Sağlık harcamalarının sağlık sonuçlarına etkisini tespit etmeye yönelik bir araştırma
A study to determine the effect of health expenditures on health outcomes
- Tez No: 932532
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ARZU YİĞİT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sağlık Yönetimi, Healthcare Management
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sağlık Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 141
Özet
Sağlık harcamaları; hastalıkların önlenmesi, tedavi hizmetlerinin etkinliği ve yaşam kalitesinin artırılması yoluyla bireylerin ve toplumların sağlık sonuçlarını doğrudan şekillendiren kritik bir unsurdur. Ülke sağlık sistemlerinin temel amacı ise hizmet sunulacak toplumdaki bireylerin ihtiyaç duyduğu sağlık hizmetini saygın bir şekilde almasını sağlamak, bireylerin sağlığını geliştirerek üst seviyelere çıkarmak ve bireyleri hastalıkların finansal maliyetine karşı korumaktır. Ülkeler hem bu sorumlulukları yerine getirmek hem de artan sağlık hizmeti talebini karşılayabilmek için sağlık harcamalarını mevcut kaynaklarını göz önünde bulundurarak en verimli şekilde yapmak zorundadır. Bu araştırmanın amacı, OECD ülkelerinde sağlık harcamalarının sağlık sonuçları üzerindeki etkisini incelemek ve bu ülkelerin performanslarını çok kriterli karar verme yöntemleriyle sıralamaktır. Sonrasında korelasyon analizi ile kullanılan değişkenler arasındaki anlamlılığın test edilmesidir. Araştırma evrenini OECD ülkeler grubunda yer alan 38 ülke oluşturmaktadır. Araştırmada sosyo-demografik endeks (SDI), GSYH'den sağlığa ayrılan pay, kişi başına düşen sağlık harcaması, kamu ve cepten sağlık harcamaları oranları, doğumdan beklenen yaşam süresi, bebek ölüm oranları, sağlık hizmetlerine erişim ve kalite endeksi (HAQI) ve engelliğe ayarlanmış yaşam yılı (DALYs) değerlendirme kriteri olarak kullanılmıştır. Sağlık harcamalarının sağlık sonuçlarına etkisinin performans değerlendirmesi için TOPSIS, COPRAS ve VIKOR yöntemleri uygulanarak en iyi performans gösteren ülkeler sıralanmış ve karşılaştırılmıştır. Kullanılan değişkenlerin arasındaki ilişkinin anlamlılığını test etmek için korelasyon analizinden yararlanılmıştır. Sağlık harcamalarının sağlık sonuçlarına etkisinin performans değerlendirmesi TOPSIS analizi sonucuna göre en iyi olan ülkeler sırasıyla İsrail, Çekya, Slovenya, Lüksemburg ve İzlanda; COPRAS analizi sonucuna göre Lüksemburg, Norveç, İzlanda, İrlanda ve İsveç; VIKOR analizi sonucundaki parametrelere göre İzlanda, İrlanda, Danimarka, Lüksemburg, Norveç, İsveç, Hollanda, İtalya ve Avustralya olmuştur. Korelasyon analizi sonuçlarına göre; SDI ile doğumdan beklenen yaşam süresi arasında pozitif yönde ve anlamlı bir ilişki, GSYH'den Sağlığa Ayrılan Pay (%) ile HAQI arasında orta düzeyde, pozitif yönde ve anlamlı bir ilişki, kamu sağlık harcaması ile HAQI arasında orta düzeyde pozitif bir ilişki, kişi başına sağlık harcaması ile HAQI arasında çok güçlü ve pozitif bir ilişki ve cepten yapılan sağlık harcaması ile DALYs ile arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Düşük performans gösteren ülkelerin sağlık sonuçlarını daha iyi hale getirebilmek için yüksek performans gösteren ülkeleri kendilerine rehber olarak almaları ve sağlık harcamalarını daha etkili ve verimli hale getirebilmek için uygun politika ve stratejileri uygulamaları önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
Health expenditures are a critical element that directly shapes the health outcomes of individuals and societies through the prevention of diseases, the effectiveness of treatment services and the improvement of quality of life. The main purpose of country health systems is to ensure that individuals in the society to be served receive the health services they need in a respectful manner, to improve the health of individuals and to raise them to higher levels, and to protect individuals against the financial costs of diseases. In order to fulfill these responsibilities and to meet the increasing demand for health services, countries must make health expenditures in the most efficient way by considering their existing resources. The aim of this research is to examine the impact of health expenditures on health outcomes in OECD countries and to rank the performances of these countries using multi-criteria decision-making methods. Afterwards, the significance between the variables used is tested with correlation analysis. The research universe consists of 38 countries in the OECD group of countries. In the study, socio-demographic index (SDI), share of GDP allocated to health, health expenditure per capita, public and out-of-pocket health expenditure rates, life expectancy at birth, infant mortality rates, access to health care and quality index (HAQI) and disability-adjusted life years (DALYs) were used as evaluation criteria. For the performance assessment of the effect of health expenditures on health outcomes, TOPSIS, COPRAS and VIKOR methods were applied to list and compare the best performing countries. Correlation analysis was used to test the significance of the relationship between the variables used. According to the results of the TOPSIS analysis in the performance assessment of the effect of health expenditures on health outcomes, the best performing countries were Israel, Czechia, Slovenia, Luxembourg and Iceland; according to the results of the COPRAS analysis, Luxembourg, Norway, Iceland, Ireland and Sweden; and according to the parameters in the VIKOR analysis, Iceland, Ireland, Denmark, Luxembourg, Norway, Sweden, the Netherlands, Italy and Australia. According to the results of the correlation analysis; It was found that there is a positive and significant relationship between SDI and life expectancy at birth, a moderate positive and significant relationship between Health Share of GDP (%) and HAQI, a moderate positive relationship between public health expenditure and HAQI, a very strong and positive relationship between health expenditure per capita and HAQI, and a positive and significant relationship between out-of-pocket health expenditure and DALYs. It is recommended that low-performing countries should take high-performing countries as a guide to improve their health outcomes and implement appropriate policies and strategies to make health expenditures more effective and efficient.
Benzer Tezler
- A stress testıng framework for the Turkısh bankıng sector: an augmented approach
Türk bankacılık sektörü için bir stres testi çerçevesi: Bir genişletilmiş yaklaşım
BAHADIR ÇAKMAK
Doktora
İngilizce
2014
BankacılıkOrta Doğu Teknik Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NADİR ÖCAL
- انعكاس األزمة المالية العالمية على الواقع االقتصادي والمصرفي العراقي فيظل فترة كوفيد - 19)2021-2019(
2019-2021 Covid-19 dönemi ışığında küresel finansal krizin Irak ekonomik ve bankacılık gerçekliğe yansıması / The reflection of the global financial crisis on the Iraqi economic and banking reality in light of the Covid-19 period (2019-2021)
NAGHAM SAEED KHUDADA KURDI
Yüksek Lisans
Arapça
2022
BankacılıkKarabük ÜniversitesiFinans ve Bankacılık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SAİM KAYADİBİ
- Karbon dioksit emisyonları, sağlık harcamaları, ekonomik büyüme ve yaşam beklentisi ilişkisi: BRICS-T üzerine kanıtlar
Relationship carbon dioxide emission, health expenditures, economic growth and life expectancy: Evidence on BRICS-T
FUNDA KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
EkonometriAydın Adnan Menderes ÜniversitesiÇevre Sağlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET METİN DAM
- Türkiye'de sağlık harcamalarını etkileyen faktörler üzerine araştırma (2003-2017)
A study on factors affecting the health expenditures in Turkey (2003-2017)
EMİNE DOĞAN ÇULHA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Sağlık Kurumları YönetimiGazi ÜniversitesiSağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE ORHANER
- Son dönem kalp yetmezliği tedavisinde ventrikül destek cihazı ve kalp naklinin maliyet etkililik analizi
Cost-effectiveness analysis of ventricular assist device and heart transplantation in the treatment of end-stage heart failure
MUSTAFA ZEYBEK
Doktora
Türkçe
2025
Sağlık Kurumları YönetimiSüleyman Demirel ÜniversitesiSağlık Kurumları Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VAHİT YİĞİT