz'deki bazı limanlarda (Trabzon, Rize, Hopa, Giresun, Ordu, Ünye) atık alım tesislerinin incelenmesi ve verimliliğinin belirlenmesi
Research and determination of efficiency of waste reception facilities in some ports (Trabzon, Rize, Hopa, Giresun, Ordu, Ünye) of Eastern Blacksea
PINAR GENÇTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Balıkçılık TeknolojisiKaradeniz Teknik ÜniversitesiBalıkçılık Teknolojisi Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMET BORAN