Modern dünya sistemine 'postmodern reaksiyon': Cihâd fıkhının yeniden inşâsı
Postmodern reaction to the modern world system: The reconstruction of jihad fiqh
- Tez No: 931845
- Danışmanlar: PROF. DR. ŞEVKET YAVUZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Hukuk, Sosyoloji, Religion, Law, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bölgesel Araştırmalar Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 124
Özet
Cihâd kavramı, İslâm'ın doğuşundan günümüze kadar, bünyesinde barındırdığı anlam çeşitliliğiyle hem tarihsel ve jeo-politik olarak hem kültürel ve teolojik olarak hem de disiplinler arası yaklaşım ve perspektiflere göre açıklanmaya—ve sıklıkla da (hegemonik ve jakoben tarzda) tarif edilmeye çalışılmıştır. Etimolojik katmanındaki“iyi, güzel, hak, doğru, vb. değerleri hem teoride hem de pratikte önce ve esas olarak öz benlikte gerçekleştirmek üzere ortaya konulan tüm çaba, gayret, uğraşı ve yoğunlaşma”yı ifade eden kavram, tarihsel şartlar ve kültürel konjonktürlere göre yeniden“inşa”edilme süreçlerine maruz kalır. Öyle ki; modern süreçlerden itibaren sosyal ve beşeri bilimlerin farklı alanlarında ele alınan—ve alınması gereken— bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu süreçlerde ulus devlet anlayışının kuşattığı çerçevelerde, postkolonyal durumun oluşturduğu jeo-politik konfigürasyonlarda, post/modern kültür politiğin flu kombinasyonlarında ve küreselleşme eko-politiğinin standartlaştırma arayışlarında cihâd kavramı yeniden inşa süreçlerine sokulur. Bu süreçlerde kavramın tanımı, işlevi ve hedefi yeni ve farklı uyarlamalar ile yeniden ortaya konulur. Cihâd kavramının, Müslüman toplumların tarihsel şartlar altındaki durumları göz önünde tutulduğunda savaş hukukuna ait bir terim olarak ele alındığı görülür. Buna bağlı olarak klasik dönemde Dârü'l-İslâm (“Barış Yurdu”) ve Dârü'l-Harb (“Savaş Yurdu”) diyalektik karşıtlığı ekseninde temellendirilen kavram, modern süreçlerde modernitenin dikotomik çerçevesine paralel olarak savunmacı (apolojetik) tutum ile neo-selefî ya/ ya da tavır ekseninde inşa sürecine girmiştir. Çalışmanın metodik sorusu şudur: Post/modern durumda, cihâd epistêmesi / fıkhı nasıl bir dönüşüm süreci içinde yeniden ele alınmakta ve inşa edilmektedir? Veya çağdaş cihâd nosyonunun yeniden inşası, geleneksel olana ve modern döneme post/modern bir reaksiyon mudur? Bu çalışmanın ana tezi, cihâd konseptinin post/modern görünümünün, klasik fıkıh geleneği ve modern dönemin anlayışlarına karşı bir reaksiyon olarak şekillendiği, bu süreçte cihâd kavramının toplumsal, siyasal ve teolojik düzeylerde yeniden anlamlandırılarak, geleneksel sınırlarının ötesine geçtiği ve farklı bir epistemik ve aksiyolojik boyut kazandığıdır.
Özet (Çeviri)
The concept of jihâd, from the birth of Islam to the present day, has been“described”—and often“identified”(in hegemonic and elitist style) both culturally and theologically as well as in terms of interdisciplinary approaches and perspectives along with the historical and geo-political points of view. In its etymological meaning, the concept expresses all the efforts, endeavors, and intensification of all exertions, diligences, strenuousness, and condensation, which is put forward in both theory and practice. Yet the concept is exposed to the processes of reconstruction in accord with certain historical conditions and cultural conjuncture. So much so; from modern processes, it is a concept that is discussed in different fields of the social sciences and humanities. In these processes, the concept of jihad is put into reconstruction processes in the frames of the nation-state, in the geo-political configurations of the postcolonial situation, in the combinations of post/modern cultural policy, and in the search for the eco-political standardization of globalization processes. In these processes, the definition, function and target of the concept is revealed by new and different adaptations. It is apt to reinstate that the concept of jihâd is considered as a term of martial law, considering the situations of Muslim societies under historical conditions. As a result, the concept, which was based on the dialectical opposition of Dârü'l-Islâm (“Adobe of Peace”) and Dârü'l-Harb (“Adobe of War”), has entered into the process of construction along the line of a neo-salafite attitude in parallel with the dichotomic framework of modernity in the processes of modernization. The methodic question of the study is as follows: What is the transformation and construction of jihâd epistêmes / fiqh in the post / modern situation? Or is the reconstruction of the notion of contemporary jihâd, a postponement of the traditional and modern period? The main thesis of this study is that the post/modern appearance of the jihâd concept is shaped as a reaction against the classical fiqh tradition and the understanding of the modern era, and that the concept of jihad in this process is reconstructed at social, political and theological levels and gained a different epistemic and axiological dimension.
Benzer Tezler
- Elif Şafak'ın romanlarında kültür ve gelenek açısından anakronizm
Anachronism in terms of culture and tradition in Elif Şafak's novels
EYÜP CAN EKİNCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıKafkas ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ADEM POLAT
- Public service presentation and preferences in gated communities: Case of Zekeriyakoy, Istanbul
Kapalı sitelerde kamusal hizmet sunumu ve tercihleri: Zekeriyaköy, İstanbul örneği
MELİKE KARACA
Yüksek Lisans
İngilizce
2016
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİYE AHU AKGÜN
- Sibirya ve İskandinavya mitlerindeki doğa algısının eğitimsel işlevleri üzerine bir inceleme
A study on the educational functions of nature perception in Siberian and Scandinavian myths
HASAN SAĞLAM
Doktora
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET AÇA
PROF. DR. AYNUR KOÇAK
PROF. DR. MESUT ŞEN
- Türkiye'de mimarlık bürolarında kalite yönetimi uygulamalarının irdelenmesi
A Study of the quality management applications at the architectural offices in Turkey
DEMET EBRU CANSEVER
- Televizyon programcılığında izlence çizelgelerini oluşturma sanatı
The Art of creating charts for TV programs
KUDRET AKIN
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Radyo-Televizyonİstanbul ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EDİBE SÖZEN