Risk gruplarında endokrin bozucu çevresel kirleticilerin farkındalığı
Awareness of endocrine disrupting environmental pollutants in risk groups
- Tez No: 930504
- Danışmanlar: PROF. DR. SIDDİKA SONGÜL YALÇIN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları, Child Health and Diseases
- Anahtar Kelimeler: Endokrin bozucu kimyasallar, çevresel kirleticiler, ftalatlar, bisfenol A, parabenler, Endocrine-disrupting chemicals, environmental pollutants, phthalates, bisphenol A, parabens
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyal Pediatri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyal Pediatri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 72
Özet
Okman, E., Risk Gruplarında Endokrin Bozucu Çevresel Kirleticilerin Farkındalığı. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sosyal Pediatri Programı, Doktora Tezi, Ankara, 2025. Endokrin bozucu kimyasallar (EBK'ler), hormon düzenlemesine müdahale ederek olumsuz sağlık sonuçlarına yol açan eksojen maddelerdir. Yaşamın erken dönemlerinde EBK'lere maruz kalmanın uzun vadeli sağlık etkileri olabileceğinden, hamile kadınlar ve yeni anneler özellikle savunmasızdır. Bu kesitsel, ankete dayalı çalışmanın amacı, bir doğum hastanesindeki hamile kadınlar ve yeni anneler arasında EBK'lere ilişkin farkındalığı değerlendirmektir. Bu kesitsel çalışma Ocak ve Ağustos 2022 tarihleri arasında üçüncü basamak bir hastanede gerçekleştirilmiştir. Hamileler ve yeni doğum yapmış kadınlar arasında EBK'lerin farkındalığını değerlendirmek için Mutualités Libres/AIM 2020 anketine dayanan bir anket kullanılmıştır. Orijinal anket, çeviri ve uzman incelemesi yoluyla Türk toplumu için kültürel ve dil uygunluğu açısından kontrol edilerek oluşturulmuştur. Anket sosyodemografik özellikler, alışkanlıklar, bilgi, bilgi kaynakları, sağlık hizmetleri, değişime hazır olma durumu, beklentiler ve tutumlar ile ilgili bölümler içermektedir. Sonuçlar, katılımcıların %59.2'sinin EBK'lere aşina olmadığını ve birçoğunun kanserler, kısırlık ve çocuklarda gelişimsel bozukluklar da dahil olmak üzere ilişkili sağlık riskleri hakkında farkındalığının olmadığını göstermiştir. Katılımcıların önemli bir kısmı bisfenol A (BPA) veya ftalatları hiç duymamışken, parabenler hakkındaki farkındalık nispeten daha yüksek tespit edilmiştir. Katılımcıların eğitim düzeyinin EBK'ler hakkındaki bilgi ve farkındalık üzerinde belirgin bir etkisi olmadığını görülmüştür. Çalışma, EBK'lere ilişkin farkındalığın artırılmasının, özellikle hamile kadınlar ve yeni anneler gibi hassas popülasyonlarda bilinçli kaçınma davranışlarını teşvik etmek için gerekli olduğu sonucuna varmıştır. Halk sağlığı kampanyaları ve sağlık hizmeti sağlayıcılarının katılımı, farkındalığı arttırmak ve EBK'lerle ilişkili sağlık risklerini azaltmak için çok önemlidir.
Özet (Çeviri)
Okman, E. Awareness of Endocrine Disrupting Environmental Pollutants in Risk Groups. Hacettepe University Graduate School of Health Sciences, Programme of Social Pediatrics, PhD Thesis, Ankara, 2025. Endocrine-disrupting chemicals (EDCs) are exogenous substances that interfere with hormone regulation, leading to adverse health outcomes. Pregnant women and new mothers are particularly vulnerable, as exposure to EDCs during early life stages can have long-term health impacts. This cross-sectional, questionnaire-based study aimed to assess the awareness of EDCs among pregnant women and new mothers at a maternity hospital. This cross-sectional study was conducted in a tertiary care hospital between January and August 2022. A questionnaire based on the Mutualités Libres/AIM 2020 survey was used to assess awareness of EDCs among pregnant and postpartum women. The original survey was adapted culturally and linguistically for the Turkish population through translation and expert review. The questionnaire included sections on sociodemographics, habits, knowledge, information sources, healthcare, readiness for change, expectations, and attitudes. The results showed that 59.2% of participants were unfamiliar with EDCs, and many lacked awareness of the associated health risks, including cancers, infertility, and developmental disorders in children. A significant portion of respondents had never heard of bisphenol A or phthalates, while awareness of parabens was relatively higher. The study findings indicated that educational level did not have a significant impact on knowledge and awareness regarding EDCs. The study concluded that increasing awareness of EDCs is essential for fostering informed avoidance behaviors, especially in vulnerable populations like pregnant women and new mothers. Public health campaigns and healthcare provider involvement are crucial for enhancing awareness and reducing the health risks associated with EDCs.
Benzer Tezler
- Dişi farelerde bisfenol M ile oluşturulmuş karaciğer hasarının incelenmesi
Investigation of liver damage induced by bisphenol M in female mice
MUHAMMED CANİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
BiyolojiSakarya ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NAZAN DENİZ YÖN ERTUĞ
DOÇ. DR. ASUMAN DEVECİ ÖZKAN
- Yeni tanı diyabetli ve prediyabetli hastalarda tiroid volümü ve karotis intima media kalınlığı arasındaki ilişki
Relation between thyroid volume and carotis intima media thickness in patients with newly diagnosed diabetes and prediabetes
ÖMER KIZIL
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
Endokrinoloji ve Metabolizma HastalıklarıErzincan Binali Yıldırım Üniversitesiİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. LEVENT DEMİRTAŞ
- Büyüme hormonu eksikliği tanılı çocuklarda adipositokin düzeyleri, karotis intima media kalınlığı ve visseral yağ dağılımı arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi
Relationship between adipocytokine levels, carotid intima media thickness and visceral fat distribution in children with growth hormone deficiency
TUĞÇE BOZKURT
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2016
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıPamukkale ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SEBAHAT YILMAZ AĞLADIOĞLU
- Kadın tipi saç dökülmesine endokrin biyobozucular ve oksidatif stresin etkisi
The impact of endocrine disruptors and oxidative stress on female pattern hair loss
DEVRİM DENİZ KUŞÇU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2025
DermatolojiAnkara ÜniversitesiDeri ve Zührevi Hast. Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE ŞANLI
- Geriatrik hastalarda tiroid ince iğne aspirasyon biyopsi sonuçlarının değerlendirilmesi, charlson komorbidite indeksi ile korelasyonu ve non geriatrik hastalar ile karşılaştırılması
Evaluation of thyroid fine needle aspiration biopsy results in geriatric patients, correlation with charlson comorbidity index and comparison with non-geriatric patient
MERVE ALTINTAŞ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Endokrinoloji ve Metabolizma HastalıklarıSağlık Bilimleri Üniversitesiİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞERİFE MEHLİKA KUŞKONMAZ