Kanser korku ölçeğinin uyarlanması ve psikometrik özelliklerinin incelenmesi
Adaptation of the fear of cancer scale and examination of its psychometric properties
- Tez No: 932569
- Danışmanlar: PROF. DR. NURHAN MEYDAN ACIMIŞ
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Halk Sağlığı, Public Health
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Pamukkale Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 81
Özet
Kanser korkusu halk sağlığının önemli bir alanı olan erken tanı ve taramalar, sağlık hizmetlerine ulaşım gibi başlıklarda çözülmeyi bekleyen önemli bir konudur. Toplumda kanser korku düzeyini saptanması ve kanser korku düzeyini etkileyen faktörlerin ortaya konması önemlidir. Türkiye'de kanser korkusu için geçerliliği ve güvenirliği kanıtlanmış olan ve literatürde oldukça fazla kullanılan ölçekler mevcuttur. Ancak bu araçlar çok iyi geçerlilik ve güvenirliğe sahip olmalarına karşın tek bir hedef kanser türüne özgü, özellikle kanser öyküsü olmayan kişiler için kullanılmaması gibi özelliklerinden ötürü uygulama kapsamları sınırlıdır. Toplumda kanser korkusunu kanser korkusunun çok boyutlu yapısını göz önüne alarak ölçebilecek, sistematik, kapsamlı Türkçe bir ölçüm aracı bilgimiz dahilinde bulunmamaktadır. Bu çalışmanın amacı, Feng ve ark. Tarafından 2022 yılında Çin'de geliştirilen 17 maddelik Kanser Korkusu Ölçeğini Türkçeye uyarlamak ve psikometrik özelliklerinin belirlenmek bu çalışmanın amacıdır. Bu metodolojik araştırma, 16 Ekim- 30 Kasım 2024 tarihleri arasında Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi'nde gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın evrenini, belirtilen tarihler arasında hastaneye başvuran 18 yaş üstü bireyler oluşturmaktadır. Ölçeğin uyarlaması için gerekli minimum örneklem büyüklüğü 170 olarak hesaplanmıştır. Katılımcılar, hastanenin 14 farklı bekleme salonunda hem sabah hem de öğleden sonra olmak üzere, olasılıklı olmayan örnekleme yöntemlerinden amaçlı örnekleme ile seçilmiştir. Veri toplama aracı olarak, sosyodemografik özellikler ve kanserle ilgili bilgiler, Kanser Korkusu Ölçeği, Kanser Kaygı Ölçeği ve Yaygın Anksiyete Bozukluğu-7 (YAB-7) Testi'ni içeren toplamda 46 soruluk bir anket kullanılmıştır. Ölçeğin Türkçe'ye uyarlanması için, çeviri-geri çeviri tekniği kullanılmış ve iki bağımsız çevirmen, uzman komitesi ve ölçeği geliştiren araştırmacı dahil olmak üzere titiz bir süreç izlenmiştir. Pamukkale Üniversitesi Hastanesi'nde 15 kişilik bir grupla ön uygulama yapılarak ölçeğin anlaşılabilirliği ve uygulama süresi değerlendirilmiş ve gerekli düzeltmeler yapılmıştır. Çalışmada, ölçeğin geçerliliğini değerlendirmek için kapsam geçerliliği (Davis tekniği), yapı geçerliliği (Doğrulayıcı Faktör Analizi), yakınsak geçerlilik (AVE ve CR), ıraksak geçerlilik (HTMT), eşzamanlı geçerlilik ve hipotez testine dayalı yapı geçerliliği kullanılmıştır. Güvenilirlik analizi için ise, Cronbach alfa, McDonald's Omega, madde toplam korelasyonu, grup karşılaştırma yöntemi, test-tekrar test ve sınıf içi korelasyon katsayısı (ICC) hesaplanmıştır. Verilerin analizinde R yazılımının 4.4.2 sürümü kullanılmıştır. p değerinin 0,05'ten küçük olması istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir. Bu çalışma 1195 katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. 6 katılımcının anket verilerindeki eksiklikler ve 15 katılımcının pilot çalışma verileri olması nedeniyle toplamda 21 katılımcı çalışma dışı bırakılmıştır. Veri analizi sırasında 61 katılımcının kanser öyküsü olması nedeniyle dışlanmıştır. Sonuç olarak 1174 katılımcının verileri analizde kullanılmıştır. Katılımcıların yaş ortalamasının 36,00±14,00 yıl olduğu, katılımcıların %54,10'inin kadın olduğu ve %57,30'ü yaşına uygun tüm kanser taramalarını yaptırmayı düşündüğünü belirtmiştir. Kanser Kaygı Ölçeği toplam puan ortalaması 15,38±5,05, Yaygın Anksiyete Bozukluğu-7 Testi toplam puan ortalaması 6,80±5,49 ve Kanser Korkusu Ölçeği toplam puan ortalaması 33,06±13,56 olarak bulunmuştur. Yapılan doğrulayıcı faktör analizine göre uyum indekslerinin iyi veya mükemmel düzeyde (CFI =0,972, TLI =0,966, NNFI =0,966, RMSEA =0,08 SRMR=0,074, NFI=0,968 GFI = 0,990 ve AGFI = 0,983) olduğu ve orijinal 2 faktörlü yapının doğrulandığı gösterilmiştir. Kanser Kaygı Ölçeği ve Kanser Korku Ölçeği arasında anlamlı ve orta düzeyde pozitif bir ilişki tespit edilmiştir (r = 0,599, p
Özet (Çeviri)
Cancer fear is an important issue in public health that awaits solutions in areas such as early diagnosis and screenings, and access to health services. It is important to determine the level of cancer fear in society and identify the factors affecting the level of cancer fear. There are scales in Turkey that are proven to be valid and reliable for cancer fear and are extensively used in the literature. However, despite their high validity and reliability, these tools have limited application scopes due to characteristics such as being specific to a single target cancer type and not being used for individuals without a cancer history. To our knowledge, there is no systematic, comprehensive Turkish measurement tool available to measure cancer fear in society considering the multidimensional structure of cancer fear. The aim of this study is to adapt the 17-item Cancer Fear Scale developed by Feng et al. in 2022 in China to Turkish and to determine its psychometric properties. This methodological research was conducted at Pamukkale University Medical Faculty Hospital between October 16 and November 30, 2024. The population of the study consisted of individuals over the age of 18 who applied to the hospital during the specified dates. The minimum sample size required for the adaptation of the scale was calculated as 170. Participants were selected using purposive sampling, one of the non-probability sampling methods, in 14 different waiting rooms of the hospital in both the morning and afternoon. As a data collection tool, a questionnaire including sociodemographic characteristics and information about cancer, the Cancer Fear Scale, the Cancer Anxiety Scale, and the Generalized Anxiety Disorder-7 (GAD-7) Test, totaling 46 questions, was used. For the adaptation of the scale into Turkish, a rigorous process including translation-back translation technique with two independent translators, an expert committee, and the researcher who developed the scale was followed. A pilot test was conducted with a group of 15 people at Pamukkale University Hospital to evaluate the comprehensibility and application time of the scale, and necessary corrections were made. In the study, to evaluate the validity of the scale, content validity (Davis technique), construct validity (Confirmatory Factor Analysis), convergent validity (AVE and CR), divergent validity (HTMT), concurrent validity, and hypothesis-based construct validity were used. For reliability analysis, Cronbach's alpha, McDonald's Omega, item-total correlation, group comparison method, test-retest, and intra-class correlation coefficient (ICC) were calculated. The R software version 4.4.2 was used for data analysis. A p-value of less than 0.05 was considered statistically significant. This study was conducted with 1195 participants. Due to missing data in the survey responses of 6 participants and pilot study data for 15 participants, a total of 21 participants were excluded from the study. During data analysis, 61 participants with a history of cancer were excluded. Consequently, the data of 1174 participants were used in the analysis. The mean age of the participants was found to be 36,00±14,00 years, 54,10% of the participants were women, and 57,30% stated that they intended to undergo all age-appropriate cancer screenings. The mean total score of the Cancer Anxiety Scale was found to be 15,38±5,05, the mean total score of the Generalized Anxiety Disorder-7 Test was 6,80±5,49, and the mean total score of the Cancer Fear Scale was 33,06±13,56. According to the confirmatory factor analysis, it was shown that the fit indices were at a good or excellent level (CFI =0,972, TLI =0,966, NNFI =0,966, RMSEA =0,08 SRMR=0,074, NFI=0,968 GFI = 0,990 and AGFI = 0,983) and the original 2-factor structure was confirmed. A significant and moderate positive correlation was found between the Cancer Anxiety Scale and the Cancer Fear Scale (r = 0,599, p
Benzer Tezler
- İnflamatuvar artritte fiziksel aktivitenin kolaylaştırıcıları ve engelleri ölçeği'nin Türkçe geçerlilik ve güvenirliği
The validity and reliability of the Turkish version of the inflammatory arthritis facilitators and barriers to physical activity questionnaire
ELİF ÖZLEM ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Fizyoterapi ve RehabilitasyonBaşkent ÜniversitesiFizyoterapi ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MANOLYA ACAR
- Sağlık kurumlarında yatan hastalarda korku ölçeğinin geliştirilmesi
Development of the fear scale in hospitalized patients in health care organizations
TUĞÇE ATEŞ
Doktora
Türkçe
2024
HemşirelikKaradeniz Teknik ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAVVA ÖZTÜRK
- Kemoterapi uygulanan kanserli hastalarda yaşam kalitesinin ve sağlık bakım gereksinimlerinin değerlendirilmesi
Evaluation of chemotherapy applied cancer patients quality of life and health care needs
GAMZE TEMİZ
- Lösemi tanısı konan çocuklarda öz kuramının incelenmesi
Self concept in children diagnosed with leukemia
YEŞİM ALTUNCU
- Çocuklarda hemşirelik girişimleri ve kullanılan materyallere karşı korku ölçeğinin geliştirilmesi
The scale development of fear in children against nursing interventions and used materials
HÜLYA KÖK EREN
Doktora
Türkçe
2018
HemşirelikEskişehir Osmangazi ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZLEM ÖRSAL