Ziyaretçilerin etkileşimli sergi düzenekleriyle bilişsel, fiziksel ve sosyal etkileşimlerinin incelenmesi
Investigation of cognitive, physical and social interactions of visitors with interactive exhibition contrivances
- Tez No: 933043
- Danışmanlar: PROF. DR. HALUK ÖZMEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: İnformal Öğrenme, Bilim Merkezi, Etkileşimli Sergi Düzenekleri, Bilişsel Etkileşim, Fiziksel Etkileşim, Sosyal Etkileşim, Informal Learning, Science Center, Interactive Exhibition Contrivances, Cognitive Interaction, Physical Interaction, Social Interaction
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Trabzon Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İlköğretim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Fen Bilgisi Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 207
Özet
İnformal öğrenme ortamları, bireylerin kendi hızlarında ve ilgi alanlarına göre öğrenme deneyimleri yaşayabildikleri, yapılandırılmamış öğrenme süreçlerini destekleyen alanlardır. Bu tür öğrenme ortamlarının en etkili örneklerinden birisi olan bilim merkezleri, ziyaretçilerin bilimsel bilgileri keşfetmelerine ve anlamalarına imkân tanıyan yerlerdir. Etkileşimli sergi düzenekleri (ESD), bilim merkezlerinin en önemli unsurlarından olup ziyaretçilerin öğrenme, eğlenme ve sosyal etkileşim süreçlerini destekler. Bu araştırma, ziyaretçilerin Kayseri Bilim Merkezi'nde bulunan Gezegen Yörüngeleri ve Plazma Küresi isimli ESD'lerle bilişsel, fiziksel ve sosyal etkileşimlerini ve ESD ile ilgili ziyaretçi görüşlerini incelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada Türkiye'de bulunan büyük ölçekli bilim merkezlerinden olması ve kolay ulaşılabilir olması sebebi ile Kayseri Bilim Merkezi'nde çalışılmıştır. Kayseri Bilim Merkezi, söz konusu çalışmanın yürütüldüğü temel bağlamdır. Bu bağlamda, Gezegen Yörüngeleri ve Plazma Küresi iki özel durum olarak seçilmiştir. Her bir özel durum, bilişsel etkileşim, fiziksel etkileşim, sosyal etkileşim ve ESD ile ilgili ziyaretçi görüşleri gibi analiz birimleri üzerinden incelenmiştir. Araştırmada nitel bir yaklaşım benimsenmiş ve iç içe geçmiş çoklu durum çalışması modeli uygulanmıştır. Araştırma grubu, amaçlı örnekleme yöntemiyle belirlenmiş, seçilen ESD'lerin yanına gelerek en az temel düzeyde etkileşim kuran ve bilim merkezine gönüllü ve bilinçli olarak gelen ziyaretçilerden oluşan bir popülasyonu kapsamaktadır. Araştırmada, her bir ESD için bilim merkezine gelen ve çalışmaya gönüllü olarak katılmayı kabul eden ayrı ayrı 51'er kişi incelenmiştir. Araştırma grubu içerisinden ESD'lere yönelik 17'şer kişiyle, derinlemesine bilgi elde etmek amacıyla görüşmeler yapılmıştır. Araştırmada, ziyaretçilerin Gezegen Yörüngeleri ve Plazma Küresi isimli ESD'lerle bilişsel, fiziksel ve sosyal etkileşimlerini ve ESD'lere yönelik görüşlerini belirlemek için gözlem ve görüşme yöntemleri kullanılmıştır. Ziyaretçilerin Öğrenme Davranışları Gözlem Planı ile Ziyaretçi Gözlem Formu gözlem amaçlı veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Katılımcılarla yapılan görüşmelerde ise Gezegen Yörüngeleri Ziyaretçi Görüşme Formu ve Plazma Küresi Ziyaretçi Görüşme Formu kullanılmıştır. Gözlemler, ziyaretçilerin davranışlarını ve duygusal tepkilerini analiz etmek için detaylı notlar ve video kayıtlarıyla desteklenmiştir. Çalışmada kullanılan veri toplama araçları, tümdengelimsel ve tümevarımsal analiz yaklaşımlarıyla değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçları iki ESD'nin de bilimsel kavramları anlaşılır kılmada potansiyel taşıdığını, ancak açıklayıcı materyallerin, rehber unsurların ve tasarımsal iyileştirmelerin eksikliğinin bu potansiyeli sınırladığını açığa çıkarmıştır. Levhaların konumu, görsel çekiciliği, içerdiği bilgi düzeyi ve rehber personelin varlığı gibi faktörlerin ziyaretçinin öğrenme sürecine önemli ölçüde etki ettiği anlaşılmaktadır. Ayrıca ESD'lerin derinlemesine kullanımını teşvik etmek için hem fiziksel hem de bilişsel düzenlemeler gerektiği görülmüştür.
Özet (Çeviri)
Informal learning environments are areas that support unstructured learning processes where individuals can have learning experiences at their own pace and according to their interests. Science centers, one of the most effective examples of such learning environments, are places that allow visitors to discover and understand scientific knowledge. Interactive exhibition contrivances (IEC) are among the most important elements of science centers and support visitors' learning, entertainment and social interaction processes. This study was conducted to examine the cognitive, physical and social interactions of visitors with the IECs named Planetary Orbits and Plasma Sphere in Kayseri Science Centre and to examine the visitors' opinions about IECs. In the research, Kayseri Science Centre was studied because it is one of the large-scale science centers in Turkey and is easily accessible. Kayseri Science Centre is the main context in which this study was conducted. In this context, Planetary Orbits and Plasma Sphere were selected as two special cases. Each case was analyzed through units of analysis such as cognitive interaction, physical interaction, social interaction and visitor views on IEC. A qualitative approach was adopted in the study and a multiple case-embedded design was applied. The research group consisted of a population of visitors who came to the science center voluntarily and consciously, who interacted at least at a basic level by coming to the selected IECs, determined by purposive sampling method. In the study, for each IEC, 51 people who came to the science center and voluntarily agreed to participate in the study were examined separately. Interviews were conducted with 17 people from the research group to obtain in-depth information about the IECs. In the study, observation and interview methods were used to determine the cognitive, physical and social interactions of visitors with the IECs named Planetary Orbits and Plasma Sphere and their opinions about IECs. Visitor Learning Behavior Observation Plan and Visitor Observation Form were used as data collection tools for observation purposes. In the interviews with the participants, the Planetary Orbits Visitor Interview Form and Plasma Sphere Visitor Interview Form were used. The observations were supported by detailed notes and video recordings to analyze the behavior and emotional reactions of the visitors. The data collection tools used in the study were evaluated by deductive and inductive analysis approaches. The results revealed that both IECs have the potential to make scientific concepts comprehensible, but the lack of explanatory materials, guidance elements and design improvements limit this potential. Factors such as the location of the signs, their visual appeal, the level of information they contain, and the presence of guiding staff have a significant impact on the visitor's learning process. In addition, both physical and cognitive adjustments are required to encourage indepth use of IECs.
Benzer Tezler
- Bilişim Teknolojilerinin sergileme araçlarına, mekanına ve kavramına etkileri
The Effects of information technologies on exibition equipments, space and concept
KORKUT SEÇKİN
- Müze sergilemelerinde izleyici-sergi etkileşimi bağlamında mekan tasarımı
Design of space within the context of audience-exhibition interaction in museum exhibition
ZÜLEYHA AYKUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
MüzecilikMarmara Üniversitesiİç Mimarlık Ana Sanat Dalı
DOÇ. MÜGE GÖKER PAKTAŞ
- Yazının tarihsel gelişim evreleri üzerine Konya Bilim Merkezinde model geliştirilmesi
Development of a model on the historical evolution of writing at Konya Science Center
EKREM TUNCER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Endüstri Ürünleri TasarımıSelçuk ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MERAL AKAN
- Sergı̇leme tasarımında ı̇nsan-bı̇lgı̇sayar etkı̇leşı̇mı̇, algı ve deneyı̇m
Human-computer interaction, perception, and experience in exhibition design
CEREN ÇALIŞKAN
Doktora
Türkçe
2021
Güzel SanatlarYıldız Teknik ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. MEHMET EMİN KAHRAMAN
- Müze sergi mekanlarının oyunlaştırılmasına yönelik sergileme tasarım ilkeleri
Exhibition design principles for the gamification of museum exhibition space
ZÜLEYHA AYKUT
Doktora
Türkçe
2025
Bilim ve TeknolojiMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İPEK FİTOZ