Geri Dön

Kurumsal mimari çerçevesinin çok kriterli karar verme yöntemleri ile seçimi ve metamodelinin şebeke teorisi yaklaşımları ile analizi

Selection of enterprise architecture framework using multi-criteria decision-making methods and analysis of its metamodel through network theory approaches

PDF İndir

  1. Tez No: 932254
  2. Yazar: LEVENT ŞAHİNTÜRK
  3. Danışmanlar: PROF. DR. NİLGÜN FIĞLALI
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Endüstri ve Endüstri Mühendisliği, Industrial and Industrial Engineering
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 137

Özet

Gelişen teknolojilerin etkisiyle, kurumlar sürdürülebilirliklerini sağlamak amacıyla dijital dönüşüm süreçlerini başlatmakta, iş süreçlerini bu dönüşüme entegre etmek zorundadır. Dijital dönüşümün başarılı bir şekilde hayata geçirilmesi, kurumsal mimari (KM)'nin tasarımı ve etkin bir şekilde uygulanmasıyla mümkündür. KM, bir kurumun stratejileri, hedefleri, organizasyonel yapısı, iş süreçleri ve bilgi teknolojileri (BT) altyapısı arasında sürekli uyum sağlamayı hedefleyen sistematik bir yaklaşım sunar. Zaman içerisinde, kurumlar farklı avantaj ve dezavantajlar barındıran çeşitli KM çerçeveleri geliştirmiştir. Uygun bir KM çerçevesinin seçimi, çok sayıda faktörün göz önünde bulundurulmasını gerektirir ve karar verme süreci, çok kriterli bir değerlendirme yöntemiyle yürütülmelidir. Bu çalışmada, dijital dönüşüm sürecine başlayacak bir kurum için iş süreçlerine en uygun KM çerçevesinin seçimi ele alınmıştır. TOGAF, Zachman, DoDAF ve FEAF gibi yaygın olarak kullanılan KM çerçevelerinin yapıları, kullanım alanları, avantajları ve uygulanma süreçlerinde karşılaşılan zorluklar ayrıntılı bir şekilde analiz edilmiştir. KM çerçevesi seçim sürecini bilimsel bir temele dayandırmak amacıyla, çok kriterli karar verme yöntemlerinden Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) ve ELECTRE I teknikleri tanıtılmış ve bu yöntemler karar verme sürecine entegre edilmiştir. Ayrıca, karar sürecini etkileyebilecek kriterler, literatür taraması, ilgili kurumsal birimlerden elde edilen geri bildirimler ve projede görev alan uzman ekiplerin katkıları doğrultusunda belirlenmiştir. Kriterleri, ilişkilerin birbirleri üzerindeki etkilerinin önemi yönünden öncelik sırasına göre düzenleyebilen ve diğer kriterler üstünde daha çok etkisi olan kriterleri belirleyebilen DEMATEL yöntemi incelenmiş ve uygulama ile kriter sayılarının seçimi değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda, TOGAF çerçevesi, kolay anlaşılabilir yapısı ve uygulamaya yönelik açık bir süreç sağlaması nedeniyle en uygun KM çerçevesi olarak seçilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde şebeke optimizasyonundan kısaca bahsedilmiş ve bu disiplinin KM çerçevesinde kurumları modellemek maksadıyla kullanılan metamodel yaklaşımı ile benzerliklerine dikkat çekilmiştir. Metamodelin, şebeke optimizasyonu çözüm yöntemleri ile analiz edilebilmesi için maliyetlendirilmesi maksadıyla bir yöntem önerilmiştir. Daha sonra metamodelin analizinde yararlanılacak minimum yayılan ağaç ve en kısa yol problemleri açıklanmıştır. Sonraki aşamada hayali bir işletme üretilmiş ve bu işletmenin kullanacağı metamodelin mimari yapıtaşları ve mimari yapıtaşları arasındaki ilişkiler, işletmenin özellikleri dikkate alınarak önerilen maliyetlendirme yöntemi ile maliyetlendirilmiştir. Ardından en az maliyetli metamodel Kruskal Algoritması ile bulunmuş ve ihtiyaçlar çerçevesinde ilave ilişkiler ise Dijksrta algoritması ile metamodele konumlandırılmıştır. Bulunan yeni metamodel yeniden yayılan ağaç formuna dönüştürülmek üzere oluşan gereksiz maliyetleri yok ederek konfigüre edilmiştir. Son bölümde ise hayali olarak oluşturulan işletmenin kullanacağı metamodelin mimari yapıtaşları ve bunlar arasında yargıya dayalı olarak belirlenen ilişki katsayılarının bilimsel bir temele dayandırılması maksadıyla Bulanık Bilişsel Haritalama (BBH) yöntemi ile ilgili uygulama yürütülmüştür.

Özet (Çeviri)

With the impact of developing technologies, institutions are starting digital transformation processes in order to ensure their sustainability and must integrate their business processes into this transformation. The successful implementation of digital transformation is possible with the design and effective implementation of enterprise architecture (EA). EA offers a systematic approach that aims to ensure continuous harmony between an institution's strategies, goals, organizational structure, business processes and information technology (IT) infrastructure. Over time, institutions have developed various EA frameworks with different advantages and disadvantages. The selection of a suitable EA framework requires consideration of many factors and the decision-making process should be carried out with a multi-criteria evaluation method. In this study, the selection of the most suitable EA framework for business processes for an institution that will start the digital transformation process is discussed. The structures, areas of use, advantages and difficulties encountered in the implementation processes of widely used EA frameworks such as TOGAF, Zachman, DoDAF and FEAF are analyzed in detail. In order to base the EA framework selection process on a scientific basis, Analytical Hierarchy Process (AHP) and ELECTRE I techniques from multi-criteria decision-making methods were introduced and integrated into the decision-making process. In addition, the criteria that could affect the decision-making process were determined based on literature review, feedback from relevant institutional units and contributions from expert teams working on the project. The DEMATEL method, which can arrange the criteria in order of priority in terms of the importance of the effects of the relationships on each other and determine the criteria that have more impact on other criteria, was examined and the selection of the criteria numbers was evaluated with the application. As a result of the research, the TOGAF framework was selected as the most suitable EA framework due to its easy-to-understand structure and providing a clear process for implementation. In the second part of the studies, network optimization is briefly mentioned and the similarities of this discipline with the metamodel approach used to model institutions within the EA framework are highlighted. A method is proposed for costing the metamodel so that it can be analyzed with network optimization solution methods. Then, the minimum spanning tree and shortest path problems to be used in the analysis of the metamodel are explained. In the next stage, a synthetic business is produced and the architectural building blocks of the metamodel to be used by this business and the relationships between the architectural building blocks are costed with the proposed costing method considering the characteristics of the business. Then, the least cost metamodel is found with the Kruskal algorithm and additional relationships are positioned in the metamodel with the Dijksrta algorithm within the framework of the needs. The new metamodel found is configured by eliminating the unnecessary costs to be converted into a spanning tree form again. In the last section, an application is carried out with the Fuzzy Cognitive Mapping (FCM) method in order to base the relationship coefficients determined based on judgment between the architectural building blocks of the metamodel to be used by the synthetically created business and the architectural building blocks on a scientific basis.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    835251

    Kurumsal mimari bakış açısı ile dijital dönüşümün modellenmesi

    Modeling of digital transformation from the corporate architectural perspective

    HACER ÖZTUNÇ DÜDÜKÇÜ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Ticaret Üniversitesi

    Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MUSTAFA CEM KASAPBAŞI

  2. Tez No

    126648

    Toplu konut alanlarında simgesel performansa yönelik kullanım sonrası değerlendirme modeli

    The post-occupancy evaluation model considering symbolic performance in mass housing settlements

    ONUR KARAGENÇ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2002

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. S. METE ÜNÜGÜR

  3. Tez No

    399918

    Interregional Relations: Perspectives on the Summit of South American-Arab Countries 'New' patterns of engagement

    Bölgelerarasi ilişkiler: Güney Amerika - Arap Ülkeleri zirvesindeki 'Yeni' angajman yapısı perspektifleri

    MARSHA MARİE HALL

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2015

    Uluslararası İlişkilerOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Ortadoğu Araştırmaları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MELİHA BENLİ ALTUNIŞIK

    DOÇ. DR. DERYA GÖÇER AKDER

  4. Tez No

    720597

    Çok katmanlı kültürel mirasın korunmasında kapasite geliştirme yaklaşımı ve katılım: Bergama (Pergamon) kenti

    Capacity building and participation in the conservation of multi-layered cultural heritage: the case of Bergama (Pergamon) city

    GÜLCE GÜLEYCAN OKYAY

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. DEMET BİNAN

  5. Tez No

    756249

    Müşterek bir mimarlık imkanı: Herkes İçin Mimarlık Derneği

    A common architecture possibility: Architecture for All Association

    İBRAHİM EMRE GÜNDOĞDU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. NURBİN PAKER KAHVECİOĞLU

Geri Dön