Günümüz kentlerinde yok-yerler: Konya'da mekan deneyimleri üzerine bir inceleme
Non-places in today's cities: A study on space experiences in Konya
- Tez No: 933947
- Danışmanlar: DOÇ. DR. İBRAHİM NACAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Kent, Mekân, Yer, Yok-Yer, Konya, City, Space, Place, Non-Place
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 123
Özet
Marc Augé'nin“yok-yer”kavramının modern kent mekânlarındaki geçerliliğini sorgulayan bu çalışma, bireylerin kimlik, tarih ve sosyal ilişkiler bağlamında anlam yoksunluğu yaşadığı geçici ve anonim mekânları analiz etmektedir. Modern kentlerin fiziksel yapılarının ötesine geçilerek, bu alanların toplumsal, ekonomik ve kültürel işlevleri detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Kentin tarihsel serüvenine ışık tutan araştırma, ilk yerleşimlerden modernizmin karmaşık mekânlarına kadar uzanan süreçte, mekânın yalnızca fiziksel bir yapı değil, aynı zamanda sosyolojik, mimari ve antropolojik bir fenomen olarak incelenmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Bu bağlamda, Augé'nin“yok-yer”kavramı, bireylerin anlam, kimlik ve aidiyet bağlamında ilişki kurmakta zorlandıkları mekânları tanımlamaktadır. Havaalanları, şehirlerarası otobüs terminalleri ve hızlı tren istasyonları gibi mekânlar, bu tür geçici ve anonim alanlar arasında yer almakta, bireylerin sosyal bağlarının zayıfladığı, ilişkisel anlamın azaldığı ve toplumsal aidiyet duygusunun kaybolduğu yerler olarak değerlendirilmiştir. Araştırmada, Augé'nin“yok-yer”kavramı, Lefebvre'nin“izotopik mekân,”Castells'in“akışlar uzamı”ve Koolhaas'ın“atık mekân”kavramları ile karşılaştırılarak, modern kent mekânlarındaki anlamsal çöküşün ve bireylerin mekânsal deneyimlerinin anonimleşmesinin ortak temaları üzerinde durulmuştur. Konya'da gerçekleştirilen saha çalışması, kent mekânlarının bireyler üzerindeki etkilerini derinlemesine anlamak amacıyla nitel yöntemler çerçevesinde tasarlanmış; bu kapsamda Konya Havaalanı, Kent Plaza Alışveriş Merkezi, Selçuklu Hızlı Tren İstasyonu ve Konya Şehirlerarası Otobüs Terminalinde derinlemesine mülakatlar ve yerinde gözlem teknikleri kullanılmıştır. Veriler tematik analiz yöntemiyle değerlendirilerek, bireylerin bu mekânlarla kurdukları sosyal, duygusal ve kimliksel ilişkiler detaylı bir şekilde irdelenmiş; modern kent mekânlarının toplumsal, kültürel ve bireysel bağlamlardaki etkileri üzerine özgün bir analiz sunulmuştur. Bu kapsamlı yaklaşım hem teorik hem de pratik düzlemde modern kent mekânlarının anlamını, bireyler üzerindeki etkilerini ve toplumsal bağlamdaki yerini daha iyi anlamayı amaçlamaktadır.
Özet (Çeviri)
This study questions the validity of Marc Augé's concept of“non-place”in modern urban spaces, analyzing temporary and anonymous places where individuals experience a lack of meaning in terms of identity, history, and social relationships. By going beyond the physical structures of modern cities, the research delves into the social, economic, and cultural functions of these spaces in detail. Shedding light on the historical evolution of cities, the study highlights the need to examine space not only as a physical structure but also as a sociological, architectural, and anthropological phenomenon. In this context, Augé's concept of“non-place”refers to spaces where individuals struggle to establish meaningful connections related to identity, meaning, and belonging. Airports, intercity bus terminals, and high-speed train stations are considered examples of such temporary and anonymous spaces, where social bonds weaken, relational meaning diminishes, and the sense of social belonging erodes. The study compares Augé's“non-place”concept with Lefebvre's“isotopic space,”Castells'“space of flows,”and Koolhaas'“junk space,”focusing on the shared themes of semantic collapse in modern urban spaces and the anonymization of individuals' spatial experiences. Field research conducted in Konya aimed to deeply understand the impacts of urban spaces on individuals through qualitative methods. In this scope, in-depth interviews and on-site observation techniques were employed in Konya Airport, Kent Plaza Shopping Mall, Selçuklu High-Speed Train Station, and Konya Intercity Bus Terminal. The data were evaluated using thematic analysis, providing a detailed examination of individuals' social, emotional, and identity-related interactions with these spaces. This comprehensive approach aims to better understand the significance, effects, and societal roles of modern urban spaces both on theoretical and practical levels.
Benzer Tezler
- Tüketim kültürü değişimi bağlamında işlevini yitiren/ölü alışveriş merkezlerinin değerlendirilmesi
Evaluation of dead malls in the context of consumption cultural change
EDA VELİBAŞOĞLU
Doktora
Türkçe
2022
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLÇİN PULAT GÖKMEN
- Bodrum Yalıçiftlik Beldesi'nin kentsel gelişiminde mekânsal planların ve gayrimenkul sektörünün yönlendirici gücü
Guiding power of spatial plans and real estate sector in urban development of Bodrum Yalıçiftlik
KHALID URFAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Şehircilik ve Bölge PlanlamaKonya Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATİH EREN
- Konut üretiminde yerel yönetimlerin rolü: Karatay Belediyesi öncülüğünde kurulan yapı kooperatiflerinin incelenmesi
The role of local governments in housing production: An investigation of building cooperatives established under the leadership of Karatay Municipality
HİKMET METİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Şehircilik ve Bölge PlanlamaKonya Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SİNAN LEVEND
- Bir kültürel varlık olarak hamamlar ve İstanbul hamamları üzerine haritalama çaışması
Baths as cultural values and mapping on İstanbul baths
MUHAMMET ALİ HEYİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YASEMEN SAY ÖZER