Geri Dön

Biomonitoring of atmospheric pollutants at Western Anatolia

Batı Anadolu'daki atmosfer kirleticilerinin biyomonitör yöntemi ile izlenmesi

PDF İndir

  1. Tez No: 93283
  2. Yazar: SERPİL YENİSOY KARAKAŞ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. SEMRA TUNCEL
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Kimya, Chemistry
  6. Anahtar Kelimeler: Biyoizleme, atmosfer kirlenmesi, likenler, Ege Bölgesi, elementler, dağılım haritaları, Faktör Analizi, kaynak belirlenmesi, MFS-ÇLR, INAA, ICP-AES VI, Biomonitoring, atmospheric pollution, lichens, Aegean Region, elements, distribution maps, Factor Analysis, source quantification, AFS-MLR, INAA, ICP- AES IV
  7. Yıl: 2000
  8. Dil: İngilizce
  9. Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Kimya Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 353

Özet

Türkiye' de ilk biyomonitör izleme ağı Ege Bölgesi'nde kurulmuştur. Liken Xanthoria parietina biyomonitör organizma olarak seçilmiştir. 234 liken örneğindeki 40 elementi belirlemek için INAA ve ICP-AES teknikleri kullanılmıştır. İki liken türünün toplama kapasiteleri ANOVA kullanılarak %95 güvenirlik seviyesinde incelenmiştir. İki liken türünün toplama kapasitelerinde Ca, Cl, Cu, Pb ve Zn elementleri için farklılıklar bulunmuştur. Üç liken türü ve ağaç kabuğundaki konsantrasyon sonuçlan ile toplam çökelme örneklerindeki sonuçlar kantitatif bilgi elde etmek için karşılaştmlmıştır. Xanthoria parietina' daki elementler Cr, V, Mn, Cd, Zn için ve iyonlar Cl“, NO3”, SO42", NH4+ için kantitatif bir ilişki elde edilmiştir. Diğer liken türleri ve ağaç kabuğu da kantitatif bilgi elde etmek için uygun olarak bulunmuştur.Likenlerdeki elementlerin konsantrasyon değerleri, 4. 1 ppm konsantrasyonla literatürdeki verilerden 2-8 kat fazla olan As hariç, literatürdeki verilerle karşılaştrnlabilir düzeydedirler. Konsantrasyon verileri 19 element için bölgedeki kirlilik dağılım haritalarım elde etmek için kullanılmıştır. Aliağa bölgesinin, şehir- sanayi bölgelerinin ve termik santrallerin (Soma ve Yatağan) etkileri konsantrasyon ve toprağa göre zenginleşme faktörleri haritalarından açıkça görülmektedir. Bütün bölgede toprağa göre en fazla zenginleşen element selenyumdur. Bu sonuçlar dört temel kaynak yani kirli toprak, Aliağa, şehir-sanayi alanları ve termik santraller sonucu veren faktör analizi sonuçlan ile de desteklenmiştir. Her kaynağın Ege Bölgesi 'ndeki element konsantrasyonlarına kantitatif etkisi Mutlak Faktör Skor-Çok Değişkenli Lineer Regrasyon (MFS-ÇLR) methodu kullanılarak tahmin edilmiştir. Bölgenin büyük bir kısmı Aliağa kaynağı etkisi altındadır. Demir, Mn, Sb, Cr, Cu, Pb ve Zn elementlerinin konsantrasyonları özellikle Aliağa bölgesinde demir-çelik fabrikalarından gelmektedir. Arsenik, Hg, Sb ve Pb elementlerinin konsantrasyonları şehir ve sanayiyi yansıtan İzmir civarında çok yüksektir. Selenyum ve Hg konsantrasyonları ise termik santraller, İzmir, Kemalpaşa ve Manisa' daki sanayi alanlarında yüksektir. Çökelme modellemesi ile likenlerdeki sonuçlar iki kaynak bölgesi olan Yatağan ve Soma termik santrallerinde kalitatif olarak uyumludur.

Özet (Çeviri)

The first biomonitoring network in Turkey was set up in Aegean Region. Lichen Xanthoria parietina was chosen as biomonitor organism. The techniques of INAA and ICP-AES were used to determine 40 elements in 234 lichen samples. The two lichen species were examined for their accumulation capacities by using ANOVA at 95% confidence level. It was found that the accumulation capacities of two lichen species were different for the elements Ca, CI, Cu, Pb and Zn. The concentration results in three lichen species and tree bark were compared with the results of bulk deposition samples in order to obtain a quantitative knowledge. The quantitative relation was obtained for the elements Cr, V, Mn, V and Zn and ions CI“, NO3”, SO42" and NH/ in Xanthoria parietina. Other lichen species and tree bark were also suitable for obtaining quantitative information. IllConcentrations of elements were comparable with literature data, except for As with a concentration of 4.2 ppm which is a factor of 2-8 higher than other data. Concentration data were used to get the pollution distribution maps of the region for about 19 elements. The pollution effect of Aliağa region, urban industrial areas and power plants (Soma and Yatağan) was seen clearly on the concentration distribution maps and crustal enrichment factor maps. Selenium was the most enriched element with respect to soil in all regions. These results were also supported by the results of factor analysis which result in four major sources namely dirty soil, Aliağa, urban and industry and power plants. Quantitative impact of each source to elemental concentrations at Aegean Region was estimated by using Absolute Factor Score- Multiple Linear Regression (AFS-MLR) method. Most part of the region is under the influence of Aliağa source. The concentrations of Fe, Mn, Sb, Cr, Cu, Pb and Zn were coming mostly from Aliağa region especially from iron steel plants. The concentrations of elements As, Hg, Sb and Pb are very high around İzmir reflecting the effect of both urbanization and industry. The concentrations of Se and Hg are higher in the power plant region and in industrial areas in İzmir, Kemalpaşa and Manisa. The modelling results of deposition agreed well with the results of lichens quantitatively around two important pollution sources: Yatağan and Soma power plants.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    232693

    Kocaeli ili çevresinde atmosferik ağır metal çökeliminin liken ve karayosunu analizi yöntemiyle belirlenmesi

    Investigation of atmospheric heavy metal deposition in kocaeli province by analysis of lichens and mosses

    AYDA DOĞRUL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    Jeoloji MühendisliğiKocaeli Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. İRFAN YOLCUBAL

  2. Tez No

    427749

    Mersin ilinde bulunan deliçay deresi çevresindeki element kirliliğinin, ağaç dokularının analiz edilmesi yoluyla incelenmesi

    Bio-monitoring of elemental contamination via dendroanalysis at the deliçay river area in mersin

    GAMZE AYHAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    Çevre MühendisliğiMersin Üniversitesi

    Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MEHMET ALİ MAZMANCI

  3. Tez No

    611480

    Kocaeli'nde atmosferik polisiklik aromatik hidrokarbonlar (PAH) ve poliklorlu bifenil (PCB) kirliliğinin likenlerle izlenmesi

    Monitoring of atmospheric policycity aromatic hydrocarbons (PAH) and polychlored biphenyl (PCB) pollutioun in Kocaeli

    KADRİYE BAYRAK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Çevre MühendisliğiKocaeli Üniversitesi

    Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ SEDA ASLAN KILAVUZ

  4. Tez No

    655917

    İstanbul ili Anadolu yakası hava kalitesinin biyomonitör likenler ile izlenmesi

    Monitoring of air quality of Anatolian side of Istanbul by biomonitor lichens

    ELİF AYSU ÖZKÖK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    BiyolojiMarmara Üniversitesi

    Biyoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. GÜLŞAH ÖZYİĞİTOĞLU (ÇOBANOĞLU)

  5. Tez No

    93184

    Environmental application of XRF, ICP-aes and INAA on biological matrix

    XRF, ICP-AES ve INAA tekniklerinin biyolojik matriste uygulanışı

    AYSUN DOĞANGÜN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2000

    KimyaOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Kimya Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SEMRA G. TUNCEL

Geri Dön