Nûreddîn Mahmûd Zengî döneminde Ehl-i Sünnet
Ahl al-Sunnah during the reign of nur al-din Mahmud Zangi
- Tez No: 933729
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ABDULLAH ÖMER YAVUZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Mezhep, Siyaset, Zengî, Sünnîlik, Kurumsallaşma, Sect, Politics, Zengî, Sunnism, Institutionalization
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 179
Özet
İslam dünyasında Ehl-i Sünnet'in kurumsallaşma süreci, Abbâsîler döneminde siyasî parçalanma ve mezhepler arası tartışmalarla şekillenmiş, Ahmed b. Hanbel gibi âlimlerin etkisiyle kimlik arayışı başlamıştır. Selçuklu döneminde Nizâmülmülk öncülüğünde kurulan Nizâmiye Medreseleri ve Gazâlî'nin çalışmaları, Ehl-i Sünnet'in ilmî otoritesini güçlendirmiştir. Ancak Haçlı Seferleri ve Şiî güçlerin etkisi, İslam dünyasında yeni bir birlik ve siyasal düzen ihtiyacını doğurmuştur. Bu ortamda Nûreddîn Mahmûd Zengî, Ehl-i Sünnet'i siyasî ve ilmî açıdan güçlendirmeyi hedeflemiş, medreseler, dâru'l-hadisler ve hankâhlar kurarak tasavvufî ve ilmî kurumları desteklemiştir. Hanefî mezhebine bağlı olmakla beraber, mezhepler arası uyumu gözetmiş, Şafiî ve Hanbelîlerle iş birliği yapmıştır. Kuşeyrî-Gazâlî çizgisindeki tasavvuf anlayışını benimseyerek Sünnî kimliğin pekişmesine katkı sağlamıştır. Nûreddîn'in ilmî ve siyasî politikaları, Selçuklu mirasını devralarak Sünnîliği yeniden ihya etmeye yönelmiş, Haçlılara karşı cihad ruhunu canlandırmıştır. Bu miras, halefi Selâhaddîn Eyyûbî tarafından devam ettirilmiş ve Haçlılar karşısında güçlü bir birlik oluşturulmuştur. Böylece Nûreddîn Mahmûd Zengî, sadece siyasî bir lider değil, Ehl-i Sünnet'in kurumsallaşmasında da önemli bir dinî ve ilmî öncü olarak tarih sahnesinde yer almıştır.
Özet (Çeviri)
The institutionalization process of Ahl al-Sunnah in the Islamic world began during the Abbasid period amid political fragmentation and intensified sectarian debates, sparking an identity quest influenced by scholars like Ahmad ibn Hanbal. During the Seljuk era, the Nizamiyya madrasas established under Nizam al-Mulk and the works of Al-Ghazali strengthened the scholarly authority of Ahl al-Sunnah. However, the Crusades and the rising influence of Shiite powers created the need for a new political order and unity within the Muslim world. In this context, Nur al-Din Mahmoud Zengi aimed to strengthen Ahl al-Sunnah both politically and intellectually by supporting religious and mystical institutions such as madrasas, dar al-hadith, and khanqahs. Although affiliated with the Hanafi school, he emphasized inter-sectarian harmony, cooperating closely with Shafi'i and Hanbali scholars. He adopted the Sufi approach of the Qushayri-Ghazali tradition, contributing to the consolidation of Sunni identity. Nur al-Din's scientific and political policies were a continuation of the Seljuk legacy to revive Sunnism and to invigorate the spirit of jihad against the Crusaders. This legacy was further upheld by his successor Salah al-Din al-Ayyubi, who forged a strong united front against the Crusaders. Thus, Nur al-Din Mahmoud Zengi emerges not only as a political leader but also as a significant religious and intellectual pioneer in the institutionalization of Ahl al-Sunnah.
Benzer Tezler
- Nureddin Mahmud Zengi ve İslam tarihindeki yeri
The place of Nureddin Mahmud Zengi in Islamic history
TUĞÇE YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinHitit Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET AZİMLİ
- XI.- XII. yüzyıllarda (1040-1171) Selçuklu-Fatimi ilişkileri
Relations between Seljuk and Fatimids during the XI.- XII. centuries
MARİNA ATİLA
- Rüknüddevle Dâvud ve Fahreddîn Kara Arslan dönemleri Hısn-ı Keyfâ Artuklu Devleti
Hisn Kaifa Artuqid State during the reing of Rukn al-Dawla Daud and Fakhr al-Din Qara Arslan
SARA SADIKHOVA
- Dimaşk Atabegliği (Tuğteginliler 498-549/1104-1154)
Atabegs of Damascus (Tughtigin's 498-549/1104-1154)
SUAT KOÇUŞAĞI
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
TarihNecmettin Erbakan Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ DADAN