Geri Dön

Kanser hastalarında tanı ve tedavi sürecinde yaşanan psikososyal değişikliklerin değerlendirilmesi

Evaluation of psychosocial changes in cancer patients during the diagnosis and treatment process

PDF İndir

  1. Tez No: 932005
  2. Yazar: BÜŞRA TAYMUR
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ABDURRAHMAN IŞIKDOĞAN
  4. Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
  5. Konular: Onkoloji, Oncology
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Dicle Üniversitesi
  10. Enstitü: Tıp Fakültesi
  11. Ana Bilim Dalı: İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 145

Özet

Giriş: Kanser, insan yaşamına ve sağlığına önemli etkileri olan kronik bir hastalıktır. Dünya Sağlık Örgütü 2018 verileri 9,7 milyon kansere bağlı ölüm olduğunu belirtiyor. Türkiye'de ise morbidite bakımından birinci sırada kalp hastalıkları, ikinci sırada kanser yer almaktadır. Her yıl ülkemizde 300 bin kişi kansere yakalanmaktadır. Kanser, her geçen gün daha sık görülen bir hastalık olup, fiziksel zorluklarla birlikte hastaların sosyal yaşamında ve psikolojik durumlarında ciddi sorunlara yol açabilmektedir. Bu ruhsal sorunlar, hastalığın ilerleyişini ve tedaviye verilen yanıtı olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Tedavi süreci genellikle zorlu ve uzun bir dönemi kapsadığından, hastaların psiko-sosyal destek almaları, ruh sağlıklarının korunmasında ve hastalıkla başa çıkma yeteneklerinin geliştirilmesinde kritik bir öneme sahiptir Amaç: Bu tez çalışmasının amacı, kanser tanılı hastaların yaşadığı psikososyal sorunları derinlemesine incelemek ve bu sorunların hastaların yaşam kaliteleri, tedavi uyumu ve üzerindeki etkilerini ortaya koymaktır. Çalışma, kanser hastalarının karşılaştığı stres, psikolojik sorunlar, aile ve sosyal sorunlar, manevi destek eksikliği gibi sorunları ortaya koyarak daha sonraki aşamalarda yapılacak olan çalışmalara yol gösterici olmayı hedeflemektedir. Bu kapsamda, literatürdeki mevcut araştırmaların yanı sıra, hasta ve aileleri ile yapılacak derinlemesine görüşmeler ve anketler yoluyla elde edilecek veriler kullanılacaktır. Yöntem: Bu çalışma Dicle Üniversitesi Tıbbi Onkoloji Bilim Dalı servis ve polikliniklerine başvuran 308 kanser hastasıyla iletişime geçilerek yüz yüze anket olarak yapılmıştır. Bu hasta grupları meme, akciğer, kolon başta olmak üzere diğer kanser türlerinde yeni tanı almış ve tedavisi devam eden hastaları kapsamaktadır. Çalışmamızda kullandığımız anket 32 sorudan oluşmakta olup sorularda hastaların demografik özellikleri, tanı, tedavi, tedavi uyumu, sosyal sorunlar, psikolojik sorunlar ve manevi süreçleri değerlendirildi. Bulgular: Çalışmamız 308 hasta ile tamamlandı. Çalışmamıza katılan hastaların %17,5'inin (54 kişi) 18 – 40 yaş, %66,9'unun (206 kişi) 40 – 65 yaş, %15,6'sının (48 kişi) 65 üstü yaş grubunda yer aldığı belirlendi. Hastaların %38'inin (117 kişi) erkek, %62'sinin (191 kişi) kadın olduğu saptandı. Hastaların %10,7'sinin (33 kişi) bekâr, %82,8'inin (255 kişi) evli olduğu ve %6,5'inin (20 kişi) boşandığı veya eşinin öldüğü tespit edildi. Hastaların %39,3'ünün (121 kişi) okur – yazar olmadığı, %34,1'inin (105 kişi) ilkokul mezunu, %8,4'ünün (26 kişi) ortaokul mezunu, %12,3'ünün (38 kişi) lise mezunu ve %5,8'inin (18 kişi) üniversite mezunu olduğu saptandı. Hastaların aylık gelirinin %24'ünde (74 kişi) asgari ücretin altında, %53,6'sında (165 kişi) asgari ücret ve %22,4'ünde (69 kişi) asgari ücretin üstünde olduğu belirlendi. Elde edilen sonuçlara göre; hastaların %41,6'sının (128 kişi) meme kanseri, %16,9'unun (52 kişi) akciğer kanseri, %14,3'ünün (44 kişi) kolon kanseri ve %27,3'ünün (84 kişi) başka bir kanser tanısı aldığı belirlendi. Hastaların hastalık evresi %1,6'sında (5 kişi) evre 1, %17,9'unda (55 kişi) evre 2, %31,2'sinde (96 kişi) evre 3 ve %49'unda (151 kişi) evre 4 olduğu saptandı. Çalışmamızda hastaların psikolojik yönleri değerlendirildi. Hastaların %6,2'sinin (19 kişi) hastalık öncesi psikiyatrik hastalığının bulunduğu belirlenmiş olup bu tanıların %31,5'inin (6 kişi) anksiyete bozukluğu, %68,5'inin (13 kişi) depresyon tanısı olduğu saptandı. Hastalık sürecinde hastaların %63,3'ünde (195 kişi) anksiyete semptomları, %44,5'inde (137 kişi) ise depresif semptomların ortaya çıktığı tespit edildi. Anksiyete bulgularının 18-40 yaş aralığında, kadın cinsiyette, hastalığı hakkında detaylı bilgisi olan hastalarda ve meme kanseri tanısı alanlarda diğer hasta gruplarına göre daha yüksek olduğu görülmüştür. Çalışmada hastaların psikolojik durumları ile aylık gelir, yaşadıkları yer, evre, sağlık güvenceleri ve tedavi sürecinde en çok zorlayan şikâyet gibi parametrelerle arasında anlamlı ilişki bulunmamıştır. Çalışmamızda hastalığı öğrenme şeklinden rahatsız olanlarda, kadın cinsiyette, eşiyle boşanmayı düşündüren sorunlar yaşayan, hastalık sürecinde psikolojik/psikiyatrik destek ihtiyacı duyan, hastalık sürecinde ilgilenen kişiden yeterli desteği bulamayan ve tanı aldıktan sonra aile ilgisinde kötüleşme olan hastaların ümitsizliğe düşüp kendine zarar verecek bir eylem düşünme oranlarının diğer hasta gruplarına göre daha yüksek olduğu saptandı. Ayrıca kendine zarar verici eylem düşünen hastaların tedaviyi aksatma oranları ve depresif semptom gösterme oranları da daha yüksek bulunmuştur. Hastalık sürecinde eş-çocuk (çekirdek aile) tarafından bakım gören, evli, işinde aktif olarak çalışan ve aile-eş problemleri yaşamayan hastaların psikolojik/psikiyatrik desteğe ihtiyaç oranları daha düşük bulunmuştur. Çalışmamızda kadın hastalarda, bekârlarda, okur-yazar olmayanda, emeklilerde, tedavi sürecinde maddi kayıp yaşayanlarda ve dua edenlerde manevi inanç desteğine ihtiyaç duyma oranları daha yüksek bulunmuştur. Sonuç: Bu çalışma, kanser hastalarının yaşadığı psikososyal sorunların kapsamını ve bu sorunlarla ilişkili faktörleri ortaya koymuştur. Bulgular, kanser hastalarında ümitsizlik, depresyon ve anksiyete gibi psikolojik belirtilerin yaygın olduğunu ve bu durumların bireylerin psikolojik destek ihtiyacını artırdığını göstermektedir Ayrıca, psikiyatrik geçmişi olan bireylerin daha yüksek düzeyde destek ihtiyacı duyduğu ve manevi destek eksikliğinin bu süreci zorlaştırdığı belirlendi. Çalışmanın sonuçları, multidisipliner yaklaşımların ve bireyselleştirilmiş destek programlarının geliştirilmesine yönelik önemli bir rehber niteliğindedir

Özet (Çeviri)

Introduction: Cancer is a chronic disease that significantly impacts human life and health. According to the World Health Organization's 2018 data, 9.7 million deaths were attributed to cancer. In Turkey, cardiovascular diseases rank first in morbidity, followed by cancer in second place. Every year, 300,000 individuals in the country are diagnosed with cancer. Cancer is a disease that is increasingly prevalent, causing not only physical difficulties but also severe problems in patients' social lives and psychological well-being. These mental health issues can adversely affect the progression of the disease and the response to treatment. Since the treatment process often involves a challenging and prolonged period, providing psycho-social support to patients is critical in preserving their mental health and enhancing their ability to cope with the disease. Objective: The objective of this thesis is to thoroughly examine the psychosocial problems experienced by cancer patients and reveal the effects of these problems on patients' quality of life, treatment adherence, and treatment efficacy. This study aims to shed light on stress, psychological issues, lack of family and social support, and similar challenges faced by cancer patients to guide future research. In this context, data will be collected through in-depth interviews and surveys conducted with patients and their families, alongside a review of existing literature. Methodology: This study was conducted between November 1, 2024, and December 1, 2024, involving 308 cancer patients (primarily breast, colon, and lung cancer patients) who visited the medical oncology department and outpatient clinics of Dicle University Hospital. The research utilized a face-to-face survey consisting of 32 questions assessing patients' demographic characteristics, diagnosis, treatment, treatment adherence, social issues, psychological problems, and spiritual processes. Findings: Among the participants, 17.5% were aged 18–40, 66.9% were aged 40–65, and 15.6% were over 65 years old. Of the patients, 38% were male, and 62% were female. Marital status analysis revealed that 10.7% were single, 82.8% were married, and 6.5% were divorced or widowed. Regarding educational status, 39.3% were illiterate, 34.1% were primary school graduates, 8.4% were secondary school graduates, 12.3% were high school graduates, and 5.8% were university graduates. Income levels showed that 24% earned below the minimum wage, 53.6% earned the minimum wage, and 22.4% earned above the minimum wage. The study determined that 41.6% of patients were diagnosed with breast cancer, 16.9% with lung cancer, 14.3% with colon cancer, and 27.3% with other types of cancer. Regarding disease stages, 1.6% were at stage 1, 17.9% at stage 2, 31.2% at stage 3, and 49% at stage 4. Psychological aspects of the patients were evaluated in the study. It was found that 6.2% of the patients had pre-existing psychiatric illnesses, with 31.5% diagnosed with anxiety disorders and 68.5% with depression. During the disease process, 63.3% exhibited anxiety symptoms, and 44.5% exhibited depressive symptoms. Anxiety symptoms were more prevalent among patients aged 18–40, females, those with detailed knowledge about their illness, and those diagnosed with breast cancer. No significant relationship was found between patients' psychological conditions and parameters such as monthly income, place of residence, disease stage, health insurance, and the most challenging complaints during treatment. However, patients who were dissatisfied with how they learned about their illness, female patients, those considering divorce due to spousal problems, those requiring psychological/psychiatric support during the illness, those receiving insufficient support from caregivers, and those experiencing a decline in family interest after diagnosis were more likely to feel hopeless and consider self-harm. Furthermore, patients contemplating self-harm were more likely to interrupt treatment and show depressive symptoms. Patients cared for by spouses or children, married individuals, actively working individuals, and those without family or marital problems had a lower need for psychological/psychiatric support. Female patients, singles, illiterates, retirees, those experiencing financial loss during treatment, and those relying on prayer were more likely to require spiritual support. Conclusion: This study has outlined the scope of psychosocial problems experienced by cancer patients and the factors associated with these challenges. The findings indicate that psychological symptoms such as hopelessness, depression, and anxiety are prevalent among cancer patients, increasing their need for psychological support. Additionally, individuals with a psychiatric history demonstrated a greater need for support, and the absence of spiritual support further complicated their process. The results of this study serve as a critical guide for the development of multidisciplinary approaches and individualized support programs.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    851286

    Kanser hastalarında finansal toksisite düzeyi ve sağlık sistemine güven arasındaki ilişkinin incelenmesi

    Examining the relationship between financial toxicity level and trust in the health system among cancer patients

    ZELAL ÖZYILDIZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Sağlık YönetimiAnkara Üniversitesi

    Sağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AFSUN EZEL ESATOĞLU

  2. Tez No

    838125

    Kanser hastalarında akut böbrek hasarı sonrası yapılan hemodiyalizin morbidite ve sağkalıma etkisinin belirlenmesi

    Determination of the effect of hemodialysis on morbidity and survival after acute kidney injury in cancer patients

    SÜLEYMAN ÇAĞIN GÜRBÜZ

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    NefrolojiHacettepe Üniversitesi

    İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ÖMER DİZDAR

    PROF. DR. MUSTAFA ARICI

  3. Tez No

    424544

    Kanser tanısı ile izlenen hastaların yakınlarının kanser ile ilgili başvurdukları bilgi kaynaklarının değerlendirilmesi

    Evaluation of cancer patient carers refer to information resources about cancer

    SÜLEYMAN YILDIRIM

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    OnkolojiDokuz Eylül Üniversitesi

    İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İLHAN ÖZTOP

  4. Tez No

    541475

    Meme kanseri cerrahisi geçiren hastalara meme bakım hemşiresi tarafından verilen eğitimin beden imajı, anksiyete ve yaşam kalitesi üzerine etkisi

    The effect of training provided to patients undergoing breast cancer surgery by breast care nurse on their body image, anxiety and quality of life

    SEMA KOÇAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    HemşirelikKaradeniz Teknik Üniversitesi

    Hemşirelik Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AYLA GÜRSOY

  5. Tez No

    944828

    COVID-19'un akciğer kanseri tanı ve tedavi sürecine etkisi

    The impact of COVID-19 on the diagnosis and treatment of lung cancer

    ELVİN KARAHACIOĞLU MADRAN

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2025

    Göğüs HastalıklarıRecep Tayyip Erdoğan Üniversitesi

    Göğüs Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SONGÜL ÖZYURT

Geri Dön