Kök değerler üzerinden 1980-1994 arası tarih ders kitaplarında İslam öncesi Türk tarihinin incelenmesi
An analysis of pre-İslamic Turkish history in history textbooks from 1980 to 1994 through core values
- Tez No: 931687
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MUZAFFER BAŞKAYA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Tarih Eğitimi, Değerler Eğitimi, Kök Değerler, Ders Kitapları, History Education, Values Education, Core Values, Textbooks
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Trabzon Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarih Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 161
Özet
Araştırmanın amacı, 1980-1994 yılları arasında ortaöğretimde okutulan tarih dersi kitaplarının İslam öncesi Türk Tarihi konularının metin ve etkinliklerinde, MEB'in belirlediği kök değerlerin varlığı incelenip, metin ve etkinliklerin değer aktarmadaki süreci izlenmek istenmiştir. Ayrıca 12 Eylül darbesinin ardından uygulanan eğitim politikalarının, kök değerler ekseninde, 1980-1994 tarih ders kitaplarındaki metin ve etkinlikleri üzerindeki etkileri izlenmek istenmiştir. Bu amaçla her bir ders kitabında, metin ve etkinlikler değerler üzerinden analiz edilmiştir. Araştırmadaki amaca ulaşabilmek için nitel araştırma kapsamında MEB'in ortaya koyduğu kök değerler, 1980-1994 yılları arasında ortaöğretimde okutulan tarih dersi kitapları üzerinden“doküman analizi”metoduyla incelenmiştir. Ayrıca araştırma sürecinde içerik analizi uygulanarak kök değerlerin, metin ve etkinliklerde yer alma durumu tablolar, kategoriler haline getirilerek değerlendirmesi sağlanmıştır. Araştırmada elde edilen sonuçlar ışığında 1980-1994 yılları arasındaki 12 adet tarih ders kitabının İslamiyet öncesi Türkler ünitesindeki metinlerinde 10 kök değerin tümünün var olduğuna ulaşılırken 10 kök değer çeşidine, sıklıkla vurgulandığı sonucuna varılmıştır. Ayrıca metinlerinde en çok sık tekrar eden kök değerin Vatanseverlik değeri olduğu tespit edilirken, en az sık tekrar eden kök değerin ise Dürüstlük değeri olduğu tespit edilmiştir. Araştırmanın etkinlik bazlı diğer bir sonucunda ise 1980-1994 yılları arasındaki 12 adet tarih ders kitabının İslamiyet öncesi Türkler ünitesindeki etkinlik bölümlerinde ise 10 kök değerden 6'sına ulaşıldığı, 10 kök değer çeşidine daha az sıkılıkla vurgulandığı sonucuna varılmıştır. Ayrıca etkinlik bölümlerinde en sık tekrar eden kök değerin yine Vatanseverlik değeri olduğu tespit edilirken, etkinliklerde hiç yer verilmeyen değerlerin ise Dostluk, Dürüstlük, Öz denetim ve Yardımseverlik kök değerleri olduğu tespit edilmiştir. Genel olarak tarih ders kitaplarının muhtevasında, 10 kök değerle bağlantılı metin ve etkinliklerin yer aldığını ancak kök değerlerin bu içeriklerde daha fazla yer alabileceği sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmanın bir diğer sonucuna bakıldığında ise 12 Eylül darbesinin ardından uygulanan eğitim politikalarının, kök değerlerin, 1980-1994 tarih ders kitaplarındaki metin ve etkinliklerindeki varlığı gösteriyor ki gelecek Türkiye'sinin oluşturulması ve aydınlanmasında değerler ve kök değerlere bağlantılı olarak ortak kültüre uygun nesil yetiştirilmesi amaçlandığı sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to examine the presence of the core values determined by the Ministry of National Education (MEB) in the texts and activities related to Pre-Islamic Turkish History in history textbooks used in secondary education between 1980 and 1994. Additionally, the study seeks to observe the process of value transmission through these texts and activities. Furthermore, the effects of educational policies implemented after the September 12 coup on the texts and activities in history textbooks from 1980 to 1994, in the context of core values, are also investigated. For this purpose, the texts and activities in each textbook were analyzed based on values. To achieve the research objectives, a qualitative research approach was adopted, and the core values outlined by MEB were examined using the“document analysis”method on history textbooks used in secondary education between 1980 and 1994. Additionally, a content analysis was conducted during the research process, and the presence of core values in texts and activities was assessed using tables and categories. Based on the findings of the study, it was determined that all ten core values were present in the texts of the Pre-Islamic Turks unit in twelve history textbooks published between 1980 and 1994. Among these, certain core values were frequently emphasized. The most frequently repeated core value in the texts was found to be Patriotism, while the least frequently repeated was Honesty. Another result of the study, based on the analysis of activities, revealed that six out of the ten core values were present in the activity sections of the Pre-Islamic Turks unit across the twelve history textbooks from 1980 to 1994. However, the ten core values were emphasized less frequently in activities compared to the texts. Additionally, Patriotism was identified as the most frequently repeated core value in the activity sections, whereas Friendship, Honesty, Self-discipline, and Benevolence were found to be entirely absent from the activities. Overall, the study concludes that history textbooks contain texts and activities linked to the ten core values, but these values could have been incorporated more extensively within the content. Another conclusion drawn from the study is that the educational policies implemented after the September 12 coup, as reflected in the presence of core values in history textbooks from 1980 to 1994, aimed to shape the future of Turkey by fostering a generation aligned with shared cultural values and core principles.
Benzer Tezler
- New model for forecasting financial data
Finansal verilerin öngörüsü için yeni bir model
ÖZGÜN SEYMEN UZUN
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Matematikİstanbul Teknik ÜniversitesiMatematik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BURCU TUNGA
- Farklı dikim zamanı, malç ve parafin uygulamalarının Antalya koşullarında aşılı-köklü asma fidanı üretimine etkisi üzerinde araştırmalar
Başlık çevirisi yok
RUHSAR ARICA
Yüksek Lisans
Türkçe
1992
ZiraatAkdeniz ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. H. İBRAHİM UZUN
- Makine öğrenmesi algoritmaları kullanılarak 2040 yılına kadar Türkiye'nin enerji talep tahmini
Turkey's energy demand forecast until 2040 using machine learning algorithms
HAKAN ERDEMCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiBatman ÜniversitesiElektrik-Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖMER ALİ KARAMAN
- Antalya bölgesi kızılçam orman alanlarında kontrollu yangınların toprak besin maddesi üzerine yaptığı etkiler ve bu etkiler ile kızılçam gençliğinin gelmesi ve gelişmesi arasındaki ilişkiler
Başlık çevirisi yok
TUNCAY NEYİŞÇİ
Doktora
Türkçe
1986
Ormancılık ve Orman Mühendisliğiİstanbul ÜniversitesiToprak Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NECMETTİN ÇEPEL