Divan şiirinde şarap metaforu
Metaphor of wine in divan poetry
- Tez No: 933655
- Danışmanlar: PROF. DR. MUHİTTİN ELİAÇIK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kırıkkale Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 184
Özet
Üzüm veya başka meyve sularının türlü yöntemlerle mayalandırılmasıyla elde edilen bir içki çeşidi olarak tarif edebileceğimiz şarabın, MÖ. 3000 yılına kadar uzanan bir tarihi vardır. Anadolu'da Hititler, Mısır'da ise Mısırlılar şarap kültürünü başlatan toplumlar olmuşlardır. Daha sonra şarapçılık ve bağcılık Ege ve Akdeniz kıyılarından bütün dünyaya yayılmıştır. Şarabın bu gerçek tarihinin yanında, en az gerçek tarihi kadar zengin, efsanevi ve dini tarihçesi de vardır. Nuh Peygamberin, hem halk kültüründe, hem de dini metinlerde yer alan hikâyeleri, şarabı ilk defa ürettiği rivayet edilen Pişdadiyan sülalesinin ünlü hükümdarı Cemşit'e ait efsane, şarap kültürüne ait en eski anlatılardır. Şarap, Türklerin kültüründe de önemli bir yer tutar. Eski Türklerde Gök tanrı, şarabı takdis ettiğinden, bağın ve şarabın bulunduğu yere kötü ruhların girmediği kabul olunurdu. Yeni doğan çocuklar için, düğününde açılmak üzere bir küp şarap gömülürdü. Kaşgarlı Mahmud, 11. yüzyılda Divanu Lûgati't-türk adlı eserinde Türk boylarının, çocuklarının dahi şarap içtiğini söyler. Türklerin İslamiyet'i kabulü ile şarap yasaklandıysa da Türk kültüründeki yerini korumuş hatta Klâsik şiir geleneği içinde şaraba methiyeler düzmüştür. Klâsik Türk şiirinde şarap ve şarap kültürünün önemli bir yeri vardır. Hatta bu şiir geleneği için, aşk, kadın ve şarap edebiyatı tabiri en yaygın yakıştırmalardan biri olmuştur. Şarap, maddi ve manevi kültür değerleri ile Klâsik Türk edebiyatının hemen bütün şekil ve türlerinin vazgeçilmez kaynağı olmuştur. Bu kaynak, mitoloji, din, tarih ve millî kültürden gelen birikimle şiirde güçlü bir şarap metaforu olarak karşımıza çıkar. Aşk, söz, ölüm, hayat, tevhit, gam, gurur, şevk, gaflet gibi insanoğlunun zihnini sürekli meşgul eden en girift mevzular, şarap sembolizmi ile çözüme kavuşmuştur. Doğal seyrinde ilerleyen bu sembolizm, aynı zamanda şarap için yeni mecazların oluşmasına sebep olmuştur.
Özet (Çeviri)
Wine which we describe grape or different fruit juices have fermented various methods, has a history B. C. 3000. Hittite in Anatolia, Egyptian in Egypt are societies which have started wine culture. After then maker of wine and viticulture have been spread from Aegeain and Mediaterian shores to all the world. Behind the real history of wine, has a rich egendary and religious history. The Prophet of Noah's stories which are both in folk culture and religious texts, the famous ruler Cemşid's story ab out Pişdadiyan family whom has related to protect the wine are the oldest narrative of wine culture. Wine is a wide area in Turkish culture too. Because of sky God has blessed the wine, it is accepted bad souls did not enter in viti and wine places. For babies who birt now, a earthenware jar put into the soul for drinking in his/her wedding. In Divan-I Lugat'it Türk at 11th centrury Kaşgarlı Mahmud said that Turkish clans' sons drink wine too. Wine is forbbidden when Turks accepted Islam but it preserves its place in Turkish culture. In Classic Turkish poem it has been laudatory poem of wine. It has a very important place of wine and wine culture in Classic Turkish poem. Furthermore love, woman and wine literature describtions is the most popular usings for this poem culture. Wine is both material culture elements and spiritual culture values is a basic source of shapes and types of Classic Turkish Literature. This source appears as a powerful metaphor of wine in the poem with the accumulation of mythology, religion, history and national culture. The most intricate issues that constantly occupy the minds of human beings such as love, promise, death, life, monotheism, sorrow, pride, enthusiasm, and heedlessness have been solved with wine symbolism. This symbolism, which progressed in its natural course, also led to the formation of new metaphors for wine.
Benzer Tezler
- Divan şiirinde tababet unsurları
Elements of medicine in divan poetry
MERYEM GÜLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıErzincan Binali Yıldırım ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YUSUF BABÜR
- Şeyhülislâm Yahyâ ve Şeyh Gâlib Dîvânlarında aşk ve şarap ile ilgili kavramların mukayeseli olarak incelenmesi
A comparative research of concepts related to love and wine in Diwans of Seyhulislam Yahya and Sheikh Galib
SEMA ALPTEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıGaziantep ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FETTAH KUZU
- Klasik Türk şiirinde rintlik
Rendi in classical Turkish poetry
MUSTAFA YUNUS GÜMÜŞ
Doktora
Türkçe
2018
Türk Dili ve Edebiyatıİnönü ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CAFER MUM
- Klasik Türk şiirinde dinî-tasavvufî ve din dışı (profane) şiir tasnifinin incelenmesi ve Şeyhülislam Yahya örneği
A study on the classification of religious-mystical and profane poetry in the classical Turkish poetry: Case of Şeyhulislam Yahya
MELEK KAHRAMAN DİKMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
DinSüleyman Demirel Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. AHMET ARI
- 16. yüzyıl klasik Türk şiirinde şarap ve şarapla ilgili unsurlar
Wine and the elements related to wine in Turkish classical poetry in the 16th century
SAVAŞKAN CEM BAHADIR
Doktora
Türkçe
2012
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMET NUR DOĞAN