Haldun-Laffer eğrisi sınaması: 1964-2022 Türkiye örneği
The Haldun-Laffer curve synchronisation: The case of Turkey 1964-2022
- Tez No: 934127
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ALİ YASİN KALABAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yalova Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Ekonomi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 118
Özet
Vergilerin devlet gelirleri içerisinde önemli bir paya sahip olduğu bilinmektedir. Bu nedenle vergi oranlarının ne olması gerektiği her zaman tartışma konusu olmuştur. Mükelleflerin ödeyebileceği ve devlete en yüksek vergi geliri sağlayan optimal vergi oranı birçok ekonomist tarafından araştırılmıştır. Bu konuyu ilk ele alan düşünür İbni Haldun'dur. İbni Haldun'un 14. yüzyılda kaleme aldığı mukaddime isimli eserinde, vergi oranlarındaki aşırılığın vergi gelirlerini azaltacağı iddia edilmektedir. Arz yönlü iktisatçı Arthur Laffer ise daha sonra bu konuyu ele alarak vergi oranlarının bir üst sınırı olduğunu ve bu noktaya kadar vergi gelirlerinin artacağını, ancak bu sınırın aşılmasından sonra vergi oranları yükselmeye devam etse bile vergi gelirlerinin azalacağını öne sürmüştür. Literatüre bakıldığında bu konuda pek çok analiz yapılmıştır. Yapılan analiz sonuçları ülkelerin ekonomik, siyasi ve sosyal durumlarına göre farklılık göstermektedir. Bu çalışmada Haldun-Laffer eğrisi ele alınarak Türkiye için en yüksek vergi gelirindeki yıllık büyüme oranını sağlayacak vergi oranının ne olması gerektiği araştırılmıştır. Çalışmada Beenstock (1979) tarafından oluşturulan model kullanılmıştır. Beenstock (1979) modeline, kontrol değişkenler olarak enflasyon ve faiz oranları da eklenmiştir. 1964-2022 yıllarını kapsayan verilerden yararlanılmıştır. Model çözümü için en küçük kareler yöntemi ile inceleme yapılmıştır. Elde edilen bulgulara göre vergi oranındaki %1'lik artış vergi gelirlerindeki artışı %0,03 desteklemektedir. Enflasyondaki %1'lik artışın da vergi gelirlerindeki artışı %0,002 desteklediği saptanmıştır. Vergi oranının karesinin katsayısı ise -0,0011'dir. Ters U şeklinde olan bir eğri ile uyumlu olacak şekilde vergi oranının karesinin katsayısı negatif işaretlidir. Bu durum anılan dönemin Türkiye'sinde vergi oranının aşırı artmasının vergi gelirlerindeki yıllık büyüme oranını olumsuz etkileyeceğini doğrulamaktadır. Faiz parametresi haricindeki diğer parametrelere dair elde edilen sonuçlar istatistiki olarak anlamlıdır. Haldun-Laffer eğrisinin ters U şeklinde olduğu göz önüne alındığında tepe noktasının vergi gelirlerindeki artışı maksimum kılan vergi oranını vereceği bilinmektedir. EKK analizinden elde edilen katsayı değerlerinin tepe noktasını verecek formüle (-b/2a) uygulanmasıyla, 1964-2022 yılları arasında Türkiye özelinde vergi gelirlerindeki yüzdesel artışı maksimum kılan vergi oranının %15,23 olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
Taxes play a significant role in government revenues. For this reason, researchers have always debated what the ideal tax rates should be. Many economists have explored the optimal tax rate maximizing government tax revenue while remaining affordable for taxpayers. Ibn Khaldun is the first thinker to address this issue. In his 14th-century work Muqaddimah, he argues that excessively high tax rates would reduce tax revenues. Later, supply-side economist Arthur Laffer takes up this issue and proposes that tax revenues increase up to a certain point as tax rates rise, but after exceeding this point, further rate increases cause tax revenues to decline. Numerous studies in literature have analyzed this topic, with findings varying according to the economic, political, and social conditions of each country. This study focuses on the Khaldun-Laffer curve to determine the tax rate that would produce the highest percentage increase in tax revenues for Turkey. The study uses Beenstock's (1979) model, incorporating inflation and interest rates as control variables. The data spans from 1964 to 2022, and the model is estimated using the ordinary least squares (OLS) method. The findings reveal that a 1% increase in the tax rate boosts tax revenue growth by 0.03%. Similarly, a 1% rise in inflation supports a 0.002% increase in tax revenue growth. The coefficient of the squared tax rate is -0.0011, consistent with the inverted U-shape of the curve. This confirms that raising the tax rate excessively negatively affects the annual growth rate in tax revenues for Turkey during the studied period. Apart from the interest rate parameter, the results are statistically significant. Given that the Khaldun-Laffer curve takes an inverted U shape, it is known that the peak provides the tax rate maximizing the increase in tax revenues. By applying the coefficients obtained from the OLS analysis to the formula for the peak (-b/2a), the study concludes that the tax rate maximizing the annual growth rate in tax revenues for Turkey between 1964 and 2022 is 15.23%.
Benzer Tezler
- Vergi ve yatırım açısından İbn Haldun, Adam Smith ve Arthur Laffer Karşılaştırması
Comparıson of Ibn Khaldun, Adam Smith And Arthur Laffer in terms of tax and investment
ŞEYMA GÜLAS
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Ekonomiİstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesiİslam Ekonomisi ve Finansı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA ÇAKIR
- İbn-i Haldun ve Arthur Laffer'de vergi politikası ekonomik gelişme ilişkisi
The relationship between tax policy and economic development in Ibn Khaldun and Arthur Laffer
PERİHAN DUTLU ERTEN
Doktora
Türkçe
2020
EkonomiManisa Celal Bayar Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜNYAMİN DURAN
- Gerçek zamanlı sabit GNSS referans ağlarının (CORS) baz uzunluğuna bağlı doğruluk analizi: TUSAGA-aktif örneği
Real time continuously operating GNSS referance networks (CORS) related to the accuracy analysis of base length: The example of TUSAGA-aktif
HALDUN YÜKSEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Jeodezi ve FotogrametriYıldız Teknik ÜniversitesiHarita Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ATINÇ PIRTI
- Levonorgestrel'li RİA (Mirena) ile Cu-T380 RİA'nın ovülasyon üzerine olan etkilerinin karşılaştırılması
Comparing effects of intrauterin devices with levenorgestrel and Cu-T380 on ovulatory cycles
HALDUN ARPACI
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2009
Kadın Hastalıkları ve DoğumKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiKadın Hastalıkları ve Doğum Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. DENİZ CEMGİL ARIKAN
- A novel verse optimal RF pulse design method for parallel transmission in magnetic resonance imaging
Manyetik resonans görüntülemede değişken hızlı seçici uyarım için iyileştirilmiş radyo frekans darbe tasarlama yöntemi
HALDUN ÖZGÜR BAYINDIR
Yüksek Lisans
İngilizce
2009
Elektrik ve Elektronik Mühendisliğiİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiElektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümü
PROF. DR. ERGİN ATALAR