Farklı gamma ışını dozlarının ekmeklik buğdayda (Triticum aestivum L.) bazı morfolojik, fizyolojik ve biyokimyasal özellikler üzerine etkileri
The effects of different gamma ray doses on some morphological, physiological and biochemical characteristics in bread wheat (Triticum aestivum L.)
- Tez No: 932255
- Danışmanlar: PROF. DR. ALPAY BALKAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 142
Özet
Bu çalışma, 5 ekmeklik buğday çeşidinin (Tekirdağ, Sana, Sagittario, Renan, Flamura-85) tohumlarına Kobalt-60 (60Co) kaynağı kullanılarak uygulanan 6 farklı gamma ışını dozunun (0-kontrol, 100, 200, 300, 400 ve 500 Gy) bazı morfolojik, fizyolojik ve biyokimyasal özellikler üzerine etkilerini belirlemek amacıyla laboratuvar (petri kabı ve saksı) ve tarla denemeleri şeklinde yürütülmüştür. Denemeler, çeşitler ana parselleri, gamma ışını dozları alt parselleri oluşturacak şekilde bölünmüş parseller deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak kurulmuştur. Laboratuvar denemesinde, artan gamma ışını dozlarının petri kaplarında çimlenme oranını, kök sayısını, kök uzunluğunu, sürgün uzunluğunu, kök yaş ve kuru ağırlığını, sürgün yaş ve kuru ağırlığını önemli bir şekilde azalttığı belirlenmiştir. Saksı denemesinde, artan gamma ışını dozu sürme gücünde, stoma sayısında, stoma boyunda, fide boyunda, kök uzunluğunda, toprak üstü yaş ve kuru ağırlığında azalmaya, klorofil içeriğinde, membran zararlanmasında, yaprak su kayıp oranında, kök yaş ve kuru ağırlığında ise artmaya neden olmuştur. Tarla denemesinde, gamma ışını dozunun artması ile başaklanma süresinin, bayrak yaprak alanının, bayrak yaprak yeşil kalma süresinin, klorofil içeriğinin, membran zararlanmasının, bitki örtüsü sıcaklığının, bağıl su içeriğinin, stoma sayısının, stoma boyutlarının ve MDA miktarının arttığı, stoma iletkenliğinin, yaprak su kayıp oranının, SOD ve POX aktivitesinin, bitki boyunun, başak uzunluğunun, başakta başakçık sayısının, başakta tane sayısının, başakta tane ağırlığının, hasat indeksinin, bitki tane veriminin ve bin tane ağırlığının ise azaldığı belirlenmiştir. Çimlenme özellikleri için Sana ve Renan, fide özellikleri için Flamura-85, fizyolojik ve biyokimyasal özellikler için Renan, agronomik için Renan ve Sagittario gamma ışınından uygulamalarından en fazla etkilenen çeşitler olmuştur.
Özet (Çeviri)
This study was carried out as laboratory (petri dish and pot) and field experiments to determine the effects of 6 different gamma ray doses (0-control, 100, 200, 300, 400 and 500 Gy) on some morphological, physiological and biochemical characteristics of 5 bread wheat varieties (Tekirdag, Sana, Sagittario, Renan, Flamura-85) seeds using Cobalt-60 (60Co) source. The experiments were conducted with 3 replications in a split-plot design with varieties as main plots and gamma ray doses as sub-plots. In the laboratory experiment, it was determined that increasing doses of gamma rays significantly decreased the germination rate, number of roots, root length, shoot length, root wet and dry weight, and shoot fresh and dry weight in petri dishes. In the pot experiment, increasing dose of gamma ray caused a decrease in seedling vigor, stomatal number, stomatal length, seedling length, root length, seedling wet and dry weight, and an increase in chlorophyll content, membrane damage, leaf water loss rate, and root wet and dry weight. In the field experiment, heading time, flag leaf area, flag leaf stay-green time, chlorophyll content, membrane damage, canopy temperature, relative water content, stomatal number, stomatal size and MDA amount increased with increasing gamma ray dose, stomatal conductance, leaf water loss rate, SOD and POX activities, plant height, spike length, number of spikelets in spike, number of grains in spike, grain weight in spike, harvest index, plant grain yield and thousand grain weight decreased. Sana and Renan for germination characteristics, Flamura-85 for seedling characteristics, Renan for physiological and biochemical characteristics, Renan and Sagittario for agronomic characteristics were the most affected varieties by gamma irradiation.
Benzer Tezler
- Ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) M1 hatlarında anter kültürü yöntemi ile doubled-haploid genotiplerin elde edilme olanakları
Obtaining possibilities of doubled-haploid genotypes using anther culture method in M1 lines of bread wheat (Triticum aestivum L.)
SONER YİĞİT SARIER
Doktora
Türkçe
2016
BiyoteknolojiNamık Kemal ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OĞUZ BİLGİN
- Gama ışınlaması ile oluşturulan ekmeklik buğday (L.) M4 populasyonlarının bazı morfolojik ve agronomik özelliklerindeki değişimlerin belirlenmesi
Determination of changes in some morphological and agronomic properties of bread wheat (L.) M4 populations generated by gama irradiation
UĞUR BARKIN BAKAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
ZiraatTekirdağ Namık Kemal ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OĞUZ BİLGİN
- İki nohut (Cicer arietinum L.) çeşidine uygulanan farklı gamma ışını dozlarının M1 ve M2 bitki özelliklerine etkileri
Başlık çevirisi yok
HAYATİ BAŞARAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1992
ZiraatAnkara ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. C. YAŞAR ÇİFTÇİ
- Nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerine uygulanan gamma ışını dozlarının m1 ve m2 generasyonlarında bazı bitki özelliklerine etkileri
The effects of doses of gamma rays on characters of chickpea (Cicer arietinum L.) varietes in m1 and m2 generation
EVREN ATMACA
Doktora
Türkçe
2014
ZiraatAnkara ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEMALETTİN YAŞAR ÇİFTCİ
- Tokak 157/37 iki sıralı arpa çeşidi tohumlarına uygulanan farklı gamma dozlarının M1 bitkilerinin bazı özellikleri üzerine etkileri
The Effects of different doses of gamma rays on the some characters of M1 plants of two-rowed barley variety (Tokak 157/37)
ERGÜL ÇOLAK