Havuzdere (Yalova) Orta Çağ popülasyonunda metrik analizlerle cinsiyet tayini
Sex determination by metric analysis in Havuzdere medieval population
- Tez No: 930776
- Danışmanlar: PROF. DR. İSMAİL ÖZER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Antropoloji, Anthropology
- Anahtar Kelimeler: Havuzdere (Yalova), İskelet, Orta Çağ, Cinsiyet Tayini, Diskriminant Fonksiyon Analizi, Havuzdere (Yalova), Skeleton, Middle Ages, Sex Estimation, Discriminant Function Analysis
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Antropoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Paleoantropoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 204
Özet
İnsan iskeletlerinin analizinde cinsiyet tahmininde bulunmak amacıyla metrik ölçümlerin kullanılması antropoloji, biyoarkeoloji ve ilgili alanlarda önemli ve güvenilir bir yöntemi temsil etmektedir. Bu çalışma, insan iskeletlerinde metrik ölçümlerin cinsiyet tayininde hangi düzeyde kullanılabilirliğini incelemeyi amaçlamıştır. Orta Çağ dönemine tarihlendirilen Havuzdere (Yalova) popülasyonunda toplam 223 erişkin birey (92♀/131 ♂) üzerinde yapılan çalışmada; cranium, mandibula, sternum, clavicula, scapula, humerus, radius, ulna, pelvis, coxae, sacrum, femur, tibia, fibula ve patella kemikleri cinsiyet tayininde değerlendirmek için incelenmiştir. Bu kemikler üzerinden 139 farklı ölçüm belirlenmiş ve popülasyondaki toplam 2051 adet kemikten 13623 tane ölçüm alınmıştır. Veriler, SPSS 23 programında analiz edilerek, T testi, Wilks Lambda testi, F- testi ve Diskriminant Fonksiyon Analizi uygulanmıştır. Analiz sonuçları, scapula, tibia, sternum ve femur ölçümleri üzerinde cinsiyet tayininde güvenilir bir doğruluk elde edildiğini göstermektedir. Özellikle, scapula yüksekliği %95,50 (%85,70♀/%100♂) oranıyla, tibianın proksimal epifiz genişliği %92,80 (%90,70♀/%94,10♂) oranıyla ve sternumun manubrial genişlik ölçüsü %92,50 (%93,80♀/%91,7♂) oranıyla cinsiyeti belirlemede en güvenilir değişkenler olarak bulunmuştur. Kadınlarda 64 erkeklerde ise 75 ölçümde cinsiyet tayini yapma doğruluğu daha yüksek çıkmıştır. Kemiklerin ayrı ayrı alınan ölçümleri bir arada değerlendirildiğinde cinsiyetleri doğru ayırma oranı artmıştır. Ayrıca araştırmada kullanılan aletlerin kolay ulaşılabilir ve taşınabilir oluşlarından dolayı bu metotlar cinsiyet tespitinde pratik bir uygulama sunmaktadır. Bu bulgular iskelet kalıntılarından cinsiyet tayini gerektiren antropolojik çalışmalar, adli incelemeler ve arkeolojik araştırmalar için oldukça önemlidir. Bunun yanı sıra kullanılan metrik yöntemlerin farklı popülasyonlarda güvenilirliğini ve uygulanabilirliğini doğrulamak için daha büyük ve daha çeşitli örnekler üzerinde daha fazla doğrulama çalışmalarına da ihtiyaç vardır. Genel olarak bu çalışma, insan iskeletlerinden cinsiyet belirlemede metrik ölçümlerin kullanımının önemini vurgulamakta ve cinsiyet tayini için güvenilir bir araç olarak kullanılabileceğini ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
The use of metric measurements to estimate sex in the analysis of human skeletons represents an important and reliable method in anthropology, bioarchaeology and related fields. This study aimed to examine the extend to which metric measurements in human skeletons can be used in sex estiamtion. A total of 223 adult individuals (92♀ /131♂) from the Havuzdere (Yalova) population, dated to the Middle Ages, were studied. Various bones including the cranium, mandible, sternum, clavicula, scapula, humerus, radius, ulna, pelvis, coxae, sacrum, femur, tibia, fibula, and patella were analyzed to evaluate sex estimation. A total of 139 different measurements were obtained from these bones, comprising 13625 measurements from a total of 2051 bones in the population. The data were analyzed using the SPSS 23 program, employing T-tests, Wilks' Lambda tests, F-tests, and Discriminant Function Analysis. The analysis results show that reliable accuracy in sex estimation was achieved using measurements of the scapula, tibia, sternum and femur. In particular, the scapular maximum length had an accuracy of 95,50% (85,70%♀/100%♂), the tibia maximum proximal epiphyseal breadth had an accuracy of 92,80% (90,70%♀/94,10%♂) and the manubrial breadth of the sternum had an accuracy of 92,50% (93,80%♀/91,7%♂), making these the most realiables in determining sex. The accuracy of sex estimation was higher in 64 measurements for women and 75 measurements for men. When the measurements of the bones taken separately were evaluated together, the rate of correctly distinguishing sex increased. Additionally, since the instruments used in the research are easily accessible and portable, these methods offer a practical application in sex estimation. These findings are very important for anthropological studies, forensic investigations and archaeological research that require sex estimation from skeletal remains. Further validation studies on larger and more diverse samples are recommended to confirm the reliability and applicability of these metric methods across different populations. Overall, this study emphasizes the importance of using metric measurements in determining sex from human skeletons and reveals that they can be used as a reliable tool for sex estimation.
Benzer Tezler
- Havuzdere Orta Çağ toplumunda çene ve diş sağlığı
Jaw and dental health in Medieval population from Havuzdere
ECE EREN KURAL
- Armutlu yarımadası zeolitli tüflerinin jeolojik, mineralojik ve jeokimyasal incelenmesi
Geological, mineralogical and geochemical investigation of the zeolitic tuffs in Armutlu peninsula
ZAFER ÖZGÜR
Doktora
Türkçe
2005
Jeoloji Mühendisliğiİstanbul ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN YILMAZ
- Geometrik morfometrik yöntemi kullanarak pelvis iskeletinden cinsiyet tayini
Gender determination from pelvis skeleton using geometric morphometric method
ECE SİNANOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
AntropolojiAnkara ÜniversitesiAntropoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET SAĞIR
- Karamürsel çevresindeki volkanik tüflerin ve zeolitleşmenin jeolojik mineralojik ve petrografik incelenkesi
The Geologic, mineralogic and petrographic interpretation of volcanic tuffs and their zeolitization around Karamürsel area
ZELİHA AYDOS
- Yeni kamu yönetimi anlayışı kapsamında kamu hizmet algısının ölçümü: Van Eğitim ve Araştırma Hastanesi örneği
Under the scope of new public administration, measurement of public service perception of Van Training and Research Hospital example
CÜNEYT TELSAÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Kamu YönetimiVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERİT İZCİ