Bir tüketim olgusu olarak NFT: Bireysel ve toplumsal etkilere dair keşifsel bir araştırma
NFT as a comsumption phenomenon: An exploratory research of individual and societal impacts
- Tez No: 930190
- Danışmanlar: DOÇ. DR. İBRAHİM TAYLAN DÖRTYOL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Pazarlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 142
Özet
Yeni teknolojilerin kullanımı ile tüketici davranışı eğilimleri değişiklik göstermektedir. Tıpkı internet teknolojilerinin hayatımıza girmesiyle ortaya çıkan yeni tüketim olguları gibi (Murero, 2001: 144), blok zincir teknolojisinin de yeni tüketim eğilimlerini ortaya çıkarması muhtemel görülmektedir. Bu bağlamda, mevcut araştırmada yeni bir tüketim olgusu (Lee ve Kwon, 2022: 1) olarak ortaya çıkan NFT‟lerin bireysel ve toplumsal etkileri keşfedilmeye çalışılmıştır. Henüz emekleme aşamasında olan bu teknoloji (Zarifis ve Castro, 2022: 11; Ali vd., 2022: 9) gelecekte internet ve sosyal medyanın etkilediği gibi hayatımızı etkileme potansiyeline sahiptir (Ardavanis, 2022: 77). Bu doğrultuda sınırları çizilen kavramsal çerçevede Genişletilmiş Benlik Teorisi (Belk, 1988), Sahiplik Etkisi Teorisi (Thaler, 1980), FOMO, savunmasız tüketiciler ve tüketici güçlendirmesi kavramlarından faydalanılmıştır. Araştırmada Moustakas (1994)'ın adımlarını oluşturduğu transandantal fenomenoloji yaklaşımı benimsenmiştir. Sekiz katılımcı ile yarı yapılandırılmış derinlemesine mülakatlar yapılmıştır. Yapılan analizler sonucunda katılımcıların NFT deneyimine yönelik önemli bulgular keşfedilmiştir. Katılımcıların NFT'ler ile ilgili deneyimlerine ait değişmez bileşenleri beş farklı dokusal tema ortaya çıkarmıştır. Dokusal temalar katılımcıların NFT deneyimlerini nasıl tanımladıklarını açıklamaktadır. Söz konusu temalar“NFT'ler ile temas süreci”,“NFT satın alım sonrası deneyimler”, toplulukların önemi ve ekiplerin işlevi“, ”algılar, duygular ve hatıralar“ ve ”regülasyon ihtiyacı" olarak ifade edilmiştir. Yapısal analizlerde ise, katılımcıların davranışlarının ve deneyimlerinin arkasında yatan öz bilgilere ulaşılmıştır. NFT'lerin satın alınmasında ya da mint edilmesinde rol oynayan en temel güdünün para kazanma arzusu olduğu ortaya çıkmıştır. NFT'lerin statü kazanma ve sosyal olarak kabul görme arzularına ulaşmada aracı bir rol üstlendiği görülmüştür. Bulgular, katılımcıların blok zincir teknolojisine karşı güven duyduklarını göstermiştir. Ancak, proje ekiplerine karşı ciddi bir güvensizlik duygusu tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra, mevcut araştırmanın bulguları NFT yatırımcılarının finansal savunmasızlık ile başa çıkamadıklarını göstermektedir. Bu doğrultuda kanun yapıcıların düzenleme ihtiyacı net bir şekilde hissedilmektedir. Sonuçlar, kavramsal çerçevede belirtilen Genişletilmiş Benlik Teorisi (Belk, 1988), Sahiplik Etkisi Teorisi (Thaler, 1980), FOMO, savunmasız tüketiciler ve tüketici güçlendirmesi kavramlarının çıktıları ile örtüşmektedir. Tüm bu bilgilere ek olarak elde edilen bulgular, Denge Teorisi (Heider, 1958) ve Öz – Belirleme Teorisi (Deci ve Ryan, 1985) ile de desteklenmiştir.
Özet (Çeviri)
The use of new technologies has brought about changes in consumer behavior trends. Just as new consumption phenomena emerged with the advent of internet technologies (Murero, 2001: 144), blockchain technology is also likely to introduce new consumption trends. In this context, the present study aims to explore the individual and societal impacts of NFTs, which have emerged as a new consumption phenomenon (Lee and Kwon, 2022: 1). This technology, which is still in its infancy (Zarifis and Castro, 2022: 11; Ali et al., 2022: 9), has the potential to impact our lives as profoundly as the internet and social media did in the past (Ardavanis, 2022: 77). Within the conceptual framework delineated for this study, the theories of extended self, the endowment effect, FOMO (fear of missing out), vulnerable consumers, and consumer empowerment have been utilized. The study adopts the transcendental phenomenology approach as outlined by Moustakas (1994). Semi-structured in-depth interviews were conducted with eight participants. The analyses revealed significant findings regarding participants' experiences with NFTs. The invariant components of participant' experiences with NFTs were categorized into five distinct textual themes. These textual themes explain how participants describe their experiences with NFTs. The identified themes are expressed as follows:“the process of encountering NFTs,”“post-purchase experiences of NFTs,”“the importance of communities and the roles of teams,”“perceptions, emotions, and memories,”and“the need for regulation.”Structural analyses, on the other hand, uncovered the underlying intrinsic information behind participants' behaviors and experiences. The primary motivation for purchasing or minting NFTs was found to be the desire to earn money. NFTs were also seen to play a mediating role in achieving aspirations for gaining status and social acceptance. Findings indicate that participants trust blockchain technology. However, a significant sense of distrust towards project teams was identified. In addition, the study's findings demonstrate that NFT investors struggle to cope with financial vulnerability. Consequently, the need for regulation is strongly felt. The results align with the outputs of the extended self theory, the endowment effect theory, FOMO, vulnerable consumers, and consumer empowerment concepts outlined in the conceptual framework. Furthermore, the findings are supported by balance theory (Heider, 1958) and self-determination theory (Deci and Ryan, 1985).
Benzer Tezler
- İslami popüler romanlarda Müslüman kimliğinin değişimi
Change of Moslim identity in Islamic popular novels
NAGİHAN DÖNMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
DinOndokuz Mayıs ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. OSMAN EYÜPOĞLU
- Exploring local and global ideals of beauty in Turkey: Discourses and practices of plastic surgery patients and physicians
Türkiye'de güzellik ideallerinin araştırılması: Plastik cerrahi hastalarının ve hekimlerinin söylem ve davranışları
BERNA TARI
Doktora
İngilizce
2008
İşletmeİhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesiİşletme Bölümü
YRD. DOÇ. DR. AHMET EKİCİ
YRD. DOÇ. DR. ÖZLEM SANDIKCI
- Gentrification, community and consumption: Constrycting, conquering and contesting 'the Republic of Cihangir'
Soylulaştırma, camia ve tüketim: Cihangir Cumhuriyeti'nin oluşturulması, keşfi ve sorgulanması
ALTAN İLKUÇAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2004
İşletmeİhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. ÖZLEM SANDIKCI
- Dindarlığın gösteriş tüketimi üzerine etkisi: Burdur ili örneği
The effect of religiousness on fashion consumption: The example of Burdur
PAPATYA TOPCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
İşletmeBurdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİL ESRA DAL
- Gelir ve tüketim ilişkisinin istikrarı: Harcama gruplarına ve zamana göre kantil regresyon modelden kanıtlar
The stability of the income and consumption relationship: Evidence from the quantile regression model according to expenditure groups and time
EBRU UNAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
EkonomiBalıkesir ÜniversitesiUluslararası Ticaret ve Pazarlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. FERHAT TOPBAŞ