Tarihi mekânların yeniden işlevlendirilmesinin kentsel tasarım üzerindeki etkileri
The effects of re-functionalization of historical sites on urban design
- Tez No: 931274
- Danışmanlar: DOÇ. DR. YALÇIN YILDIRIM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Şehircilik ve Bölge Planlama, Architecture, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bursa Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kentsel Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 100
Özet
Koruma kavramının şekillenmesini sağlayan kuram ve ilgili mevzuatlar, 18. yüzyıldan günümüze kadar gelişirken, yeniden işlevlendirme kavramı ise ilk olarak Carta Del Restauro kapsamında ifade edilmiştir. 1931 yılında yayınlanan bildirge, yeni işlev kazandırılarak korumada temel söylemler ele alınmış ve yaşamını devam ettiren anıtlara, yalnızca özgün işlevinden farklı olmayan ve yapıda gerekli uyarlamaların ciddi hasara neden olmayacak şekilde yapılabileceğini açıklamıştır. 1964'te yayınlanan Venedik tüzüğünde de daha fazla anıtsal nitelikli yapıların yerinde korunması, işlev kazandırılarak korunacak yapılarda, özgün malzeme kullanılarak onarılması, yapılan onarımın özgün yapıdan ayırt edilmesine ve onarımda varsayımlara dayanan müdahalelerin yapılmaması önemle belirtilmiştir. Bu nedenle Venedik tüzüğünde yeni işlev kazandırılarak kullanıma sunulan anıtların plan şemasının ve süslemelerinin değiştirilmemesini, yeni işlevin gerektirdiği değişikliklerin kurallara uygun olarak tasarlanmasına izin verildiği söylenmektedir. Türkiye'de ise koruma, 16.06.2005 kabul tarihli,“Tarihi ve Kültürel Varlıkların Yenilenerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması”hakkındaki kanunlarla yasa haline getirilmiştir. 1995 yılında alınmış olan onarım ilkelerindeki karar, yeni işlev kazandırılan yapılarda, yapılacak öngörülen eklerin yapının niteliğinin ve tarihi yapıyla bütünleşmesi bir tasarım sorunu olarak görülmüş ve kurul kararına bağlı olarak uygulanabilir olduğuna kanaat getirilmiştir. Yapıya özgün işlevinden farklı bir işlev kazandırılarak, yapı farklı amaçlara hizmet etmek amacıyla kullanılabilmektedir. Zamanın ilerlemesi, teknolojinin gelişmesi ve bu gelişmelerden kaynaklanan yeni talepler nedeniyle çoğu tarihi yapı günümüzün ihtiyaçlarını işlevsel olarak karşılayamamaktadır. Bu durumda yapı fiziksel olarak yıpranmış ise yeniden inşa edilerek işlevlendirilmektedir. Ancak, eski ve değerli bir yapı işlevsel olarak eskiyse farklı işlevler verilerek yenilenebilmektedir. Bu yapıları yeniden işlevlendirip kullanılması kültürel değerlerin sürekliliğini sağlamakta ve atıl duruma düşmelerine engel olmaktadır. Yapıların dönüşümlerinin başarılı bir şekilde gerçekleşebilmesi, bu yapıların yaşamın içinde yeniden var olabilmesi, insanın algılamasına ve benimsemesine bağlıdır. Ülkemizde medreseler, hanlar, surlar, fabrikalar ve kervansaraylar gibi birçok yapı şu anda özgün işleviyle kullanılmamaktadır. Anadolu tarihinde birçok medeniyete ev sahipliği yapan bu şehirde, tarihin her döneminden yapılar karşımıza çıkmaktadır. Bu sebeple Bursa şehrinde yeniden işlevlendirme ve yeniden kullanım bağlamında zengin bir yapıya sahiptir. Bu çalışma da var olan yeniden kullanım ve yeniden işlevlendirme örneklerinin tüm doğru ve yanlışlarıyla değerlendirilerek, konuya katkıda bulunmaz üzere hazırlanmıştır.
Özet (Çeviri)
While the theories and related legislation that shaped the concept of conservation have developed from the 18th century to the present day, the concept of refunctioning was first expressed in the Carta Del Restauro. Published in 1931, the declaration dealt with the basic discourses of conservation by repurposing and explained that only adaptations that are not different from the original function and that do not cause serious damage can be made to living monuments. The Venice Charter, published in 1964, also emphasized that more monumental buildings should be preserved in situ, that buildings to be preserved with adaptive reuse should be repaired using original materials, that the repair should be distinguished from the original structure, and that interventions based on assumptions should not be made in the repair. For this reason, the Venice Charter states that the plan scheme and ornamentation of monuments that are put into use by giving them a new function should not be changed, and that the changes required by the new function are allowed to be designed in accordance with the rules. In Turkey, on the other hand, conservation has become a law with the Law on the Renewal and Protection of Historical and Cultural Assets and their use by keeping them alive, dated 16.06.2005. The decision taken in 1995 in the restoration principles, the integration of the quality of the structure and the historical structure of the projected additions to be made in the buildings that have been given a new function has been seen as a design problem and it has been decided that it is applicable depending on the decision of the board. By giving the building a function different from its original function, the building can be used to serve different purposes. Due to the advancement of time, the development of technology and the new demands arising from these developments, most historical buildings cannot meet today's needs functionally. In this case, if the building is physically worn out, it is reconstructed and functionalized. However, if an old and valuable building is functionally obsolete, it can be renovated by giving it different functions. Re-functionalizing and reusing these buildings ensures the continuity of cultural values and prevents them from becoming idle. The successful transformation of buildings and their re-existence in life depends on the perception and adoption of people. In our country, many buildings such as madrasahs, inns, city walls, factories and caravanserais are not currently used with their original function. In this city, which has hosted many civilizations in Anatolian history, we come across buildings from every period of history. For this reason, the city of Bursa has a rich structure in terms of re-functioning and reuse. This study has been prepared to contribute to the subject by evaluating the existing examples of reuse and repurposing with all their rights and wrongs.
Benzer Tezler
- Doku nakli ve yeni kimlik oluşturma bağlamında endüstri mirasının değerlendirilmesi
Utilizing industrial heritage in the context of grafting and creating new identity
CEMİLE SANEM ERSİNE
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HÜLYA ARI
- Yeniden işlevlendirilen gazhanelerin toplumsal bellek bağlamında değerlendirilmesi: İstanbul Hasanpaşa Gazhanesi örneği
Evaluation of re-functioned gasworks in the context of collective memory: The case of Hasanpasa Gaswork, İstanbul
ÖZGE KURU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLDEN DEMET ORUÇ ERTEKİN
- Endüstri yapılarının yeniden işlevlendirilmesi
Adaptive reuse of industrial buildings
DİLARA PİRAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA ZEYNEP AYGEN
PROF. DR. CAN BİNAN
DOÇ. DR. FETHİYE EMEL ARDAMAN
- Sürdürülebilir kentsel korumanın mimarlık pratikleri perspektifinden değerlendirilmesi: Rami Kışlası örneği
An evaluation of sustainable urban conservation from the perspective of architectural practices: A case study of Rami Barracks
SEDA SUBAŞI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
MimarlıkMarmara ÜniversitesiŞehir Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EDA YÜCESOY
- Eski endüstri alanlarının yeniden işlevlendirilmesinde kentsel kalite ve değer artışına ilişkin kullanıcı algısı: İzmit-Sekapark örneği
User perception on the increasing urban quality and real estate value of the redevelopment of old industrial areas: A case study on Izmit-Sekapark
BAHAR GEMİCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiGayrimenkul Geliştirme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FERHAN GEZİCİ