Okul öncesi dönemdeki çocuklara yönelik pragmatik dil becerileri değerlendirme ölçeğinin geliştirilmesi
Development of a scale for the assessment of pragmatic language skills in preschool children
- Tez No: 930126
- Danışmanlar: PROF. DR. LATİFE ÖZAYDIN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Eğitim ve Öğretim, Linguistics, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hasan Kalyoncu Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 105
Özet
Bu çalışma, okul öncesine devam eden 36-72 aylık çocukların pragmatik dil becerilerini değerlendirme ölçeğinin geliştirilmesi amacıyla hazırlanan bir ölçek geliştirme çalışmasıdır. Bu sebeple çalışma temel araştırma olarak tasarlanmıştır. Pragmatik dil becerilerinin değerlendirilmesi çocukların sosyal ve akademik hayatlarında karşılaşabilecekleri sorunların önüne geçilebilmesi ve erken müdahalenin programlanması açısından önemlidir. Çalışmanın örneklemini 2023-2024 yılında Gaziantep ilinin Şehitkamil ve Şahinbey merkez ilçelerinde okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 519 çocuğun 121 öğretmeni oluşturmuştur. Çocuklara ilişkin veriler öğretmenlerinden toplanmıştır. Ölçüt geçerliği için 35 çocuğa (35 öğretmen), ayırt edici geçerlik için 42 çocuğa (11 öğretmen) ve Test Tekrar Test için 41 çocuğa (8 öğretmen) ulaşılmıştır. Araştırmacı tarafından geliştirilen“Pragmatik Dil Becerileri Değerlendirme Ölçeği (PRA-DİL)”nin ölçüt geçerliğini test etmek amacıyla“Sosyal İletişim Becerileri Kontrol Listesi”kullanılmıştır. Ayırt edici geçerlik analizine ilişkin olarak otizm spektrum bozukluğu (n=21) ve bilişsel gelişimsel geriliği (n=21) tanısı olan çocukların öğretmenlerinden veri toplanmıştır. Ölçeğe ilişkin verilerin analizinde yapıyı keşfetmek için Açımlayıcı Faktör Analizi kullanılmıştır. Açımlayıcı Faktör analizi sonucu ortaya çıkan yapıyı doğrulamak içinse Doğrulayıcı Faktör Analizine başvurulmuştur. Güvenirlik analizlerinde iç tutarlılık için Cronbach's Alpha (α) ve McDonald's Omega (ω) katsayıları, Test tekrar test güvenirliği içinse Pearson Korelasyon katsayıları hesaplanmıştır. Yapılan analizler sonucunda ölçeğin 3 faktörden ve 23 maddeden oluşan bir yapıya sahip olduğu tespit edilmiştir. Faktörlere ilişkin maddeler incelenerek alt boyutlar“İletişimsel Niyetler”,“Söylem Yönetimi Becerileri”ve“Bağlam”olarak isimlendirilmiştir. Açımlayıcı Faktör Analizi sonuçlarına göre üç faktörlü yapı, ölçeğin toplam varyansının %69,498'ini açıklamaktadır. Doğrulayıcı Faktör Analizi sonucu uyum iyiliği indeks değerleri ölçeğin teorik modelinin veri setiyle yüksek düzeyde uyum sağladığını göstermiştir. Cronbach's Alpha (α) ve McDonald's Omega (ω) katsayılarına göre ölçek geneli ve faktörlere ilişkin güvenilirlik düzeylerinin oldukça yüksek olduğu belirlenmiştir. Test tekrar test güvenirliğine ilişkin olarak uygulanan Pearson korelasyon ile bağımlı örneklem t-test analizi sonuçları, ölçeğin zamana karşı değişmezliğini ve ölçüm sonuçlarının kararlılığını desteklemektedir. Ölçüt geçerliği sonuçlarında Sosyal İletişim Becerileri Kontrol Listesi ile yüksek düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu görülmektedir (r = ,717, p < ,000). Çalışmanın tipik gelişen çocuklar ve yetersizliği olan çocuklar (OSB ve Zihinsel Yetersizlik) olmak üzere iki zıt gruba uygulanan ayırt edici geçerlilik analizi sonuçlarına göre, ölçek genel puanının gruplara göre istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde farklılaştığı tespit edilmiştir (t = 17,508, p < ,001). Analiz sonuçları“PRA-DİL”in öğretmenlerin okul öncesindeki çocukların pragmatik dil becerilerini ölçmede kullanabilecekleri geçerli ve güvenilir bir araç olduğunu göstermiştir.
Özet (Çeviri)
This study is a scale development study prepared for the purpose of developing a scale to evaluate the pragmatic language skills of 36-72 month old preschool children. For this reason, the study was designed as basic research. Evaluating pragmatic language skills is important in preventing problems that children may encounter in their social and academic lives and in programming early intervention. The sample of the study consisted of 121 teachers of 519 children attending pre-school education institutions in the central districts of Şehitkamil and Şahinbey of Gaziantep province in 2023-2024. Data on children were collected from their teachers. For criterion validity, 35 children (35 teachers), for discriminant validity, 42 children (11 teachers) and for Test-Retest, 41 children (8 teachers) were reached. The“Social Communication Skills Checklist”was used to test the criterion validity of the“Pragmatic Language Skills Assessment Scale (PRA-LA)”developed by the researcher. Exploratory Factor Analysis was used to explore the structure in the analysis of the data related to the scale. Confirmatory Factor Analysis was used to verify the structure that emerged as a result of the Exploratory Factor Analysis. In reliability analyses, Cronbach's Alpha (α) and McDonald's Omega (ω) coefficients were calculated for internal consistency, and Pearson Correlation coefficients were calculated for test-retest reliability. As a result of the analysis, it was determined that the scale had a structure consisting of 3 factors and 23 items. The items related to the factors were examined and the sub-dimensions were named as“Communicative Intentions”,“Discourse Management Skills”and“Context”. According to the results of Exploratory Factor Analysis, the three-factor structure explains 69.498% of the total variance of the scale. As a result of the Confirmatory Factor Analysis, the goodness of fit index values showed that the theoretical model of the scale had a high level of fit with the data set. According to Cronbach's Alpha (α) and McDonald's Omega (ω) coefficients, it was determined that the reliability levels of the scale in general and the factors were quite high. The results of the Pearson correlation and dependent sample t-test analysis applied to test-retest reliability support the invariance of the scale over time and the stability of the measurement results. In the criterion validity results, it is seen that there is a highly significant relationship with the Social Communication Skills Checklist (r = .717, p < .000). According to the results of the discriminant validity analysis applied to two contrasting groups, typically developing children and children with disabilities (ASD and Mental Disability), it was determined that the general score of the scale differed statistically significantly according to the groups (t = 17,508, p < ,001). The analysis results showed that“PRA-LA”is a valid and reliable tool that teachers can use to measure the pragmatic language skills of preschool children.
Benzer Tezler
- 5-6 yaş çocuklarına yönelik 1990-2010 yılları arasında basılan resimli kitapların çocuğa görelik kavramına göre incelenmesi
Illustrated books for children 5-6 years old children, published between the years 1990-2010 according to the examination of the concept see
HANDEGÜL BİLGİN
Yüksek Lisans
İngilizce
2011
Eğitim ve ÖğretimMarmara Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. OYA ABACI
- Okul öncesi dönemdeki çocuklara yönelik psikososyal gelişim programının etkinliğinin değerlendirilmesi
Evaluation of the effectiveness of the psychosocial development program for preschool children
GÖKÇE ALGÜL
- Okul öncesı̇ dönemdekı̇ çocuklara yönelı̇k analog etkı̇leşı̇mlı̇ oyun tasarımı ı̇çı̇n Jean Pı̇aget'nı̇n gelı̇şı̇m teorı̇sı̇ odağında bı̇r kılavuz önerı̇sı̇
A guide approach to analogue game design for preschoolers: Focusing Jean Piaget's developmental theory for analogue interactive game design
ESRA KARAKUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Güzel SanatlarYıldız Teknik ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ UMUT BURCU TASA YURTSEVER
- Okul öncesi dönemdeki çocuklara yönelik sanal oyunlarda beden algısının üretimi
Production of body perception in virtual games for preschool children
NUR CEREN DEMİRCİ KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
SosyolojiEge ÜniversitesiKadın Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEDA SÜNBÜL OLGUNDENİZ
- Okul öncesi dönemdeki çocuklara yönelik yapılandırmacı öğrenme kuramına dayalı kavram karikatürlerinin geliştirilmesi ve uygulanması
Development and implementation of concept cartoons based on constructivist view of learning for pre-school children
MUHAMMED ALİ ZOROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimRecep Tayyip Erdoğan ÜniversitesiSınıf Öğretmenliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞENGÜL ATASOY